Soundtrack voor de revolutie: Jos Houtveen

Muziek heeft altijd een belangrijke rol in jouw leven gespeeld. Hoe heeft dit zich ontwikkeld?

Toen ik 16 was leerde ik de broers Paul en Olav kennen. Dit was in een tijd dat de DIY-beweging opkwam. In Rotterdam had je bijvoorbeeld het Red Rock Collective van de bands de Sovjets, de Rondos, de Rode Wig en de Tändstickorshocks. Voor ons dichter bij huis in Utrecht had je Rock Against Records. Zij brachten muziek uit van bands als Lullabies, the Nixe, Noxious en the Bizon Kids. In onze punkjaren zijn we daar heel veel geweest en is het vuur aangewakkerd om ook zelf muziek te gaan maken. We zijn toen aan de slag gegaan met een toenmalige vriend van mij, Alex uit Achterveld. Hij had net een basversterker gekocht en Paul een klein gitaarversterkertje. Olav had nog geen drumstel, maar kon wel geluid produceren met hamers en stokken. Voor mij bleef de zang over. Dit bandje kreeg de naam the Sextons. We hebben slechts een optreden op onze naam staan en helaas zijn enkel vier nummers op tape bewaard gebleven. Een demotape met zo’n 20 nummers is zoek geraakt. De band heeft ook maar kort bestaan, omdat de bassist op het laatst meer interesse had in drugs dan muziek. Met andere mensen zijn we the Disturbers begonnen. Deze band heeft ook maar een aantal maanden bestaan. Toen begonnen we met Total Chaoz en Olav, Paul en ik begonnen het tapelabel Er Is Hoop. In bladen als Sounds en New Musical Express plaatsten we advertenties van de tapes die we uitbrachten en zo raakten we steeds meer bekend. Op die manier kwamen we steeds meer in contact met buitenlandse bands. Na ongeveer een jaar stopten we met Total Chaoz en begonnen we met Lärm. Het netwerk dat we hadden opgebouwd hielp ons om verder te komen met deze band. Paul was toen heel actief met tape traden en had daardoor heel veel contacten. We traden steeds vaker op in allerlei kraakpanden en al snel hadden we zoiets van, dit moeten wij ook gaan doen. Er is toen een pand in Amersfoort gekraakt en zijn we Het Kippenhok begonnen, waar we concerten organiseerden. Na de legalisering is dit de Kelder geworden. Later is dit weer verhuisd en nu heet het de Fluor. Het Kippenhok was een prachtige tijd en vormend voor onze jeugd. Geld hadden we niet. We konden per maand hooguit een of twee platen kopen. Wij zorgden ervoor dat we allemaal wat anders kochten, zodat we van elkaar konden kopiëren. Tja, als ik mijn jeugd over zou moeten doen, dan zou ik het precies weer zo doen.

Je bent dus niet jaloers op de nieuwe generatie?

Nee, zeker niet. De huidige generatie gaat een ontzettend onzekere tijd tegemoet. Afgelopen weekend kwam ik in de trein opweg naar Londen in gesprek met een wat oudere dame. Ze was een gepensioneerde violiste van het Nederlands Philamornisch Orkest. Met haar orkest had ze onder andere in Japan opgetreden. Toen ik vertelde dat ik daar met een punkband getourd heb, moest ze wel lachen. Ook kwam de Tweede Wereldoorlog ter sprake. Zij heeft, net als mijn ouders, de oorlog mee gemaakt en uiteraard de wederopbouw. Volgens haar zijn wij opgegroeid in de schatkamer van het leven. Ze heeft leren waarderen wat er is. Tijdens haar jeugd zag de toekomst er redelijk stabiel uit. Dit in tegenstelling tot het huidige wereldwijde politieke klimaat. Dat is echt beangstigend. Zo heb je bijvoorbeeld de klimaatontkenning en de opkomst van extreem rechts. Dit merk ik ook in mijn werk en in mijn vriendenkring. Van een aantal mensen begrijp ik hun politieke keuze’s niet. En ze kunnen mij ook niet duidelijk maken waarom ze die keuze’s maken. In mijn ogen worden we door angst en onzekerheid geleefd. En ik maak me hier steeds meer zorgen om. Ik word bijna zestig en mijn oude dag is ook niet zeker. Ik mag natuurlijk van geluk spreken. Ik woon in een mooi huis en heb het prima voor elkaar. Kinderen heb ik niet, dus daar hoef ik me gelukkig geen zorgen over te maken. Ik ben het onderwijs ingegaan om mijn denkbeelden over te dragen aan nieuwe generaties. Het is een poging de wereld wat mooier te maken. In al die jaren heb ik honderden kinderen voorbij zien komen. Op die manier heb ik misschien nog wel meer invloed gehad dan een ouder van twee of drie kinderen. Regelmatig kom ik oudleerlingen tegen. En zo af en toe krijg ik te horen dat ik een belangrijk persoon geweest ben in iemands leven. Zo krijg ik herhaaldelijk de opmerking dat ik iemand ben die eindelijk echt kan luisteren en de leerlingen serieus neem.

Hoe combineer je het leven van een punker met die van een directeur van een basisschool?

In alle oprechtheid kan ik zeggen dat ik tijdens mijn werk geen ander persoon ben dan dat ik privé ben. Uiteraard ben ik me ervan bewust dat je je aan een aantal zaken moet houden als directeur van een school. Maar dat kan ik prima combineren met bijvoorbeeld mijn muzieklabel Auto Reverse, waarmee ik maatschappijkritische muziek uitbreng. Van onder andere bands als Dead Loyalty, Under Attack, Nuclear Cult en Burning Kross. Daarnaast ben ik openlijk homoseksueel en dat zegt ook wel wat over de school waar ik werkzaam ben. Het is namelijk geen issue. Als ik gesprekken heb met ouders die hun kind bij ons willen aanmelden, vertel ik altijd over onze visie. We willen heel graag kinderen helpen te worden wie ze willen zijn. Ook leg ik altijd uit dat er verschillen kunnen zijn en dat dit oké is. Iedereen moet zichzelf kunnen zijn. We trekken uiteraard wel de grens wanneer dit negatief uitpakt voor anderen. Ik vertel dan ook altijd dat er in mijn ogen een aantal dingen zijn waar je nooit op afgerekend mag worden. Dat zijn dingen waar je geen keuze in hebt. Zo kies je niet voor je huidskleur, niet voor waar je geboren bent, niet voor je lichaam en niet voor je geaardheid. Met een duidelijke politieke ideologie of een geloofsovertuiging, zie ik dit anders. Daar kan je voor kiezen. Zo kan je er ook voor kiezen om een hufter te zijn. Wat ik hier eigenlijk mee wil zeggen, is dat je anderen nooit mag afrekenen op dingen waar ze geen keuze in hebben. En ja, we zijn een katholieke school, maar dan wel eentje in het midden van het land. Dat is toch wat anders dan een katholieke school in het zuiden van Nederland, waar iedereen elkaar in de gaten houdt of ze wel vaak genoeg naar de kerk gaan. Op mijn school is denk ik zo’n vijf procent van de leerkrachten praktiserend katholiek. Hetzelfde geld voor de gezinnen waar onze leerlingen in opgroeien. We hebben ook wel eens de discussie gevoerd of we ons als stichting en school nog wel katholiek moeten noemen. Voorlopig houden we het zo.

Seein’ Red staat bekend als een communistische band. Hoe kijken julllie tegen anarchisme aan?

Nou, ik denk dat ik het minst communistisch van de band ben. Zelf zeg ik altijd dat anarchisme de meest pure vorm van communisme en directe democratie is. Maar ik wil mezelf geen etiket opplakken. Ik ben gewoon Jos. Wel blijf ik het interessant vinden om met mensen in gesprek te gaan die een hele andere mening of overtuiging hebben. Uiteraard trek ik daar wel mijn grenzen in. Met neonazi’s ga ik bijvoorbeeld niet in gesprek. Al helemaal niet als ze wat ouder zijn. Dan zijn ze inmiddels zo overtuigd van hun foute denkbeelden. Met mijn twee neefjes ben ik wel in gesprek gegaan toen zij op Forum voor Democratie hadden gestemd. Ik was daar namelijk behoorlijk van geschrokken. Mijn uitleg was dan ook dat ze op een partij gestemd hadden die mij en mijn man niet in hun buurt willen hebben. Ze hadden dan wel om andere redenen op FvD gestemd, maar ik vind het belangrijk om te benadrukken dat dat deze denkbeelden ook bij de partij horen.

Is de bandnaam van Seein’ Red vernoemd naar een nummer van Minor Threat?

Nee, het is vernoemd naar een Amerikaanse film over de communistenjacht. De film heet ook Seeing Red. En het betekent natuurlijk dat je boos bent. Het is het moment dat de stier de rooie lap ziet. We hebben er bewust voor gekozen om geen g in de naam te hebben, maar een mooie driehoekskomma. Ik snap wel dat mensen de associatie maken met Minor Threat. We zijn van dezelfde generatie en ten tijde van Lärm stonden we ook duidelijk sympathiek tegenover de straight edge beweging. Op een gegeven moment had ik dat voor mijn gevoel niet meer nodig. Ik drink af en toe wel eens een borreltje, maar ik heb nooit de neiging om dronken te worden. Beheersen kan ik me probleemloos.Vanaf mijn achttiende eet ik geen vlees en vis meer. Paul en Olav zijn in principe nog altijd straight edge, drinken en roken hebben ze nooit gedaan. Maar je zult geen X meer op hun hand zien. Binnenkort vindt de boekpresentatie van We Could Not Do Any Better plaats. Het gaat over straight edge in Europa. Het is een ontzettend dik boek geworden en ik begreep dat er alleen al zo’n honderd pagina’s aan Lärm worden besteed.

Hoe staat het met jouw boek?

Tja, goeie vraag. Op dit moment ligt dat stil. Mijn partner wordt over tweeënhalve jaar 67 en ik hoop dan met vervroegd pensioen te gaan. Naast dat we dan meer tijd samen door willen brengen, wil ik andere dingen oppakken, waaronder het schrijven mijn boek. Ik heb talloze mensen geïnterviewd. Alle research heb ik gedaan. Ik hoef het alleen nog maar uit te werken, een bijzonder tijdrovende klus. En weet je, als ik iets doe, wil ik het ook goed doen. Ik wil geen halfbakken boek afleveren. Een mooi en leuk karwei dus, voor als ik met pensioen ben. Met het boek, wat de titel gaat krijgen, Punk in de provincie, pogoën op klompen, wil ik graag laten zien dat er buiten de hoofdstad, ook heel veel leuks gebeurd is. Er valt over zoveel bands en belangrijke kraakpanden te schrijven. Of over bladen die gemaakt zijn en mensen die actief zijn geweest en veel hebben betekend voor de muziekscene.

De laatste jaren is Nederlangstalige protestmuziek weer in opkomst. Vooral punk. Heb je daar wat mee?

Toevallig had ik het hier laatst nog over met Marcel, een vriend van mij. Hij runde vroeger Coalition Records. We waren het er al snel over eens dat er anno 2024 heel veel leuke dingen gebeuren op het gebied van punk, maar dat het lang niet meer zo politiek is. Het protest is er grotendeels vanaf. Het is meer een soort van cultuur of concept geworden. Soms heb je er leuke bands tussen zitten, zoals Sress Systeem uit Groningen, met de zangeres van het vroegere Makiladoras. En Seein’ Red uiteraard. Binnenkort wil ik een lp uitbrengen met vier Nederlandse protestbands. Hiervoor heb ik Oust gevraagd, Azijnpissers, wij zullen met Seein’ Red een bijdrage leveren en ik ben nog op zoek naar een geschikte vierde band. Hang Youth zal ik zeker niet vragen. Met hun manier van doen heb ik wel problemen. Bookingsbureaus die behoorlijk wat aan hun verdienen, de veel te hoge entrees voor hun shows, voor mij is het meer lifestyle anarchisme. Een aantal mensen noemen ons ook een sellout omdat we met Lärm het voorprogramma van Napalm Death hebbben verzorgd in Tivoli in Utrecht. Nou, we hebben geen cent voor dit optreden gekregen, het was een vriendendienst. Het was wel wat om voor zo’n duizend man publiek te spelen. En als er maar twee of drie onder de indruk waren van onze politieke boodschap dan hebben we weer wat bereikt.

Op wat voor manier speelt verzet een rol in jouw leven?

Ik ben voorzitter van de stichting Keiroze. Wij komen op voor de rechten van de LHBTQ-gemeenschap in Amersfoort. Daarnaast ben ik in deze stad ook lid van de Regenbooggemeente. Wij proberen onze gemeente scherp te houden en ervoor te zorgen dat ze zich aan hun woord houden. Je als LHBTQ’er veilig voelen is bijvoorbeeld een actueel onderwerp. Hier houden zich vooral jongeren mee bezig. En het is wel leuk om te zien hoe ze dat doen. Toen ik een jaar of zestien was ageerde ik ook op die manier. Nu ben ik voor de generatie jongeren een oude lul. Daarnaast verzet ik me uiteraard tegen het opkomend racisme. En zet ik me steeds meer in voor Palestijnen nu het conflict tussen Israël en Gaza speelt. Tot vrij recentelijk heb ik atijd gedacht dat je niet tussen goed en slecht kan kiezen. Nu denk ik hier anders over. Wat er nu gebeurt is niet te rechtvaardigen. Ik ben zeker niet voor Hamas, maar wel voor het Palestijnse volk. Toen Oekraïne binnengevallen werd door Rusland kwam er van alle kanten steun. Ook op de school waar ik werkzaam ben. Toen in oktober vorig jaar het conflict tussen Israël en Gaza losbarstte, bracht ik naar voren dat het Palestijnse volk onze steun hard nodig heeft. Ondanks dat ik aangaf dat ik niets tegen het Joodse volk heb en geen partij wil keizen, is dit voor veel mensen een te moeilijk onderwerp. Ik merk wel dat ik steeds meer de kant van de Palestijnen kies. Zo ga ik af en toe wel eens naar een demonstratie en steun ik mensen/organisaties die zich inzetten voor de vluchtelingen in de Gazastrook. Want wat nu gebeurt kan echt niet. Zionisme is voor mij de Joodse vorm van fascisme. Ik weet dat ik door deze uitspraak vrienden en kennissen ga verliezen. Hoe dan ook blijf ik uitdragen dat ik niets tegen Joodse mensen heb. Maar Netanyahu is en blijft een fascist. Punt. En met hem zijn hele regering. Of iemand nu een Joodse achtergrond heeft of een Afrikaanse of Europese, dat maakt mij niet uit. Een fascist is een fascist. Daar moet je tegen in verzet gaan. Mijn vader heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog in kamp Amersfoort gezeten. Ik heb geen idee of ik ook het lef zou hebben om in het verzet te gaan tijdens een oorlog. Gevoelsmatig denk ik van wel, maar of ik in staat zou zijn om iemand te vermoorden betwijfel ik ten zeerste. Misschien een rare vergelijking, maar dit is ook een van de reden dat ik geen vlees eet. Ik zou nooit een dier kunnen doden. En dat iemand vlees koopt in de winkel vind ik onbegrijpelijk. Misschien zou ik er meer begrip voor hebben als mensen zelf op hun prooi jagen en het eigenhandig slachten.

Fascisme komt weer op in Nederland, wat zou je de anarchistische beweging willen adviseren?

Wat we vooral niet moeten doen is mensen die rechts hebben gestemd, wegzetten als domme mensen. Wel moeten we zien te achterhalen waarom iemand zo gestemd heeft. Veel mensen zijn de weg kwijt en laten zich verleiden door wat anderen vinden. De covidperiode is hier debet aan geweest. Met al het fake news moet je zelf op zoek gaan naar de waarheid. En de huidige generatie is compleet van god los. Door zaken als de avondklok was de covidperiode een vreselijke tijd voor ze en hebben ze wat gemist in hun jeugd. Maar we moeten elkaar weer zien te vinden. Nu is er helaas sprake van steeds meer polarisatie. De extremen komen nooit bij elkaar. Maar binnen de grote middengroep zijn er nog genoeg mensen die wel voor rede vatbaar zijn. Daar moeten we op inzetten. En als er dingen zijn die echt niet door de beugel kunnen, moet je natuurlijk in actie komen. Voor de rest is het vooral zoeken naar de raakvlakken. Als je kijkt naar de linkse beweging in Nederland dan heb je het over een brede groep mensen en organisaties. In 1933 was links in Duitsland ook totaal versplinterd. Ze waren elkaar alleen maar aan het bevechten. Hitler en consorten hebben hier dankbaar gebruik van gemaakt. Eigenlijk precies wat er nu ook weer gebeurt. Ik kan er met mijn hoofd niet bij. Altijd ben ik bang geweest voor het moment dat er sprake is van een generatie mensen die de Tweede Wereldoorlog nog maar enkel uit de geschiedenisboeken kennen. Met mijn ouders heb ik het hier vroeger nog over gehad. Ooggetuigen hebben we bijna niet meer. Het wordt nu steeds makkelijker om verhalen in twijfel te brengen. In oktober afgelopen jaar waren we in Berlijn. We hebben onder andere Sachsenhausen bezocht. Wat een geschiedenis! En het enge is dat het zo maar weer kan gebeuren, gezien de huidige ontwikkelingen en het opkomend fascisme. Blijkbaar zit de mens zo in elkaar. Helaas heb ik het antwoord hier niet op.

Welke muzikale bijdrage wil je toevoegen aan de soundtrack voor de revolutie?

Ik kan gelijk twee nummers bedenken. Allereerst de Rondos met Which side will you be on.

En de Redskins met Keep on keeping on.

Dus wat er ook gebeurt, je moet trouw blijven aan je idealen: niet met alle winden meewaaien, maar als een kompas aan je idealen blijven vasthouden. En dan wil ik ook nog wel Waar sta jij van Seein’ Red toevoegen. (staat niet online, andere tracks dan maar:)

Shit, terwijl ik dit vertel schieten er ineens heel veel nummers door mijn hoofd. Hoe lang mag de soundtrack duren?

Graai uit de kast

Eind jaren 80 kwam er een brute golf van spannende muziek uit Engeland overgewaaid. Het was de opkomst van grindcore: een combinatie van (hardcore)punk en metal. De kunst was om in zo’n kort mogelijke tijd de max aan herrie te maken. Albums van bands als Generic, Elektro Hippies, Mortal Terror, Napalm Death, Sore Throat en Extreme Noise Terror bestelde ik bij iemand in Dordrecht. Hoe zijn postorderbedrijfje heette weet ik niet meer, maar ik kan me wel herinneren dat de persoon erachter heel kritisch was. Zo bekritiseerde hij Napalm Death vanwege hun hoge entrees voor hun concerten. Hij vond ze te commercieel. En dat al in de jaren 80 toen ze net hun eerste lp Scum hadden uitgebracht. Ik was een jaar of 14 toen ik er voor het eerst lp’s en singles scoorde. Zo kocht ik hier ook de legendarische single Nothing Is Hard in This World if You Dare to Scale the Heights van Lärm.

Toen ik vijftien jaar was begon ik onder het pseudoniem Pneumatic Slaughter een fanzine en bracht ik verzamelcassettes uit onder de naam Slaugher Terror. Wereldwijd heb ik hier honderden van verkocht. En het hoesje van mijn eerste verzamelcassette is ontworpen door de persoon van het postorderbedrijf. Zonder hierom gevraagd te hebben had hij mij het ontwerp opgestuurd. Het was in de tijd van het D.I.Y., maar ook het elkaar helpen zonder daar geld voor te vragen. Dat was uit den boze. ‘Money stinks’, was het credo. En de meeste bands hadden ook radicale boodschappen te verkondigen. Kapitalisme moest het ontgelden, het systeem moest om, Thatcher en Reagen waren duivelse figuren en de bioindustrie een hel. En of ze het ook echt meenden wat ze zongen, daar hoefde je niet aan te twijfelen: de muziek was zo intens en agressief opgenomen, dat dit wel duidelijk was.

Ik heb goede herinneringen aan die tijd. Spotify en YouTube bestonden nog niet en je moest het maar doen met de tips van muziekvrienden verspreid over het land. Of je kocht gewoon wat op de gok omdat de naam je wel aanstond. En de prijzen werden bewust laag gehouden. Ondanks dat ik heel weing geld had te besteden kon ik in die tijd toch aardig wat pareltjes aanschaffen op mijn muzikale zoektocht. Hier zitten heel veel geschikte liedjes tussen voor de soundtrack voor de revolutie.

Mijn pseudoniem, Pneumatic Slaughter, had ik ontleend aan het nummer Murder van Extreme Noise Terror.

Murder

450 millions animals are murdered in Britain every year
To be shoved down your throat and shat out of your arse

Murdaaaargh

450 millions animals are murdered in Britain every year
To be shoved down your throat and shat out of your arse
Animals to be killed for pleasure
Murdered at the consumers leisure
Slaughtered for meat in their fucking abattoirs

Murdaaaargh

Pneumatic bolt shot deep in the head
Splittering bones and gushing blood
Yet you still support this insane slaughter
Brainwashing adverts on T.V
Cover up the reality and never shown the pain and torture