Palestijnen demonstreren tegen Israël én Hamas

Eind maart hebben duizenden Palestijnen deelgenomen aan wijdverspreide protesten in Gaza, waarbij ze het recht op een waardig en vreedzaam leven in hun eigen land opeisten. Zij demonstreerden tegen de genocide-oorlog van Israël, tegen Trumps fantasieën om de Palestijnen te verwijderen uit Gaza om er luxe woningen voor de rijken te bouwen, en tegen de medeplichtigheid van het westen en van Arabische regimes. Verder waren de demonstranten bijzonder kritisch over Hamas en haar duurbetaalde vorm van verzet tegen de Israëlische bezetting van Palestina. Ook namen zij de Arabische media zoals Al Jazeera op de korrel, vanwege hun kritiekloze berichtgeving over Hamas.

Demonstranten in enkele van de zwaarst getroffen wijken in Noord-Gaza riepen leuzen als: “Het volk wil Hamas ten val brengen” en “Weg met Hamas”. Een van hen vatte de gevoelens van de bevolking goed samen toen hij zei: “We demonstreerden vandaag om te verklaren dat we niet willen sterven. Weliswaar is het Israël dat aanvalt en bombardeert, maar Hamas is mede verantwoordelijk voor de huidige oorlog, net als de meeste Arabische en Palestijnse leiders.”

De reactie van Hamas was, zoals te verwachten, dictatoriaal. In plaats van begrip te tonen voor de collectieve woede over deze eindeloze oorlog en het alsmaar verder verslechterende leven in Gaza, schonk Hamas geen aandacht aan Palestijnse gevoelens en dreigde de demonstranten te zullen straffen.

Eerst beweerde Hamas dat het demonstraties tegen Israël waren en niet tegen haar. Daarna gebruikte ze geweld tegen de demonstranten. Samen met andere militante groepen gaf ze een verklaring uit, waarin ze de demonstranten “verdachte personen” en “collaborateurs” noemde, en beschuldigde hen ervan de gijzelaarsonderhandelingen te ondermijnen. Volgens Palestijnse bronnen zou Hamas een Palestijnse demonstrant “ontvoerd, gemarteld en vermoord” hebben, om de protesten de kop in te drukken. Of dit lukt, valt nog te bezien. Maar de hardhandige reactie van Hamas bevestigt in ieder geval dat deze spontane demonstraties een gevoelige snaar hebben geraakt. Ze tonen aan dat Hamas vragen over haar politieke en militaire beleid niet alsmaar kan blijven doodzwijgen. Maar ook dat de Palestijnen in Gaza, die al zo lang zo veel geleden hebben, zelf mede vorm willen geven aan de politieke ontwikkelingen. Vooral nu het overleven van Gaza op het spel staat.

Er zijn drie belangrijke redenen voor de protesten in Gaza: in de eerste plaats de alsmaar voortdurende Israëlische genocide en de recente plannen van de VS en Israël om alle Palestijnen te verdrijven uit Gaza, ten tweede: het voortdurend falen van Hamas om de Palestijnen te beschermen tijdens de oorlog, en ten derde: het verlangen van de Palestijnen naar een waardig leven in vrijheid.

Genocide

Sinds 7 oktober 2023 zitten de Palestijnen gevangen in een door Israël geschapen hel. Niemand lijkt in staat om de vernietiging van hun samenleving in Gaza te stoppen. Palestijnen hebben veel meer moeten doorstaan, dan de meeste mensen kunnen verdragen. Ze zijn meerdere keren verdreven van de plekken waar zij woonden, en leven nu tussen puin en massagraven in wrede, onmenselijke omstandigheden.

De cijfers zijn onthutsend. Meer dan vijftigduizend Palestijnen zijn nu al gedood door de oorlog van Israël, in een tempo en op een schaal die ongekend zijn in de eenentwintigste eeuw, in een van de dichtstbevolkte gebieden ter wereld, waar de helft van de bevolking bestaat uit kinderen. Twee miljoen Palestijnen kampen met een gebrek aan schoon water en voedsel. Zij zijn het grootste gedeelte van de dag bezig met dit te bemachtigen, en velen van hen leven in tentenkampen, die Israël dan ook nog eens bombardeert. Elke dag staat in het teken van strijd om te overleven. De meeste kinderen kunnen niet meer naar school gaan. Meer dan tweeduizend scholen en alle universiteiten zijn vernietigd. Bijna alle ziekenhuizen zijn volledig verwoest. Eén miljoen kinderen zullen hun vreselijke oorlogservaringen hun hele leven met zich meedragen. Zij hebben dringend psychologische hulp nodig.

Door meedogenloze bombardementen heeft Israël opzettelijk Gaza onbewoonbaar gemaakt. Het belangrijkste doel van deze oorlog was de Palestijnen massaal op de vlucht te jagen en dit gebied vervolgens permanent te laten bezetten door het Israëlische leger. Genocide is van het begin af aan de opzet geweest van Israël. Het is zijn wraak voor de Hamas-aanval van 7 oktober. Dat kun je opmaken uit het gedrag van Israëlische soldaten en uit de triomfantelijke liederen over het platbranden van dorpen en het uitroeien van Palestijnen. Let wel: van alle Palestijnen, niet alleen van de leden van Hamas. Alle ontkenningen van Israël en zijn bondgenoten, alle censuur van de officiële media, zoals bijvoorbeeld van de BBC, en alle pogingen om critici van deze verschrikkelijke oorlog monddood te maken hebben niet kunnen voorkomen dat de term “genocide” nu een vaststaand feit is.

Dit is de belangrijkste reden waarom Palestijnen protesteren. Ze hebben meer dan genoeg van het massale doden. Zij weigeren nog langer een een wegwerpbevolking te zijn, pionnen in de koloniale plannen en imperium fantasieën van anderen.

Hamas’ militarisme

De demonstranten in Gaza eisen ook dat Hamas de Gazastrook verlaat. Voor mensen buiten Gaza die deze genocide niet aan den lijve hebben meegemaakt, klinkt deze eis misschien vreemd. Hoe kunnen Palestijnen zo openlijk kritisch en wantrouwend zijn tegen de belangrijkste verzetsgroep van Gaza? Het vertrek van Hamas is toch wat Israël wil als straf voor 7 oktober? Maar deze eis komt voort uit de oorlog (hoewel Palestijnse demonstranten in augustus 2023 ook al soortgelijke leuzen riepen in Gaza). 7 Oktober heeft de Palestijnen namelijk blootgesteld aan de genocide wraak van Israël, zonder dat Hamas enige bescherming kan bieden aan de gewone mensen in Gaza. Terwijl zij lijden onder de vernietigende aanvallen van Israël, kunnen de Hamas-troepen zich verbergen in tunnels, die ze in de Gaza-strook gegraven hebben. De bevolking verwijt Hamas dat zij haar strijders beschermt, maar gewone mensen niet.

Een dramatisch voorbeeld daarvan zagen we eind maart toen de Israëlische minister-president Benjamin Netanyahu de staakt-het-vuren overeenkomst met Hamas verbrak en het leger van Israël meer dan vierhonderd gewone Palestijnen doodde. Het was de grootste slachting onder kinderen op één dag sinds het begin van de oorlog. Demonstranten hielden kort daarop borden omhoog met de tekst: “Het bloed van onze kinderen is niet goedkoop.” De reactie van Hamas op dit zoveelste Israëlische bloedbad bleek opnieuw jammerlijk onvoldoende. Zij schoot twee primitieve raketten af op Tel-Aviv, die Israëls anti-raket-raketten wisten te onderscheppen. Het maakt de Palestijnen kwaad dat de militaire aanpak van Hamas geen enkele kans maakt om de genocide van Israël te stoppen. Die manier van oorlog voeren schrikt Israël nauwelijks af, maar stelt gewone Palestijnen wel bloot aan vergeldingsaanvallen.

Een andere kwestie die de demonstranten hoog zit, zijn de Israëlische gijzelaars die Hamas nog steeds in Gaza vasthoudt. In 2011 wist Hamas Israël te bewegen om ruim duizend Palestijnen vrij te laten, in ruil voor één Israëlische soldaat. Zodoende had Hamas er waarschijnlijk op gerekend Israël door middel van gijzelaars te kunnen dwingen om te onderhandelen, de belegering van Gaza op te heffen en alle Palestijnse politieke gevangenen vrij te laten. Maar die gok mislukte. Sinds 7 oktober heeft Israël na iedere uitwisseling van gijzelaars tegen Palestijnse gevangenen meer Palestijnen gearresteerd dan het heeft vrijgelaten.

Netanyahu heeft de gijzelaars zelfs gebruikt om de oorlog te verlengen. Ze fungeren nu als zijn belangrijkste voorwendsel om meer en meer Palestijnen in Gaza te doden, en om een “totale overwinning” op Hamas te behalen, zodat Gaza de komende generaties niet meer in opstand durft te komen. Hij heeft zich met succes verzet tegen de druk van de Israëlische publieke opinie en de elite om met Hamas te onderhandelen over het beëindigen van de oorlog om de gijzelaars snel vrij te krijgen. Zijn regering staat nu sterker dan ooit.

Het is ondertussen duidelijk geworden dat Hamas noch met haar raketten, noch met de gijzelaars de bezetting kan verlichten of de leefomstandigheden in Gaza kan verbeteren. Het is nu zonneklaar dat de oorlog een complete ramp is voor de Palestijnen. De spreekkoren van de demonstranten maken dit duidelijk. In de puinhopen van hun steden zien ze niet de overwinning waar Hamas zich op beroemt, maar een zinloze vernietiging van hun sociale leven, wat tientallen jaren zal vergen om dat weer op te bouwen. Zij eisen van Hamas begrip voor hun moeilijkheden.

Het recht om in Gaza te leven

Tot slot bevestigen de protesten de gehechtheid van gewone Palestijnen aan hun Gaza, de wens om daar te blijven wonen en hun grotendeels vernietigde land weer op te bouwen. Palestijnen willen dat er een einde komt aan de oorlog zodat ze de kans krijgen om hun leven weer opnieuw op te bouwen, hoe moeilijk dat ook is. Deze wens onderdrukken om de Palestijnen weer op te sluiten in de bekende, achterhaalde autoritaire politieke formules zet de toekomst van Gaza op het spel. Ondanks de levensgrote huidige problemen zijn veel Palestijnen op zoek naar een nieuwe anti-koloniale strategie om hun toekomst in Palestina veilig te stellen.

Bashir Abu-Manneh

De oorspronkelijke tekst “Palestinians Against Israel’s Genocide and Hamas” verscheen begin april in Jacobin. Vertaling en bewerking: Jan Paul Smit. Abu-Manneh is een Palestijnse schrijver, lector aan de universiteit van Kent en oprichter van het Centre for the Global Study of Empire.