Kjelld Masoud Kroon op de klimaatmars: “Lijkt onze pijn te ver weg, te warm, te bruin, te buitenlands om het echt te voelen hier?”

Vandaag hield Kjelld Masoud Kroon, een van de eisers in de klimaatzaak van Bonaire tegen de Nederlandse staat, een indrukwekkende toespraak bij de klimaatmars in Den Haag. Hier de integrale uitgeschreven versie daarvan.

Goeiemiddag allemaal, bon tardi, zoals we op de eilanden zeggen. Een applausje voor jezelf allemaal dat je hier bent, echt mooi om deze massa hier te zien. Ik ben Kjelld Masoud Kroon, en ik sta hier vandaag als eiser in de klimaatzaak namens Bonaire. En als iemand die weigert te accepteren dat klimaatrechtvaardigheid ophoudt bij de kustlijn van Europees Nederland. Op Bonaire is klimaatverandering geen toekomstvoorspelling. Het is onze dagelijkse realiteit. De zee komt dichterbij, bijvoorbeeld bij Lac Bay verdwijnen er stukken strand al onder water. Het koraal, onze natuurlijke bescherming tegen golven en stromen, die sterft door de stijgende watertemperatuur. De droogte duurt langer, de hitte is zwaarder, de stormen zijn krachtiger, en de oogsten mislukken. Wat elders nog een bedreiging voor de toekomst is, is voor ons al een werkelijkheid. Vandaag, op Bonaire, in het Caribisch gebied, en wat nog altijd onder het gezag van Den Haag is. (Iemand in het publiek roept: “boe”.) Ja, mag harder, doe maar lekker “boe!” Let’s go!

Terwijl Zeeland miljarden krijgt om droge voeten te houden, blijven wij afhankelijk van beloftes. De eilanden in het Caribische deel van Nederland, Bonaire, Sint Eustatius en Saba, vallen buiten de bescherming waar andere gemeenten vanzelfsprekend recht op hebben.

Dr. Daphina Misiedjan van de Erasmus Universiteit liet het in 2022 in haar onderzoek zien. Het onderzoek heet “Separate but Equal in the Protection against Climate Change?” Ze schrijft dat de internationale akkoorden, zoals het Parijs Akkoord, juridisch niet van kracht zijn op de eilanden. En dat is de een beslissing van Den Haag. De eilanden worden wel gezien als een onderdeel van Nederland, maar we hebben geen toegang tot de internationale klimaatfondsen. Ook een beslissing van Den Haag.

En terwijl Nederland zich presenteert als klimaatleider in Europa, blijft een deel van de eigen burgers onbeschermd tegen de stijgende zee. Dat kan toch niet? Het is onrecht. Waarom wordt ons steeds toegang geweigerd? Waarom krijgen we geen toegang tot de fondsen die we nodig hebben om onszelf te beschermen? Waarom neemt de staat zijn verantwoordelijkheid niet op? Onze toekomst is niet onderhandelbaar. Onze veiligheid is niet optioneel. Daarom konden we niet langer wachten en daarom zijn we naar de rechter gestapt.

Op 7 en 8 oktober zat ik samen met mijn Bonariaanse mede-eisers, Onnie, Jackie, Angelo, Helen, Judmar, Danique en Daniela en de teams van Greenpeace Nederland en Greenpeace Bonaire, in de rechtbank in Den Haag. We eisen twee dingen: een adequaat adaptatieplan en structurele fondsen voor Bonaire. Want wij als Nederlandse staatsburgers hebben recht om beschermd te zijn tegen de gevolgen van de klimaatcrisis. Onze tweede eis is een ambitieus ligatie-doel. Een nul procent co2-uitstoot in 2024, want zo lang we niet stoppen met uitstoten zijn we aan het dweilen me de kraan open.

En ja, daar zit ik dan, in de rechtszaal. Ik hoor een staat die zegt dat ie genoeg doet, terwijl die zijn eigen klimaatdoelen niet eens haalt. Ik hoor een staat die zegt het is niet erg als een deel van je eiland verdwijnt. Het is niet onredelijk. Ze vinden het niet erg dat een stuk van ons erfgoed, onze geschiedenis en onze identiteit kwijtraken. (Iemand in het publiek roept “schande”!) Schande inderdaad, doe nog een keer, maar dan harder!

En wat ik hier tussendoor allemaal hoor, is eigenlijk iets nog pijnlijker. Dat de eilanden er niet toe doen, voor de staat. En dat gevoel van er minder toe doen, dat is iets wat ik als Caribische Nederlander wel herken. Als het gaat om klimaatbescherming, om sociaal minimum, om zorg, om onderwijs, de mensen van de eilanden krijgen minder aandacht, minder middelen en minder bescherming.

En ook in het grotere bewustzijn, in de manier waarop Nederland over zichzelf denkt, worden de eilanden en hun gemeenschap nog te vaak vergeten. Wij Nederlandse staatsburgers bestaan dan even niet.

Ik ben dankbaar dat ik hier vandaag mag staan, dat ik op dit podium sta. Maar ik worstel wel met de vraag: waar was de Nederlandse klimaatbeweging de afgelopen tweeënhalf jaar tijdens de acties die wij deden rondom onze zaak?

Toen we op 11 mei 2023 de staat sommeerden om onze mensen te beschermen, toen de dagvaarding de deur uitging op 11 januari 2024. Op beide momenten hadden we mooie protesten met Caribische drumbands, muziek, kleur. Vooral leden van de Caribische gemeenschap en de mensen van het Greenpeace-team waren daar. Waar was de rest van de Nederlandse klimaatbeweging?

En ik merk deze afwezigheid ook in de grotere internationale context. In december 2024, hier in Den Haag, was er de historische zaak van de ICJ, International Court, van het gerechtshof. Daar hebben jongeren uit het Pacifische gebied en de staat Vanuatu – samen zijn ze naar het internationale gerechtshof gestapt – om klimaatrechtvaardigheid te eisen, wereldwijd. Dat de landen die meer hebben uitgestoten dat zij hun verplichting nakomen, en de landen die nu al gevolgen ervaren, dat ze die helpen.

Er waren 84 landen daar aanwezig, er waren daarnaast People’s Tribunals, die waren gratis toegankelijk. Daar kwamen gemeenschappen uit de hele wereld hun verhaal delen, hun getuigenissen delen. Ze vertelden over overstromingen, verdwijnende kustlijnen, en over regeringen van hun die ook vinden dat ze genoeg doen.

Maar ook in december 2024 en ook in juli 2025 tijdens de uitspraak was de Nederlandse klimaatbeweging er niet. Lag het aan de communicatie, lag het aan de afstand, of leek deze pijn te ver weg, te warm, te bruin, te buitenlands om het echt te voelen hier? Is de klimaatcrisis alleen urgent als het in Europees Nederland gebeurt? Is het pas code rood als hier de dijken breken, of moest het code rood zijn in 2017 toen in Sint Maarten een orkaan het hele eiland verwoestte? Want Sint Maarten is ook een onderdeel van Nederland, maar daar werd ook niet genoeg voor ingezet hier.

Eilanden zoals Bonaire, Sint Maarten, Vanuatu en Tuvalu, die verliezen nu al grond, huizen, koraal, drinkwater. En dat terwijl deze eilanden nauwelijks hebben uitgestoten. Bonaire heeft niet eens een fabriek, niet eens één. En landen als Europees Nederland, die dus hebben kunnen ontwikkelen door massale uitstoot, die zitten allemaal veilig en wij niet. Dat is de kern van dit onrecht.

De klimaatcrisis is niet alleen een ecologische probleem. Het is ook een morele test, een test van solidariteit: van wie we beschermen en wie we laten vallen. En ja, ook de klimaatbeweging zelf moet veranderen. We kunnen niet alleen marcheren voor de aarde, en zwijgen wanneer mensen uit het globale zuiden om hulp vragen. We kunnen niet praten over rechtvaardige transitie als niet iedereen wordt meegenomen. Want rechtvaardigheid die selectief is, is geen rechtvaardigheid.

Wat ik vandaag vraag is geen schuld maar verantwoordelijkheid. Geen medelijden maar betrokkenheid. Solidariteit begint met bewustzijn, met luisteren, met aanwezig zijn.

Er zijn hier in het publiek ook jongeren uit Congo en de DRC die ook hier in Nederland zijn om een klimaatstrijd aan te gaan. Shout out naar Aziz, Ibrahim, Farida, Brian, Francois en Basim, en laten we voor hun wel komen opdagen alsjeblieft.

De crisis is wereldwijd en de beweging moet dat ook zijn. Laten we vandaag niet alleen lopen voor het klimaat, maar ook voor rechtvaardigheid. Voor de mensen die al verliezen terwijl de rest al aan het debatteren is.

En laten we die solidariteit niet alleen tonen op straat, maar ook in het stemhokje. Op 29 oktober mogen we weer stemmen. Laten we kiezen voor leiders die niet alleen praten over groene groei, over echte concrete plannen voor klimaatrechtvaardigheid. Laten we stemmen op partijleiders die begrijpen dat de eilanden, de mensen aan de frontlinie, ook Nederlanders zijn en bescherming verdienen. Want zolang bescherming niet voor iedereen geldt, is niemand echt veilig.

Masha danki (Hartelijk dank!)

Kjelld Masoud Kroon

(Links zijn toegevoegd door de redactie.)