Dekoloniale activisten over stadsgesprekken in Hoorn: “Je kan niet rechtpraten wat krom is. Coen is en blijft een genocidepleger”

Vandaag heeft de Werkgroep Slavernijverleden Hoorn (WSH), waar ook Doorbraak aan deelneemt, een formeel bezwaarschrift ingediend bij het College van B&W van Hoorn. Aanleiding is de opzet van de stadsgesprekken over het beruchte standbeeld van de genocidepleger Jan Pieterszoon Coen. Daarbij kiest de gemeente voor een lotingssysteem en beperkt men de deelname aan de stadsgesprekken tot inwoners van Hoorn, Zwaag en Blokker. Bovendien heeft de actiegroep We Promise een posterserie gelanceerd waarmee het oeverloze koloniaal-chauvinistische gezwam over Coen aan de kaak wordt gesteld: “Niet kletsen uit je nek. Het is en blijft een genocidepleger”.

Volgens de WSH is de aanpak van de gemeente onzorgvuldig en onrechtvaardig. “Een gesprek over koloniale geschiedenis en collectief trauma vereist juist de actieve betrokkenheid van nazaten van slachtoffers en getroffen gemeenschappen”, aldus de werkgroep. “Door hen uit te sluiten herhaalt de gemeente historische patronen van buitensluiting.”

Het standbeeld van Coen, die als gouverneur-generaal van Nederlands-Indië verantwoordelijk was voor de genocide op de Banda-eilanden in 1621, staat al jarenlang ter discussie. De werkgroep stelt dat de huidige opzet van de gesprekken over het standbeeld geen ruimte biedt voor een eerlijk en inclusief debat. “De gemeente lijkt te streven naar neutraliteit, maar dat leidt tot het negeren van morele verantwoordelijkheid en van historische context.”

In het bezwaarschrift roept de werkgroep op tot:

• herziening van het lotingssysteem en actieve participatie van getroffen gemeenschappen;
• openstelling van de gesprekken voor deelnemers buiten Hoorn, Zwaag en Blokker;
• een gespreksmodel gebaseerd op historische verantwoordelijkheid en herstel;
• een expliciete erkenning van het koloniale verleden van Hoorn en de rol van J.P. Coen.

De WSH benadrukt dat echte verbinding alleen mogelijk is wanneer recht wordt gedaan aan het verleden en ruimte wordt geboden aan de stemmen die het langst zijn genegeerd. Het wordt hoog tijd dat de gemeente Hoorn alsnog excuses aanbiedt voor het koloniale verleden van de stad, die tot zijn nek in de slavernij zat. De werkgroep pleit ervoor om het standbeeld van Coen te verwijderen uit de openbare ruimte op het plein De Rode Steen en het beeld te verplaatsen naar de tuin van het Westfries Museum, voorzien van de juiste historische context over de gruwelijke rol die Coen en de VOC hebben gespeeld.

Niet praten tot je een ons weegt

“Op 1 november 2025 vinden er stadsgesprekken plaats in Hoorn. Het onderwerp? Het standbeeld van J.P. Coen. De bedoeling? ‘Een open gesprek over de verschillende meningen en de achtergronden daarvan, niet om te debatteren.’ De uitgenodigden? Tachtig ingelote deelnemers uit Hoorn, Zwaag en Blokke.” Zo begint de begeleidende tekst bij de spraakmakende posterserie van We Promise. “Wij zeggen: stop met deze schijnvertoning, stop met het buitensluiten van de stemmen die er het meeste toe doen en heb respect voor de nazaten. Wat je ook bespreekt, uit welke hoek je het ook bekijkt, het is en blijft een genocidepleger. En een genocidepleger verdient geen standbeeld in de openbare ruimte.”

Met de posters maken dekoloniale activisten duidelijk dat ze genoeg hebben van het praten tot je een ons weegt, genoeg van het verheerlijkende gezwets over een koloniale misdadiger, genoeg van de koloniale trots en nostalgie, genoeg van het gejubel en gejuich over de VOC. Want “je kan niet rechtpraten wat krom is. Het is en blijft een genocidepleger.”

Harry Westerink