Een archipel van concentratiekampen verspreid over de VS

Nu Trumps dodelijke “One Big Beautifull Bill Act” door het parlement is, worden we geconfronteerd met het vooruitzicht van veel groot onheil, waaronder een archipel van concentratiekampen verspreid over de Verenigde Staten.

Concentratiekampen zijn plaatsen waar slavenarbeid aantrekkelijk wordt gemaakt. De Sovjets gebruikten concentratiekamparbeid onder andere om kanalen aan te leggen en mijnen te exploiteren. Het concentratiekampsysteem van nazi-Duitsland volgde een kapitalistische versie van dezelfde logica: het trok bedrijven aan met het vooruitzicht op goedkope arbeidskrachten.

We weten dit en hebben geen excuus om niet in actie te komen.

Wat gaat er nu gebeuren in de VS? Werkers die als “ongedocumenteerd” worden aangemerkt worden naar de kampen gebracht. Misschien gaan ze in de kampen zelf werken, als slaven voor overheidsprojecten. Maar waarschijnlijker is dat ze onder speciale voorwaarden aan Amerikaanse bedrijven worden aangeboden: bijvoorbeeld tegen een eenmalige betaling aan de overheid, zonder dat er loon of secundaire arbeidsvoorwaarden nodig zijn. In de eenvoudigste versie, en misschien wel de meest waarschijnlijke, zullen gedetineerden worden aangeboden aan de bedrijven waar ze daarvoor ook al werkten. Hun verblijf in het concentratiekamp zal worden voorgesteld als een zuivering, of een legalisering waar bedrijven dankbaar voor moeten zijn. Trump heeft al gezegd dat dit het idee is, en noemt het “verantwoordelijkheid van de eigenaren”.

We moeten niet vergeten wat I.G. Farben naar Auschwitz trok: winst. Maar er zijn natuurlijk precedenten voor extreme uitbuiting in de Amerikaanse geschiedenis, waaronder – maar niet beperkt tot – de geschiedenis van de slavernij. En slavernij is niet volledig illegaal in de Verenigde Staten. Het dertiende amendement staat slavernij toe, maar alleen als straf voor een misdrijf. De mensen die worden omschreven als “ongedocumenteerd” of “gedenaturaliseerd” (en andere categorieën die ongetwijfeld binnenkort zullen worden bedacht) worden afgeschilderd als criminelen.

Als het regime van Trump probeert om zulke mensen op grote schaal tot slaaf te maken, dan zal er een rechtszaak komen. Maar wachten tot het Hooggerechtshof de juiste beslissing neemt, kan – op zijn zachtst gezegd – niet in de plaats komen van actie. Het zou goed zijn als er expliciete wetgeving zou komen die slavenarbeid in alle omstandigheden verbiedt. Maar dat een dergelijke wet er komt, is onwaarschijnlijk zonder een beweging die daarvoor strijdt.

De regering probeert ons mee te krijgen richting fascistische ontmenselijking op grote schaal. Maar dat betekent niet dat we dat ook moeten doen. Dit is een terrein waarop acties van individuen, het maatschappelijk middenveld, beroepsgroepen en bedrijven doorslaggevend kunnen zijn.

De eerste actie is eenvoudig. CEO’s moeten nu, deze zomer, deze maand, volgende week, een verklaring ondertekenen waarin ze beloven geen arbeidskrachten uit concentratiekampen in te zetten. Het kan zo simpel zijn als: “Namens mijn bedrijf beloof ik geen arbeidskrachten uit concentratiekampen in te zetten en niet samen te werken met bedrijven die dat wel doen.”

Ik hoor al het eerste bezwaar: “daar is het nog te vroeg voor.” Maar als dit nu niet gebeurt, zullen sommige Amerikaanse bedrijven slavenarbeid uit concentratiekampen gaan gebruiken, en dan zullen anderen beweren dat zij dat ook moeten doen om hun concurrentievermogen of aandeelhouderswaarde of iets dergelijks niet te verliezen. Er zullen passende eufemismen worden gevonden, en al snel zal alles normaal lijken. Maar alles zal veranderd zijn. We zullen er allemaal bij betrokken zijn. En we zullen allemaal kwetsbaarder zijn.

Het tweede bezwaar: “het is politiek.” Ja, dat is het. Het opzetten van een netwerk van concentratiekampen is inderdaad politiek. Het is onder andere een politiek die bedoeld is om bedrijven in een fascistische orde te trekken door ontmenselijking te normaliseren. Het is een politiek die prikkels creëert om steeds grotere groepen mensen uit te sluiten van wettelijke bescherming, met als reden dat dit nodig is voor economische groei. Als er geen lering wordt getrokken uit het verleden, als er geen principieel standpunt wordt ingenomen, dan zal goedkope arbeid bedrijven en hun aandeelhouders, en zelfs hun consumenten, corrumperen.

Hoewel de CEO’s als eersten en met absolute helderheid moeten optreden, zijn we er allemaal in betrokken. Amerikanen die winkelen, dat wil zeggen de meesten van ons, moeten bedrijven vermijden die arbeidskrachten uit kampen in dienst hebben. Amerikanen die investeren, moeten niet investeren in bedrijven die arbeidskrachten uit concentratiekampen gebruiken. En net als CEO’s kunnen zij publieke actie ondernemen. Zij kunnen een verklaring ondertekenen dat zij niet zullen investeren in bedrijven die arbeidskrachten uit concentratiekampen gebruiken.

Zoals elk initiatief zou ook dit verder kunnen gaan. Er zijn ook concentratiekampen in andere landen, en we zouden ook niet moeten kopen van bedrijven die daarvan profiteren. Er is nu dwangarbeid in bestaande Amerikaanse gevangenissen, en dat is verkeerd. Maar op dit moment staan we voor een grote verandering in hoe ons land zal functioneren. Als we hierop kunnen reageren, kunnen we voortbouwen op een overwinning hier om meer vrijheid voor meer mensen te creëren.

Dit beleid moet worden benoemd voor wat het is. En er moet tegen geprotesteerd worden voor wat ze zijn. Maar afgezien van het benoemen en protesteren, moeten we ons bewust zijn van hoe mensen en bedrijven door winst en stilzwijgen worden meegezogen in de normalisering van gruwelen.

Het ondertekenen van een petitie lijkt misschien een onevenredig kleine reactie op de enorme financiering van Amerikaanse concentratiekampen. Maar het zijn de kleine keuzes van nu die later een breed, helder terrein voor actie openen. Als we deze kansen missen, sluit dat terrein zich en wordt het donker.

Timothy Snyder

(Dit artikel verscheen eerder onder de titel “Concentration Camp Labor Cannot Become Normal” op zijn weblog “Thinking about…” Snyder rekent teveel op ceo’s en spreekt de bevolking vooral aan als consument, waar wij een linkse politieke beweging van onderop voorstaan. Maar hij toont zich in zijn analyses wel een consequente anti-fascistsche wetenschapper!)