¡No pasarán! – organiseer nu verzet tegen fascistisch geweld

Een van de workshops van het No Border Camp in Utrecht, gehouden in augustus, was getiteld “¡No pasarán! – organising ourselves to protect our communities”. Daar hielden we een kringdiscussie over hoe we ons kunnen organiseren om onze community’s tegen het toenemende geweld van extreem-rechts te beschermen. Dit naar aanleiding van wat er eerder die maand in Engeland plaatsvond.

14 september, 2024 6 min leestijd

Een van de workshops van het No Border Camp in Utrecht, gehouden in augustus, was getiteld “¡No pasarán! – organising ourselves to protect our communities”. Daar hielden we een kringdiscussie over hoe we ons kunnen organiseren om onze community’s tegen het toenemende geweld van extreem-rechts te beschermen. Dit naar aanleiding van wat er eerder die maand in Engeland plaatsvond.

Historisch gezien hebben anarchisten vaak het voortouw genomen om te waarschuwen voor opkomend fascisme. Dit kunnen we echter niet alleen. Wanneer we namelijk alleen blijven, zullen we er niet in slagen om de opmars van het Bruine Monster een halt toe te roepen. Daarvoor is een brede beweging nodig. We moeten hard aan de slag om met anderen die beweging op te bouwen, waarbij we een beroep doen op alle mensen die hun hart op de juiste plek hebben. Dat is werk van de lange adem, maar er zijn ook zaken waarmee we direct aan de slag kunnen.

Dit artikel gaat in op drie concrete ideeën die bij de workshop zijn geopperd. We schrijven dit in de hoop en verwachting dat het activisten inspireert om ermee aan de slag gaan.

1. Noodmobilisatie-netwerk

Het doel van een noodmobilisatie-netwerk is om snel te kunnen mobiliseren wanneer mensen en/of locaties worden bedreigd of aangevallen door een extreem-rechtse groep. Noodmobilisatielijsten moeten alleen worden gebruikt voor noodoproepen. Anders is het gevaar dat het snel verwatert met andere info. Het vergt daarom trial and error om een werkend systeem te krijgen. We moedigen iedereen vooral aan om lokale netwerken op te bouwen. Beperk je daarbij niet tot doorgewinterde anarchisten en andere activisten. Iedereen die wil helpen bij de verdediging is in principe welkom. Een massale opkomst schrikt hopelijk net zoals in Engeland de aanvallers af.

Er is een begin gemaakt met een landelijke Signal-groep die het snel delen van noodoproepen tussen lokale groepen kan vergemakkelijken. Nieuwe leden voor die lijst kunnen door bestaande leden worden toegevoegd, wanneer ze die persoonlijk “in real life” kennen. Op verzoek hebben we parallel daaraan ook een groep opgericht voor discussies en overleg, die door de leden zelf wordt gemodereerd.

2. Lokale anti-fascistische verzetsgroepen

Het opzetten van lokale groepen tegen extreem-rechts is belangrijk in een strategie van het opbouwen van een brede beweging, maar kan ook helpen bij de twee eerder genoemde punten.

Een lokale groep kan mogelijk een bestaande anti-racisme of anti-fascisme groep zijn. Anders moet het initiatief worden genomen om een nieuwe groep op te richten. In alle gevallen moet het streven zijn om een brede coalitie te vormen van organisaties, groepen en individuen die zich willen inzetten voor verzet tegen de opkomst en het geweld van extreem-rechts. Denk hierbij ook aan moskeeën, kerken, queer-organisaties, andere (anti-fascistische) groepen, en individuele anti-fascisten en anti-racisten. Deze lokale groepen kunnen niet alleen helpen de lokale noodnetwerken te versterken, maar ook zelfverdedigingstrainingen (zie hieronder) te organiseren, of buurtinfo-avonden en wat dan ook dat mogelijk en nuttig is in de lokale omstandigheden.

Bij het opzetten van een nieuwe lokale groep is het handig om eerst een paar mensen buiten de eigen kring te vinden, zodat een bredere uitnodiging voor een eerste bijeenkomst (hopelijk de oprichtingsbijeenkomst) door een breder groepje initiatiefnemers gedragen wordt. Hoe dit er precies uit komt te zien, kan per regio of stad verschillen, als het maar van onderaf gebeurt. Maak in de uitnodiging niet alleen duidelijk waar het om gaat, maar ook wie er zijn uitgenodigd.

3. Zelfverdedigingstrainingen

Klappen opvangen is niet leuk als je niet weet hoe dat moet. Verdedigen gaat beter als de verdedigers getraind zijn in zelfverdediging. Het is ook goed om daarnaast zelfverdedigingstraining aan te bieden aan groepen die het doelwit kunnen worden – nu met name vluchtelingen en migranten en activisten die met hen solidair zijn, alsmede queers, maar we zien ook in toenemende mate dat linkse mensen die de straat opgaan, bijvoorbeeld voor het klimaat of voor Palestina, (potentieel) doelwit worden.

Hieronder volgen nog enkele veelgehoorde clichés.

“Zo’n vaart zal het hier niet lopen…”

Het grootste risico is dat het sluipend gaat, tot het te laat is. Maar je kunt mensen die zo’n tegenwerping maken er op wijzen dat niemand de Engelse fascistische geweldsgolf van augustus 2024 had zien aankomen.(1) In de media werd het geweld geduid als een spontane uitbarsting gevoed door sociale media, maar alles wijst erop dat het een en ander gecoördineerd werd. En reken maar dat overal elders in Europa groepen neo-fascisten geproost hebben op dit ‘succes’ en zich aangemoedigd voelen om geweld te gebruiken. Deze groepen zijn al jaren internationaal verbonden; daar hebben ze Viktor Orbán’s nieuwe extreem-rechtse alliantie (“Patriotten voor Europa”) niet voor nodig. Die is goed voor de schijn van respectabiliteit.

“Daar hebben we de politie voor…”

Het is een illusie dat de politie kwetsbare groepen beschermt, zeker in een verhardend klimaat waarin het racisme van de staat dat van de politie legitimeert.(2) Er zijn teveel voorbeelden waarbij de politie werkloos toekeek of zelfs de kant van de aanvallers koos door alleen mensen van de verdediging te arresteren.

“Het geweld komt van twee kanten…”

Deze valse gelijkwaardigheid, die ook door de media en politici wordt verspreid, is een van de meest gehoorde – en ook een van de meest geniepige – tegenwerpingen. Het is altijd de moeite waard hier hard tegenin te gaan. De enkele keer dat een links mens overgaat tot het gebruik van geweld valt in het niet tegen het harde georganiseerde geweld van extreem-rechts, met name in de vorm van laffe aanvallen op kwetsbare groepen. De vergelijking gaat dan ook volkomen mank, aangezien linkse mensen eerder te lang aarzelen voor zij uit zelfverdediging geweld gebruiken, dan dat zij het toepassen.

Feedback

We hebben een mailbox opgezet (3) voor opmerkingen, suggesties, vragen en vooral verslagen over lokale activiteiten – wat is er ondernomen en wat waren de ervaringen? Wat werkte en wat niet? Welke obstakels werden ondervonden? We willen proberen jullie feedback te gebruiken om het verzet effectiever te maken.

Een groep anti-fascisten

Noten

• 1. Een week lang, beginnend op 30 juli 2024, werd het Verenigd Koninkrijk overspoeld met een racistische en islamofobe geweldsgolf van tot dan ongeëvenaarde omvang. Hotels waar vluchtelingen verblijven, werden in brand gestoken door bendes. Moskeeën werden aangevallen. Mensen van kleur werden in hun huizen aangevallen, geslagen, gestoken, beschimpt. Hun bedrijven werden in brand gestoken, in een soort Britse Kristallnacht. Extreem-rechtse Telegram-kanalen verspreidden doelwitlijsten van migrantenadvocaten, naast oproepen tot “genocide”. Zie: “UK Riots Have Their Roots in a History of Hate”, door Alberto Toscano, op 9 augustus 2024 gepubliceerd in “In These Times”..