Hoe Nederland zijn slavernijverleden tracht op te knippen

Naar de inhoud springen

Steeds vaker zien we het terug: gemeenten die verklaren geen betrokkenheid te hebben gehad bij het Nederlandse slavernijverleden. Soms, zoals in het geval van Almere, gebeurt dat met een bijna zakelijke afstandelijkheid. Andere gemeenten laten juist wél onderzoeken uitvoeren naar hun historische rol in het koloniale systeem. In beide gevallen toont zich een breder patroon dat Nederland al decennialang in zijn greep houdt: de neiging om verantwoordelijkheid op te knippen in beheersbare stukjes – zo klein en lokaal mogelijk – tot niemand zich werkelijk aangesproken voelt. Het is de geografie van ontkenning: grenzen trekken waar pijn en winst ooit vrij circuleerden. Op papier lijken de argumenten vaak logisch. Een gemeente die pas in de twintigste eeuw werd gesticht, zou geen verbinding hebben met slavernij. Een stad die “geen directe sporen” vindt in haar archieven, stelt zich buiten schot. Maar wie verder kijkt dan bestuurlijke lijnen en oprichtingsdata, ziet vooral wat er ontbreekt: de bereidheid om verantwoordelijkheid te nemen die verder reikt dan formele documenten. Wat in deze uitspraken gepresenteerd wordt als neutraliteit is in werkelijkheid historische blindheid. Er bestaat geen neutrale gemeente in Nederland. Iedere gemeente die vandaag bestaat, bestaat binnen structuren die zijn opgebouwd uit eeuwen van koloniale welvaart. De polder waarop Almere rust, werd drooggelegd met kapitaal dat zijn oorsprong vindt in plantage-economieën. De technologie, het cement, de expertise – alles droeg de fingerprint van een systeem dat zijn winst haalde uit de uitbuiting van miljoenen mensen. Die winst verdween niet in het niets toen de slavernij werd afgeschaft. Ze transformeerde en stroomde door naar een samenleving die vandaag nog steeds voortbouwt op die fundamenten.

Auset Ankh Re in Hoe Nederland zijn slavernijverleden tracht op te knippen (Joop.nl)

Berichtnavigatie