Private Equity ontmoet het Pentagon

Toen Trump de private equity miljardair (en campagnedonor) Stephen Feinberg voordroeg als plaatsvervangend minister van Defensie, wezen critici erop dat zijn omvangrijke zakelijke banden duidelijke belangenconflicten vormden. Maar met een regering die ongekende niveaus van corruptie laat zien, was het slechts een kwestie van tijd voordat we verhalen zouden lezen over hoe het leger zou samenwerken met de private equity sector.

Eileen Applebaum – Peter Hart | Counterpunch, veraling Tijn van Beurden/globalinfo

2 november, 2025 5 min leestijd

(Foto Dow Jones Events, Flickr, CC2.0)

Dat nieuws kwam via een verslag van 21 oktober in de Financial Times, ‘US Army schakelt private equity groepen in om voor $150 miljard aan vernieuwingen te financieren.’ Volgens dat verslag had het leger een vergadering belegd met leidende private equity firma’s om te bespreken hoe zij zouden kunnen helpen bij het financieren van een grote herziening van de militaire infrastructuur. Het Pentagon heeft, zo gaat het verhaal, slechts $15 miljard begroot voor dergelijk werk. Een functionaris van het Pentagon zei dat ze op zoek waren naar “slimme financieringsmodellen of unieke financieringsmodellen” van de private equity bazen. De ideeën die werden geopperd gingen onder meer over het bouwen van datacentra op militaire basissen en eventueel het sluiten van verschillende leaseovereenkomsten. De Financial Times noemde het “een ongekende poging om enkele van de grootste investeerders van Wall Street direct bij de nationale veiligheid van de VS te betrekken.”

Toevallig was een van de bedrijven die aan de vergadering deelnam Feinbergs eigen bedrijf Cerberus Capital Management. Het bedrijf is sterk betrokken bij militaire contracten, en misschien wel het meest opvallend, het bezat het private militaire bedrijf Dyncorp al bijna twee decennia. Cerberus is ook bekend om zijn rol bij de ondergang van Steward Health Care, het werd een schoolvoorbeeld van hoe private equity ons gezondheidssysteem bedreigt.

Er zijn al aanzienlijke private equity investeringen in de defensie-industrie en aanverwante sectoren, dus het is geen grote verrassing dat de Trump-regering de betrokkenheid van de defensie-industrie wil uitbreiden. Er bestaat nog steeds onzekerheid over wat precies het leger of de private equity sector wil; tijdens de eerste Trump-regering zou Feinberg naar verluidt hebben meegedacht met militaire leiders over een plan om te vertrouwen op private militaire bedrijven en paramilitaire eenheden in Afghanistan. Maar recente discussies over de rol van private equity bij militaire uitgaven hebben meer te maken met het toestaan dat private bedrijven de leiding nemen bij het ontwikkelen van nieuwe technologieën.

De toenemende samensmelting van commerciële en defensie technologieën maakt het plan van de Trump-regering om de ontwikkeling van nieuwe, geavanceerde wapensystemen te privatiseren aantrekkelijk voor private equity en durfkapitaalfirma’s. Technologieën voor dubbel gebruik zorgen ervoor dat de portefeuillebedrijven niet afhankelijk zullen zijn van de grillen van toekomstige Pentagon-budgetten voor hun omzet.¹ Drones en andere onbemande wapensystemen zijn voorbeelden van technologieën die zowel militaire als commerciële markten bedienen, datzelfde geldt voor geavanceerde cyberbeveiligingssystemen, AI en robotica. De particuliere bedrijven worden eigenaar van de intellectuele eigendom van de geavanceerde vernietigingswapens die zij hebben ontwikkeld, en kunnen deze verkopen of licentiëren aan andere landen – inclusief autoritaire regimes die passen in het buitenlands beleid van de VS.

Het Pentagon profiteert juist van het feit dat de ontwikkeling van mogelijk verwerpelijke middelen die dood en vernietiging veroorzaken, een taak van de particuliere sector wordt, waardoor veel minder publieke aandacht ontstaat, minder verantwoording hoeft te worden afgelegd en de transparantie afneemt. Dit geldt vooral voor bedrijven met aanzienlijke particuliere private equity- of durfkapitaalinvesteringen, aangezien deze particuliere investeringsmaatschappijen notoir ondoorzichtig zijn. De bedrijven zullen waarschijnlijk handelsgeheimen aanvoeren en weigeren vragen van Congresleden te beantwoorden of tijdens Congresvergaderingen niet onthullen wat ze doen, ook al werken ze nauw samen met het leger, dat ook geen voorbeeld van financiële transparantie is.

Het Palantir model

Het model hiervoor kan Palantir zijn, het bedrijf dat wordt geleid door miljardair en Trump-ondersteuner Peter Thiel, dat al aanzienlijke voordelen heeft gekregen van de Trump-regering. Palantir heeft de surveillancetechnologie ontwikkeld die de VS, Israël en vele andere landen gebruiken om gedrag te voorspellen en ‘risicovolle’ individuen te signaleren, en zo mogelijk de privacy van gewone burgers schenden, of die technologie gebruiken om organisaties en individuen te bespioneren die op de vijandlijst van een regering staan.

Toen de ontwikkeling van surveillance technologie het Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA) betrof, was er publieke verontwaardiging over mogelijk misbruik van die technologie. De column van New York Times-columnist William Safire in november 2002, waarin hij beweerde dat het DARPA-programma surveillance-verslagen over 300 miljoen Amerikanen aan het maken was, veroorzaakte een tegenreactie die ertoe leidde dat het Congres de financiering in oktober 2003 stopzette.

Maar de verontwaardiging verdween grotendeels toen de ontwikkeling van zulke technologie werd overgedragen aan Palantir, een particulier bedrijf. Palantir Technologies werd opgericht in 2003, met startkapitaal van de CIA, om een overheidssurveillance platform te ontwikkelen. Tegen 2008 had het, zonder verdere overheidsfinanciering, het Gotham-systeem ontwikkeld, en tegen 2013 werd het gebruikt bij veel Amerikaanse inlichtingendiensten. De documenten die dat jaar door de klokkenluider Edward Snowden werden gelekt, bevatten bewijs dat het enorme surveillancesysteem van Palantir werd gebruikt om de Amerikaanse bevolking te monitoren. Soortgelijke controverses blijven bestaan; in juni van dit jaar probeerden senator Ron Wyden (Democraten-Oregon) en afgevaardigde Alexandra Ocasio-Cortez (Democraten-New York) te ontdekken of Palantir een database aan het maken was over Amerikanen, met behulp van belastingdienst-gegevens. Maar hun inspanningen resulteren niet in meer transparantie of verantwoording, vooral omdat de informatie die zij opvragen als vertrouwelijke bedrijfsgeheimen van de bedrijven die de technologie ontwikkelen kan worden beschouwd.

Palantir realiseerde zich al snel dat de technologie achter Gotham ook voor commerciële toepassingen kon worden gebruikt; tegenwoordig behoren enkele van de grootste gezondheidszorgbedrijven en financiële instellingen tot zijn klanten. In 2024 bedroeg de omzet van Palantir ongeveer 2,9 miljard dollar, waarbij ongeveer 55 procent afkomstig was van overheidsklanten en 45 procent van commerciële ondernemingen.

Net zoals de relatie tussen defensie- en inlichtingendiensten en Palantir, Peter Thiel verrijkte, zal de onlangs aangekondigde relatie tussen het Pentagon en particuliere investeringsfirma’s de private equity investeerders, die de Trump-campagne steunden, verrijken.

1 Noot vertaler: een portefeuillebedrijf is een investering die een durfkapitaalbedrijf doet in een startend bedrijf.