ESPERO 7. Cultureel Verzet, Ontvoering Viceconsul, Subversieve Lessen, Revolutie en de Ruimtewending

Het zomernummer 2023 (nr. 7) van het Duits libertaire internet tijdschrift espero is uit (espero: Spaans voor ‘Ik hoop’). Het zoomt in op zomertijd. Dat is reistijd, en reizen verbreedt je perspectief voorbij het beperkte zicht op je eigen horizon. Ook de espero-redactie is gegrepen door de reismicrobe en met het huidige nummer wil zij de lezers en lezeressen uitnodigen voor een virtuele reis door de cultuur van geleefde of nagestreefde anarchie. Die lijn is in het redactioneel van espero terug te vinden, dat ik vertaalde (de vetgedrukte namen zijn die van de auteurs van bijdragen in deze aflevering opgenomen) Het nummer is gratis te downloaden (zie Online). [ThH]

Het redactioneel

Het begint met een multimediale bijdrage van Jochen Schmück over het anarchistische culturele fenomeen van de Cumbia, een oorspronkelijk Colombiaans muziek- en dansgenre dat als product van cultureel verzet onderdrukte sociale groepen een stem en identiteit geeft. Hun boodschap van levende anarchie moedigt ons aan om de ervaringen van vrijheid en solidariteit die in de Cumbia-cultuur zijn opgedaan, over te dragen aan andere gebieden van het leven.

Gemeten aan het ideaal van algemene maatschappelijke ontwerpen, zullen dergelijke transmissies altijd fragmentarisch en voorlopig blijven. Maar dat spreekt de libertaire alledaagse praktijk niet tegen. Integendeel – zoals Tomás Ibáñez uitlegt – verwijst het anarchisme naar een zelfkritisch onderzoek van zijn fundamentele theoretische aannames. Daarna volgt een interview door Amador Fernández-Savater, waarin Ibáñez zijn eigen anarchistische wortels onthult en met zijn interviewer de subversieve lessen van mei 1968 in Parijs bespreekt.

Een paar jaar eerder had een groep Italiaanse antifascisten de Spaanse viceconsul van het Franco-regime ontvoerd. Mimmo Pucciarelli en Amedeo Bertolo bespreken de spectaculaire actie, praten over de achtergrond en de latere betekenis ervan voor de verspreiding van anarchistische ideeën.

Als politieke theorie heeft het anarchisme zich altijd moeten laten gelden in openbare conflicten. Stephan Krall neemt ons mee terug naar het einde van de 18e eeuw en reconstrueert het dispuut tussen William Godwin en Thomas Malthus.

Siegbert Wolf traceert Gustav Landauers experimenteel realiseringssocialisme en zijn sociaalecologische boodschappen die nog steeds relevant zijn. Zijn onderzoek is een ander voorbeeld van de manier waarop een leidende kracht kan groeien uit een libertair ‘dwalen’ door ruimte en tijd. Maar ook op een zeer fundamenteel niveau zijn specifieke opvattingen over ruimte en tijd kenmerkend voor anarchistische (anti)politiek. Ferdinand Stenglein werkt dit uit, eveneens verwijzend naar Gustav Landauer, maar ook naar hoofdrolspelers als Peter Kropotkin of Charlotte Wilson (1854-1944) [Charlotte was een Engelse anarchiste, medeoprichtster van het tijdschrift Freedom in 1886 met Peter Kropotkin; thh.].

Op de volgende etappe van onze virtuele reis komen we bij een gebeurtenis die deze maanden zijn 100ste verjaardag viert: de bezetting van het Ruhrgebied door Franse en Belgische troepen in 1923 als gevolg van het uitblijven van Duitse herstelbetalingen. Jule Ehms traceert de positionering van de anarcho-syndicalistische Freie Arbeiter-Union in Duitsland. Als bijna de enige groep binnen de Duitse arbeidersbeweging was de FAUD niet onderworpen aan de opkomende volks- en gemeenschapsideologie en hield zelfs in de zogenaamde ‘Ruhrkampf’ vast aan een consistent klassenperspectief met een internationale en anti-nationalistische oriëntatie.

Rolf Raasch richt zijn bijdrage op de politicologe Hannah Arendt. Haar rehabilitatie van het radensysteem als een sociale organisatievorm van democratisch ontwaken aan de basis ontvouwt een analytische kracht die niet vaak wordt aangetroffen, zelfs niet in anarchistische revolutietheorieën.

Als voorlopig eindpunt – hoe moet het anders onder libertaire voottekens? – keren we terug naar ons directe heden, naar de taken die daarin ontstaan. Eleanor Finley inspireert ons met een verslag van nieuwe gemeenschapsbewegingen in de VS die anarchistische ideeën verwoorden in pragmatische vormen van politiek om lokale mensen in staat te stellen hun behoeften zelf te organiseren.

Aan het begin van zelfs de langste reis is er altijd een eerste stap. Om deze en alle volgende te kunnen zetten, hebben we de kracht van vertrouwen nodig. Dit geldt niet in de laatste plaats voor ons vertrek naar een nieuwe cultuur van vrijheid, solidariteit en anarchie. De twee boekbesprekingen waarmee deze zomereditie van espero besloten wordt, staan ​​elk op hun eigen manier voor het inzicht dat een humane en zelfbepaalde toekomst alleen tot stand kan komen door de mentale inhoud van hoop en door onze gezamenlijke actie in de wereld.

Het espero-redactiecollectief (Vertaling Thom Holterman; het redactioneel is opgenomen in espero nr. 7; het geheel is te downloaden, zie Online).