30 juni, Leiden: herdenking van het slavernijverleden

Op 30 juni wordt de jaarlijkse Leidse slavernijherdenking gehouden, georganiseerd door het Comité 30 juni/1 juli Leiden en Wereldmuseum Leiden, in samenwerking met NINSEE en stichting Songs of Freedom. Evenals in 2024 vindt de herdenking vindt plaats in de binnentuin van het Wereldmuseum. Bij de herdenking worden er bloemen en kransen gelegd door diverse organisaties en personen.

Uit de oproeptekst: “Op 30 juni is er een moment van bezinning met betrekking tot het slavernijverleden. De gedachten gaan uit naar de mensen die hebben geleden onder de slavernij en het koloniale bewind.”

Maandag 30 juni
Van 14:00 tot 15:15 uur (inloop vanaf 13:30 uur)
Binnentuin van Wereldmuseum Leiden
Steenstraat 1, Leiden
Hier aanmelden

Tijdens de presentatie van twee onderzoeken in april 2025 werd een confronterende kant van de Leidse geschiedenis onthuld. Zowel het stadsbestuur als de universiteit Leiden bleken in meerdere opzichten betrokken bij het koloniale en slavernijverleden. De onderzoeken, uitgevoerd door de historici Ligia Giay, Emma Sow en Sjoerd Ramackers van de Leidse universiteit, brengen uiteenlopende dwarsverbanden in kaart tussen Leiden en slavernij, van de zeventiende eeuw tot na de dekolonisatie in 1945.

De onderzoeksresultaten zijn gebundeld in twee rapporten: één over de stad Leiden en haar samenleving, en één over de rol van de universiteit. Hoewel Leiden geen directe havenstad was en geen eigen VOC- of WIC-kamer had, blijkt uit de bevindingen dat Leidse bestuurders, burgers, ondernemers en wetenschappers via andere routes actief deelnamen aan koloniale structuren en slavernijsystemen.

Zo investeerden Leidse geldschieters in de West-Indische Compagnie (WIC), produceerden arbeiders in de stad uniformen voor het koloniale leger, en kwamen kansarme jongens via de Leidse Kweekschool voor Zeevaart op koloniale schepen terecht. Leidse militairen werden ingezet om koloniaal gezag te handhaven in “de overzeese gebieden”. Een van de meest sprekende voorbeelden betreft Johan van der Maersche, burgemeester van Leiden in de achttiende eeuw, die tegelijkertijd eigenaar was van een suikerplantage in Suriname waarop tot slaaf gemaakte mensen werkten.

Harry Westerink