Woonprotest in Utrecht: “Sloop de macht van het kapitaal, woningen voor ons allemaal!” (beeldverslag)

Afgelopen zaterdag organiseerde de landelijke woonstrijdbeweging, een coalitie van huurdersorganisaties, bewonersgroepen en activisten, in Utrecht de woondemonstratie “Huur omlaag!”. Zo’n duizend mensen namen deel aan het strijdbare en enerverende woonprotest. Tijdens een informatiemarkt met kraampjes van diverse actie- en belangengroepen op het gebied van huren en wonen konden de deelnemers aan de actie kennismaken en ervaringen uitwisselen. Na een serie inspirerende toespraken vertrok de stoet vanaf het Domplein voor een tocht door het Utrechtse centrum. Daarbij werd stilgestaan bij een pand dat vers was gekraakt, tot grote vreugde van de demonstranten.

De woonbeweging had keihard gewerkt aan de voorbereiding van de demonstratie, zowel inhoudelijk als infrastructureel. Dat vertaalde zich in relatief veel media-aandacht, veel diversiteit onder de demonstranten, vlammende toespraken en de voortdurende oproep om in actie te komen en onszelf te organiseren tegen de wooncrisis.

Argumenten

De organisatoren hadden vooraf op een rijtje gezet waarom zij strijden voor lagere huren. Uit het onderstaande overzicht blijkt hoezeer de wooncrisis is geïntensiveerd, hoezeer de huren zijn verhoogd en hoeveel huurders er inmiddels door zijn getroffen. Dat overzicht dient als een lijst van argumenten om de huur omlaag te krijgen en te stoppen met de wooncrisis.

• Het beleid van oneindige huurverhoging op huurverhoging heeft geleid tot onbetaalbare huren voor grote groepen huurders. Een kwart van de huurders zit financieel klem na het betalen van de huur. Dat betreft meer dan 800.000 mensen.
• Huurders worden elk jaar opgezadeld met een (inkomensafhankelijke) huurverhoging, maar blijven achter in woningen met achterstallig onderhoud, gebreken, vocht en schimmel, en zien vaak jarenlang geen enkele verbetering van dienstverlening of woongenot.
• De huren stijgen harder dan de lonen. Sinds 1993 stegen de huren met 153 procent. De inflatie steeg in die periode met 108 procent en de gemiddelde stijging van cao-lonen bleef steken op 106 procent.
• Het percentage van ons inkomen dat we aan wonen betalen, is met 36,3 procent gemiddeld het hoogst bij huurders. Steeds meer mensen zijn uitgesloten van volkshuisvesting en wonen noodgedwongen in de te dure vrije sector. Huurders tussen de 18 en 25 jaar zijn meer dan de helft van hun besteedbaar inkomen kwijt.
• Door de huurverhoging te koppelen aan de stijging van de gemiddelde cao-lonen of inflatie blijft structurele lastenverlichting uit en worden de groeiende armoede en ongelijkheid niet aangepakt.
• De rekening van de wooncrisis wordt neergelegd bij de huishoudens die al kwetsbaar zijn gemaakt, terwijl structurele investeringen in volkshuisvesting door de overheid al jarenlang uitblijven.
• De verhuurderheffing, de belasting op gereguleerde huurwoningen, werd per 1 januari afgeschaft. De woningcorporaties hebben de verhuurderheffing, die hen inmiddels meer dan 13 miljard euro heeft gekost, doorberekend in hogere huren. Huurders hebben deze belasting, ter hoogte van bijna twee maanden van de jaarhuur, opgebracht. Nu de verhuurderheffing is afgeschaft, moeten de huren omlaag.
• Terwijl woningcorporaties hun inkomsten herinvesteren in volkshuisvesting, moeten zij wel winstbelasting betalen. Gemiddeld gaat er voor iedere sociale huurwoning bijna een maand aan winstbelasting naar de staatskas, jaarlijks 1,4 miljard euro. Er wordt dus geld weggehaald bij mensen met de laagste inkomens. Woningcorporaties moeten worden gedemocratiseerd en samen met huurders strijden voor de afschaffing van die winstbelasting, in plaats van de rekening bij huurders te leggen.
• Organisaties als Aedes en de Woonbond, die de stem en de belangen van huurders claimen te vertegenwoordigen, faciliteren en legitimeren het verdienmodel en het beleid van oneindige huurverhogingen door te streven naar ‘gematigde’ verhoging van de huren.
• Door beleidsinzet die is gericht op inperking van de sociale huur en meer marktwerking in de huursector, zijn huren extreem gestegen.
• Huisjesmelkers en institutionele beleggers realiseren enorme rendementen en grote winsten. Ze doen dat naast de jaarlijkse huurverhoging ook met hoge aanvangshuren, huurverhogingen bij mutatie, opkoop, speculatie en liberalisering van honderdduizenden (sociale) woningen.
• Hoewel veel huurprijzen boven de maximaal toelaatbare huurprijs zitten, wordt hier nauwelijks op gehandhaafd.
• Woonstrijd is een klassenstrijd. Door de jaarlijkse huurverhogingen bestendigen huisbazen hun machtige positie in de samenleving, beschermd door de overheid. Terwijl wonen een recht moet zijn voor iedereen, is het een handelswaar geworden voor de bezittende klasse.
• Er gaan jaarlijks miljarden naar de hypotheekrenteaftrek. In 2024 bedroeg de schade ruim 10 miljard euro. Dat verhoogt de huurprijzen en de ongelijkheid tussen huurders en kopers. Kopers zijn negentig keer zo rijk als huurders.
• De huurverhoging heeft een zware impact op de bestaanszekerheid en de kwaliteit van leven van huurders en hun gezinnen. Hoge huur vertaalt zich in verschillende vormen van armoede.
• De overheid doet aan symptoombestrijding en de woningcorporaties zijn zich na de privatisering in de jaren negentig gaan gedragen als ondernemingen.
• Door gentrificatie en financialisering zijn woningen handelswaar geworden in plaats van een basisrecht dat wordt gewaarborgd door de overheid.

Kraak de wooncrisis

Tijdens de mars werden er aan de lopende band leuzen geroepen, zoals “Vecht, vecht, vecht, wonen is een recht”, “Huizen voor mensen, niet voor winst”, “Alls flex? Fuck flex!”, “Huur-Sta-King”, “Niet tijdelijk, niet duur, wij willen sociale huur”, “Huur omlaag”, “Wet of geen wet, kraken gaat door”, en “Sloop de macht van het kapitaal, woningen voor ons allemaal”. Onder de deelnemers bevonden zich naast anarchisten, revolutionair socialisten en communisten ook leden van partijen als de SP, PvdA/GroenLinks en de Partij voor de Dieren. Studenten, andere flexhuurders en krakers liepen zij aan zij met ouderen die de huur van hun sociale huurwoning steeds meer hebben zien stijgen. En vanzelfsprekend waren woonstrijdgroepen als de Bond Precaire Woonvormen (BPW), Wij Weigeren De Huurverhoging, Niet Te Koop en Woonprotest Utrecht nadrukkelijk zichtbaar en hoorbaar.

Een mooi moment ontstond er gedurende de tocht, toen er een vers gekraakt pand werd onthuld met het reusachtige spandoek “Kraak de wooncrisis”. Bovenaan het spandoek, dat werd neergelaten vanuit een van de verdiepingen van het pand, viel te lezen dat het toebehoorde aan de Revolutionair Socialistische Partij (RSP). Gaandeweg de middag zag het er naar uit dat het pand voorlopig behouden zou gaan blijven voor de kraakbeweging. Het motto “Kraak de leegstand” is afgelopen zaterdag dan ook op een prachtige manier in praktijk gebracht.

Harry Westerink

Hieronder de speech van Senna, die sprak namens de BPW en de (ex-)bewoners van de Ravel, een voormalig kantoorgebouw aan de Ravellaan 96 in Utrecht waar zo’n 180 flexhuurders hebben gewoond.

Nogmaals welkom iedereen, en goed dat je er bent.

Mijn naam is Senna en ik spreek vandaag namens de Bond Precaire Woonvormen, ook wel de BPW. De BPW is een vereniging die strijdt voor mensen die tijdelijk, onzeker of te duur wonen, of dak- of thuisloos zijn. Honderdduizenden mensen zijn op dit moment uitgesloten van een waardige woonplek, een basisbehoefte en een recht. Daar voeren wij op basis van solidariteit actie voor.

Ik ben niet zomaar bij de BPW gekomen. Ik zit hier zelf namelijk ook middenin. Dit jaar nog woonde ik in de Ravel, hier in Utrecht, waar 180 mensen huurrecht opbouwden na een tijdelijk contract. Om dit te voorkomen worden we er allemaal uitgezet en vervangen. Het pand wordt nu bewaakt, in afwachting van een nieuwe lading rechteloze flexbewoners die weer in een stoelendans terechtkomen. Jongeren worden hier gewoon dakloos gemaakt. En dat is bewust politiek beleid. En krom. Huurders zijn niet inwisselbaar!

En ook al worden we uitgezet, we hebben toch iets gewonnen. Omdat er mensen bewust van zijn geworden en er brede solidariteit en verzet werd getoond tegen dit onrecht! We hebben niet zomaar onze spullen gepakt en zijn niet zomaar vertrokken. Maar helaas ging het hier weer fout op geld en het dumpen van sociale verantwoordelijkheid op het individu door de gemeente: het plaatsen van winst boven woonrecht. Fuck flex, en stop huisuitzettingen! Niet tijdelijk, niet duur, wij willen sociale huur!

Nu woon ik te duur: met z’n vieren betalen wij ruim 3.000 euro huur per maand. En vanaf juli gewoon weer 100 euro per persoon erbij. Ik betaald zelf 750 euro voor een kinderkamer, als docent van 22 jaar. Mijn huisbaas omzeilt de puntentelling voor kamers, en de Wet Betaalbare Huur geldt voor mij niet. Huisbazen profiteren van de woningnood, omdat je nergens iets betaalbaars kunt vinden!

Dus zelfs als je je huis uit bent gezet, stopt het daar niet. Want tijdelijk en te duur is geen toeval. Het is het gevolg van bewust beleid, om van een mensenrecht handelswaar te maken. Tijdelijk en te duur zijn twee kanten van dezelfde medaille. Woonkapitalisme: een systeem dat woononzekerheid als brandstof heeft en de ongelijkheid vergroot. Mijn leed is hun winst.

Mijn eigen situatie is niet uniek. Het gebeurt op grote schaal dat mensen van tijdelijkheid naar onzeker naar dakloos gaan. Daarom moeten we ons verenigen en als collectief handelen. Lokaal in je eigen pand, stedelijk, nationaal zoals vandaag, en internationaal. Beweeg je, ga niet bij de pakken neerzitten, want alleen samen gaan we dit winnen. Zo kunnen we al vieren dat door collectieve acties de verhuurdersheffing is afgeschaft, de huurbevriezing wordt besproken, de tijdelijke contracten deels zijn afgeschaft en honderden huisuitzettingen zijn gestopt. Dat komt allemaal door de druk op de politiek vanuit de woonbeweging.

Overheid, investeer in de brede volkshuisvesting, lage huren en verduurzaming. Jaarlijks gaat er meer dan 10 miljard naar de hypotheekrente-aftrek en huizenbezitters. Waarom niet naar onze volkshuisvesting? Wij zijn de eigenaren van dit maatschappelijk kapitaal; het is tijd dat wij de corporaties en het wonen weer bevrijden uit de handen van de managers, neo-liberale politici en de “markt” die onze belangen niet dient. Huizen voor mensen, niet voor winst!

Maar het is klaar met bedelen bij de politiek, en klaar met vragen om alsjeblieft en misschien. We gaan het eisen. We eisen dat de politiek gaat doen wat ze moeten doen! We eisen 100 procent zeggenschap, woonzekerheid, betaalbaarheid, duurzaamheid en volkshuisvesting voor iedereen. Daar doen wij geen concessies in. Ons wapen is brede solidariteit. We laten ons in deze strijd niet tegen elkaar uitspelen door het kapitaal en de politiek.

Dus verenig je, spring op de bres, en zoek de manier die bij jou past. De Bond Precaire Woonvormen heeft meerdere lokale groepen over het hele land. Dus wees welkom om mee te doen. Maar het allerbelangrijkste is dat wij samen, met z’n allen, bouwen aan een solidaire beweging.

Hoe laat is het? Solidariteit!

Senna