Nijmegen: BBB-leider Van der Plas kruipt in de slachtofferrol en ondermijnt zo de vrijheid van meningsuiting

“BBB-leider Van der Plas zegt interview Nijmegen af na uitlekken gesprekslocatie”, aldus de NOS afgelopen dinsdag. Dit artikel is zeer leerzaam, maar vooral hoe voor het níet moet. Alle ‘ophef’ rond het afzeggen van Van der Plas laat zien hoe een rechtse leugen wordt geboren, verspreidt, en onkritisch wordt doorgegeven. En hoe de vrije meningsuiting ermee wordt aangevallen.

Wat is er gebeurd? Op 7 oktober zou Caroline van der Plas in gesprek gaan met studenten van de Radboud-universiteit, als onderdeel van een reeks interviews van krant De Gelderlander. De precieze datum was onbekend tot Nijmegen Encampent, een groep studentenactivisten, dit deelde op hun Instagram.

Nadat dit bericht werd gepost deelde Van der Plas mee dat ze voor haar veiligheid niet meer deel zou nemen. Haar partij noemde dit “ondermijning van de rechtsstaat en de democratie”, en dat idee werd gretig overgetikt door verschillende media, waaronder de NOS. En dat is zeer kwalijk.

Allereerst is het zeer sterk dat Van der Plas zich heeft laten intimideren door het delen van de datum van het interview. Zo was allang bekend dat ze ergens deze maand naar Nijmegen zou komen, want dat had De Gelderlander al gedeeld.

Daarnaast bevatte de oproep van het Nijmegen Encampment geen locatie, alleen een tijd. De oproep “stop inviting zionists to our spaces” doet denken dat de studenten dachten dat ze naar de universiteit zou komen, terwijl het interview op de redactie van de Gelderlander zou zijn.

En zelfs als de locatie erbij had gestaan: demonstreren tegen de komst van een politicus is het goed recht van iedereen. Weten wanneer een politicus op een bepaalde plaats is, is niet dreigend. Van der Plas doet alsof ze haar leven op straat niet zeker is, maar dat is een gigantische overdrijving.

Wat ook blijkt uit het feit dat de BBB regelmatig de tijd en locatie deelt waar Van der Plas zal zijn voor campagnebijeenkomsten. Dit is er één in Harskamp. Is dit dan ook intimiderend?

Een andere reden om sceptisch te zijn is dat het interview met de Gelderlander best eens kritisch kon worden, zeker omdat de vragen door studenten gesteld zouden worden. En Van der Plas werd laatst bij WNL(!) voor schut gezet met kritische vragen.

Daarnaast heeft Van der Plas genoeg politieke redenen om de pro-Palestijnse demonstranten in Nijmegen zwart te maken. Ze hadden immers directe kritiek op haar pro-Israëlische standpunt. Van der Plas doet al heel lang mee met het ophefcircus gericht tegen pro-Palestijnse demonstranten.

Van der Plas sloeg dus twee vliegen in één klap: ze kon een interview afzeggen zonder kritiek (aangezien “veiligheid” een soort magische spreuk is waarmee alle kritiek verdampt), en ze kon nationaal in het nieuws komen als “slachtoffer” van haar grote tegenstander.

En die tactiek werkt, want meteen ging iedereen die een appeltje te schillen heeft met pro-Palestijnse demonstranten met dit voorval aan de haal. Natuurlijk de BBB zelf, voor wie de dreiging blijkbaar bestaat uit het enkele feit dat de kritiek uit de pro-Palestijnse hoek kwam.

In hun hoofdredactioneel commentaar kwalificeert de Telegraaf de Instagram-post als een “dreigement”, ook al is er absoluut niets dreigend aan de hele post. Nogmaals: het publiceren dat een politicus ergens is, is geen dreigement. Je zou het zelfs journalistiek kunnen noemen.

Ook Gouke Moes, BBB-minister van Onderwijs, bemoeide zich ermee, en stelde dat studenten “helemaal niets begrepen van academische vrijheid”. Terwijl: hun enige ‘misdrijf’ is zeggen dat ze Van der Plas niet op hun campus wilde hebben. Waar ze ook niet zou komen, zo bleek.

(Dat is overigens dezelfde Gouke Moes die een regenboogzebrapad vergeleek met een hakenkruis.)

Ook Angela de Jong, die haar beroep heeft gemaakt van het naar de onderbuik spreken van PVV-ers, doet vrolijk mee in het bizarre frame dat Van der Plas bedreigd is, terwijl dat helemaal niet aan de orde is.

Of de fascisten van de Groot-Nederlandse Studentenvereniging (GNSV), voor wie dit natuurlijk ook koren op de molen is.

En daarnaast zijn er nog veel meer (extreem-)rechtse mensen die volledig meegaan in het frame op Twitter. Puur omdat ze het kunnen gebruiken als een knuppel om hun tegenstanders mee te slaan.

Maar dat is niet beperkt tot rechts. Ook de NOS schrijft onkritisch over dat er sprake zou zijn van intimidatie en een gevaar voor de veiligheid. Er wordt geen enkele kritische noot geplaatst, en zeker geen weerwoord gevraagd van Nijmegen Encampment.

Waarom is er geen kritiek of kritische benadering, ook niet vanuit De Gelderlander? Omdat “veiligheid” in Nederland een toverwoord is. Zodra een machthebber het heeft over “veiligheid” gaan alle kritische instincten op slot. Je wil toch niet bijdragen aan de onveiligheid van dit slachtoffer?

Dat is gevaarlijk, omdat de leugen van Van der Plas échte slachtoffers heeft. De studenten/activisten die worden beticht van intimidatie worden neergezet als een groot gevaar, terwijl ze iets heel normaals doen. Door hen neer te zetten als intimiderend worden ze buiten het debat geplaatst.

En dat is onderdeel van een bredere strategie, die over heel politiek rechts wordt gebruikt. Recent was het nog Haagse VVD-er Lotte van Basten Batenburg: zij vond dat het beschuldigen richting Yeşilgöz en Brekelmans van genocideontkenning aanzette tot haat.

Terwijl: dat is een feitelijke omschrijving van wat Brekelmans en Yeşilgöz doen. Zij ontkennen een genocide. Hoe kan die stelling dan aanzetten tot haat? Nou, omdat het ontkennen van een gaande genocide natuurlijk in en in slecht is.

Hoe erger de misdrijven van dit kabinet, hoe eerder ze de openbaring van die misdrijven kunnen afdoen als “intimiderend”. Hoe erger de misdrijven van de regering, hoe minder je ze ervan mag betichten. Want het is de openbaring van de misdrijven, niet de misdrijven zelf, die ze onveilig maakt.

En dit is niet alleen een tweetje hier of daar. Dit is het officiële standpunt van de Tweede Kamer. Deze motie is aangenomen toen mensen Wilders en trawanten beschuldigden van het creëren van een gewelddadige, vijandige sfeer die racisten inspireerden in Den Haag te gaan rellen.

Is dat waar of is het niet waar? Daar gaat het helemaal niet meer over. De gevoelens van veiligheid van de politici wordt gecentreerd in plaats van hun wanddaden. Daarmee hebben ze zichzelf succesvol de slachtofferrol aangepraat, en zijn hun critici opeens “daders”.

Het ironische hiervan is natuurlijk dat door hun critici te bestempelen als intimiderend en gevaren voor de vrije meningsuiting, deze politici zélf hun volgers opzetten tegen die critici. En in tegenstelling tot die critici hebben zij wél de politieke invloed om een gevaar te zijn.

Dit is een directe aanval op de vrije meningsuiting. Als je niet meer mag zeggen dat politici fascistisch zijn, puur omdat mensen terecht een hekel hebben aan fascisten, dan worden we juist monddood gemaakt richting de grootste gevaren voor fundamentele vrijheden.

En dit is waarom we journalistiek nodig hebben die de kennis en kunde heeft om machtsverhoudingen bloot te leggen. Want alleen dan kweek je de kritische reflexen om de leugens van Van der Plas met scepsis te benaderen. In plaats van ze onkritisch overschrijven.

Bo Salomons

(Dit artikel verscheen eerder als draadje op BlueSky.)