Harry Westerink bij Samen Tegen Fascisme-protest: “We vechten voor een samenleving gebaseerd op solidariteit en wederzijdse steun”

Gisteren hield de coalitie Samen Tegen Fascisme een energieke manifestatie met ruim vierhonderd anti-fascisten bij het Dokwerker-standbeeld op het Jonas Daniël Meijerplein in Amsterdam. Dat was een tegenactie tegen het extreem-rechtse anti-migratieprotest dat tegelijkertijd plaatsvond op het Museumplein. Later liepen de fascisten ook nog door het centrum van de stad, waarbij ze intimiderend en agressief antisemitische, racistische en seksistische leuzen riepen. Uiteindelijk werden zo’n dertig fascisten gearresteerd.

Zaterdagavond hadden anti-fascisten al een letterlijk kolossale boodschap aan de fascisten gegeven. Voorafgaand aan het protest op het Museumplein hadden ze daar op het gebouw van het Van Gogh-museum de tekst “Fascisten niet welkom in Amsterdam!” geprojecteerd. Dat bericht werd gisteren tijdens de anti-fascistische manifestatie voortdurend herhaald.

Uit de reeks toespraken bleek hoezeer de sprekers ervan doordrongen zijn dat het fascisme is opgerukt en hoe noodzakelijk het is dat we ons daartegen teweerstellen. Ook de spandoeken en actieborden lieten zien dat anti-fascisten volop beseffen dat moed, strijdbaarheid, waakzaamheid en doorzettingsvermogen eerste vereisten zijn bij de harde strijd nu en in de toekomst. “Wij zijn allemaal anti-fascisten” was een van de vele leuzen die te horen vielen. En dat gaf een diepe collectieve beleving van solidariteit en verbondenheid.

Harry Westerink

Ik was een van de sprekers tijdens de manifestatie. Hieronder de tekst van mijn speech.

Decennialang waren het anti-fascisten die de fascisten van de straat hebben gehouden. Dat kon, want anti-fascisme was ook vanzelfsprekend in parlementaire kringen, soms tot en met CDA en VVD aan toe. Wij anti-fascisten waren toen in de meerderheid. Door uitspraken van rechtse politici te onthullen en hen te ontmaskeren konden we duidelijk maken dat het in feite om fascisten ging. Zo konden we hun politieke loopbaan vaak beknotten en tegenwerken. De opkomst van Bolkestein, Fortuyn, Verdonk en Wilders en de algehele verrechtsing maakten dat moeilijker.

Tien jaar geleden bleek het steeds lastiger om Pegida van de straat te houden. En tijdens de coronaprotesten van vijf jaar terug, waar fascisten en new agers elkaar vonden, bleek het hek van de dam. In onze kringen was er discussie: moeten we onze beperkte tijd en menskracht steken in de strijd tegen de fascisten van de staat of tegen de fascisten op straat? Zeker de laatste jaren wordt het steeds duidelijker dat die twee groepen elkaar voeden en elkaar versterken. Het fascisme is doorgedrongen tot de staatsmacht en het fascisme op straat groeit zienderogen.

Vanaf begin jaren negentig van de vorige eeuw hebben rechtse partijen, centrumpartijen en vaak ook ‘linkse’ partijen de zogenaamde “bezorgde burgers” ingezet ter rechtvaardiging van repressief migratiebeleid. Zo probeerden die partijen om de aandacht af te leiden van de talloze verslechteringen voor iedereen aan de onderkant van de samenleving. Die “bezorgde burgers” zouden het niet meer pikken. Met een verdeel en heers-politiek slaagden de machthebbers er steeds beter in om migranten en vluchtelingen tot zondebok te maken, te criminaliseren en uit te sluiten.

Het kapitalisme eist voortdurend hogere winsten en daardoor hebben de politieke partijen die de BV Nederland willen besturen, ons steeds minder te bieden. Ze hebben steeds minder geld om onze onvrede mee af te kopen. Daarom grijpen ze terug op het racisme dat dankzij het koloniale verleden nog steeds diep verankerd zit in onze samenleving. Daarom vertellen politici en bestuurders onzinverhalen en nepnieuws. Om het maar niet te hoeven hebben over die keiharde realiteit: jullie geld moet naar de rijken!

De bazen van de BV Nederland denken dat ze die “bezorgde burgers” naar believen kunnen blijven inzetten voor hun eigen belangen. Maar ze vergeten dat het fascisme ook een eigen dynamiek heeft. Baudet, Wilders en de rest van het extreem-rechtse zooitje laten zich maar heel beperkt sturen. En dat geldt ook voor de straatnazi’s. Hun haat laat zich uiteindelijk niet beperken tot de groepen die hun doelwit vormen, zoals migranten en vluchtelingen, mensen van kleur, queer mensen, mensen met een handicap, baanlozen, vrouwen, linksen. En daardoor zijn we nu nog maar een paar stappen verwijderd van een machtsovername door het fascisme. Mede mogelijk gemaakt door alle politici die de fascisten pamperden en er soms ook intensief mee samenwerkten. Denk aan de VVD, en tien jaar geleden ook het CDA. De opmars van extreem-rechts moet ook beschouwd worden als een reactie op de emancipatiestrijd van onderop, de strijd van gemarginaliseerde groepen. Niet alleen van migranten en vluchtelingen, maar ook van queer mensen en van iedereen die niet voldoet en niet wil voldoen aan het fascistische ideaalplaatje.

Wat zou dan onze richting kunnen zijn, onze insteek? We moeten niet braaf zijn, niet toekijken, niet in het gevlei proberen te komen bij linksige partijen. We moeten ons niet kalm en rustig gedragen, en niet hopen dat de politiek en de politie het probleem wel zullen oplossen. Want dat kunnen ze niet, en dat willen ze ook niet. Ze hebben immers geen economisch alternatief meer. Wij moeten eigen kracht opbouwen. Om te beginnen moeten we onszelf kunnen verdedigen. En uiteindelijk moeten we het fascisme zien te verslaan. Dat is van levensbelang.

Daartoe moeten we een eigen politieke strijd ontwikkelen, vanuit een radicaal-linkse visie. Niemand zit te wachten op die paar minimale verbeteringen die sociaal-democraten beloven na decennia van afbraak waaraan ze vrolijk meededen. Wij zitten ook niet te wachten op het in stand houden van die zogenaamde rechtsstaat waar de laatste liberalen zich dan nog wel een beetje voor willen inzetten. Die staat beschermt vooral de rijken en de machtigen, ten koste van ons en ten koste van zoveel andere mensen elders in de wereld, toen en nu.

Waar wij voor willen vechten, dat is een anti-fascistische samenleving, een samenleving die is gebaseerd op solidariteit en wederzijdse ondersteuning, een maatschappij zonder kapitalistische uitbuiting, zonder institutioneel racisme en fascisme, zonder patriarchale verhoudingen. Wij willen een vrije en eerlijke samenleving, een socialistische samenleving. Dat is ons perspectief, dat is onze strijd. Want wij zijn allemaal anti-fascisten!