ICE is een terroristische organisatie

De Amerikaanse overheidsorganisatie ICE is opgericht op basis van de contra-guerrilla theorie die tijdens de Koude Oorlog door paramilitaire groeperingen is ontwikkeld, en haar acties voldoen zelfs aan de definitie van de FBI van “door de staat gesponsord terrorisme”.

Mannen in militaire uniformen en met grote geweren kwamen uit ongemarkeerde voertuigen – hun gezichten bedekt met zwarte bivak-achtige mutsen – en haastten zich naar een gemeenschapscentrum in het midden van de arbeiderswijk, terwijl geschokte bewoners vanuit de ramen van hun huizen vol angst toekeken of de openbare ruimte in de omgeving ontvluchtten.

De mannen werden ondersteund door nationale militaire eenheden, en iedereen die zich verzette of probeerde degenen die zich verzetten te helpen, werd gearresteerd. Agenten hadden geen bewijs nodig: dat was niet nodig. Zelfs langdurige bewoners van de gemeenschap werden vastgehouden, evenals iedereen die zich verzette of die degenen die zich verzetten hielp.

Voor mensen in de Verenigde Staten zijn beelden zoals hierboven gemeengoed geworden, nu agenten van de Immigration and Customs Enforcement (ICE) gemeenschappen terroriseren en duizenden mensen vasthouden, van wie de meesten geen strafblad hebben.

Maar voor mensen in Latijns-Amerika, vooral in Colombia, waar ik meer dan tien jaar heb gewoond en gewerkt, roepen de operaties die ICE momenteel uitvoert in stedelijke centra in het hele land, zoals Los Angeles en Chicago, een bekend en angstaanjagend beeld op van andere paramilitaire troepen: de rechtse doodseskaders die tijdens de 53 jaar durende burgeroorlog in Colombia aan de zijde van de Colombiaanse regering vochten.

Decennialang begingen de Verenigde Zelfverdedigingsstrijdkrachten van Colombia (AUC) ernstige schendingen van de mensenrechten, waaronder ontvoeringen, verdwijningen en moorden, als onderdeel van een terreurcampagne die bedoeld was om de bevolking te intimideren en een gewapende linkse opstand met alle mogelijke middelen te verslaan.

De AUC, die oorspronkelijk door de VS werden gesteund, werkten regelmatig samen met de officiële Colombiaanse strijdkrachten en kregen aanvankelijk groen licht (en gedeeltelijke financiering) van de Colombiaanse regering.

De AUC bouwden al snel een gruwelijke reputatie op het gebied van mensenrechtenschendingen op, waaronder ontvoeringen, verdwijningen en moorden, wat door de internationale gemeenschap sterk werd bekritiseerd.

Uiteindelijk werd de AUC in 2001 door het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken uitgeroepen tot “terroristische organisatie”, hoewel de financiële en materiële steun voor een “vuile oorlog” van de Colombiaanse regering werd voortgezet via Plan Colombia, waarbij de VS bijna tien jaar lang contra-guerrillastrijd in het land financierde.

De overeenkomsten tussen paramilitaire groeperingen hier in Colombia, en het door de staat gesponsorde terrorisme van ICE-operaties, zijn echter duidelijk: heersende zwaarbewapende, anonieme, gemaskerde mannen die terreur en controle opleggen aan een vermeende “interne vijand” binnen het land.

Bekeken in de context van de Amerikaanse activiteiten in Latijns-Amerika, zijn de oorzaken van de overeenkomsten logisch. ICE werd oorspronkelijk ontwikkeld als onderdeel van dezelfde contra-guerrillatactieken die de VS in Latijns-Amerika hadden geleerd, en kreeg ruime wettelijke bevoegdheden om “terrorisme te bestrijden” als reactie op 9/11.

De lessen die de Amerikaanse ‘veiligheidstroepen’ in Latijns-Amerika hadden geleerd (niet alleen in Colombia, maar in heel Latijns-Amerika, in landen als Nicaragua, Chili, Argentinië en El Salvador), werden door de Amerikaanse president George W. Bush meegenomen bij de oprichting van ICE.

De steun voor ICE kwam altijd van beide regeringspartijen, de Republikeinen en de Democraten. Kort nadat president Obama in 2009 aantrad, breidde hij de organisatie aanzienlijk uit op het gebied van logistieke capaciteiten, financiering en personeel. Hij was de eerste president die de nieuw opgerichte veiligheidsdienst inzette om massale deportaties uit te voeren.

Ondanks dat mensenrechtenorganisaties de aandacht vestigden op de verwerpelijke misstanden van ICE en er een actieve, zij het kleine protestbeweging was onder de naam “Abolish ICE”, vond kritiek op ICE destijds geen brede weerklank bij het grote publiek.

Maar de huidige Amerikaanse president Donald Trump heeft het misbruik door ICE onmogelijk te negeren gemaakt. In plaats van het onder het tapijt te vegen, zoals eerdere presidenten hebben gedaan, brengen hij en zijn ondergeschikten het openlijk naar buiten, onder meer via sociale media-accounts die vaak humor combineren met ontmenselijkende uitspraken of dreigementen.

“Als je een criminele vreemdeling bent, komen we je halen”, zegt ICE regelmatig in openbare verklaringen. Een brede categorie gezien het feit dat meer dan zeventig procent van de migranten en vluchtelingen die door ICE worden vastgehouden, helemaal niet voor een misdrijf zijn veroordeeld.

Maar de parallellen tussen ICE en paramilitaire groeperingen in Latijns-Amerika door de geschiedenis heen, gaan verder dan louter esthetiek. Ze raken de kern van wat het woord “terrorisme” in de hedendaagse samenleving betekent.

De definitie van de term “terrorisme” wordt vaak betwist, zelfs onder academici die zich ermee bezighouden. Maar de term werd oorspronkelijk gebruikt om activiteiten te beschrijven van staten die geweld gebruikten als middel om angst in te boezemen of hun tegenstanders te intimideren.

Het werd destijds regelmatig gebruikt door Amerikaanse functionarissen om acties van nazi-Duitsland ten aanzien van de Joodse, Roma en Sinti bevolking te beschrijven, evenals Russische activiteiten onder Stalin, waaronder “de Grote Zuivering”, ook wel “de Grote Terreur”.

Maar tijdens de Koude Oorlog begonnen de Verenigde Staten, evenals veel Amerikaanse en Europese wetenschappers, te beweren dat “terrorisme’ als juridische term alleen van toepassing kon zijn op niet-statelijke actoren. Tegen de jaren zeventig, mede als gevolg van de Amerikaanse oorlog in Vietnam, hadden de Verenigde Staten hun binnenlandse juridische definitie gewijzigd om staten uit te sluiten.

Het was een handig onderscheid. Juridisch gezien konden de Verenigde Staten de facto geen “terrorisme” meer plegen, ondanks het feit dat ze een aantal groepen die zich daarmee actief bezighielden rechtstreeks steunden, en ondanks voortdurende activiteiten die volgens de vorige definitie als “staatsterrorisme” zouden zijn beschouwd.

In de jaren tachtig, op het hoogtepunt van de Koude Oorlog, steunden de VS rechtstreeks groeperingen die het land voorheen als “terroristische groeperingen” zou hebben beschouwd, zoals de Contras in Nicaragua en Pinochet in Chili.

De FBI en het Amerikaanse ministerie van Homeland Security, dat de operationele controle heeft over ICE, definiëren terrorisme als gewelddadige acties die “de burgerbevolking intimideren”, “het gedrag van een regering beïnvloeden door middel van moord en ontvoeringen” of “etnisch gemotiveerd gewelddadig extremisme”.

ICE heeft regelmatig operaties uitgevoerd die geen ander praktisch doel hadden dan terreur zaaien in Latino-gemeenschappen, zoals een grootschalige inzet in een park in een migrantengemeenschap in Los Angeles, waarbij gepantserde personeelsvoertuigen en zwaarbewapende agenten te paard werden ingezet.

Agenten bedreigden medisch personeel dat toevallig in het park aanwezig was, evenals lokale bewoners, maar arresteerden niemand.

ICE wordt er veelvuldig van beschuldigd dat het bij de aanhouding van Latino’s gebruikmaakt van raciale profilering, en het overgrote deel van de ICE-operaties vindt plaats in Latino-gemeenschappen.

Functionarissen van de organisatie ontkennen de beschuldigingen, en zeggen dat een paar extreme gevallen van “overijverigheid” van individuele agenten geen patroon vormen, en dat het agentschap zijn operaties “zorgvuldig plant” en dat ‘ras’ geen rol speelt bij de operaties.

Een onderzoek van PWS naar openbare verklaringen van ICE schetst echter een heel ander beeld. ICE heeft tussen 10 en 20 juli tweeëntachtig keer de namen van “illegale migranten” die het heeft aangehouden op zijn sociale media-account X geplaatst.

Eenenzeventig van de gedetineerden, oftewel zesentachtig procent van het totaal, kwamen uit Latijns-Amerikaanse landen. Tien anderen kwamen uit Aziatische of Afrikaanse/Arabische landen. Twee kwamen uit Roemenië. Van de 82 gepubliceerde foto’s en namen kon er slechts één als wit worden beschouwd, een man uit Zuid-Afrika die volgens ICE op 14 juli werd gedetineerd.

De acties van ICE voldoen aan de FBI-definitie van “door de staat gesponsord terrorisme” (een begrip dat de VS na 9/11 hebben bedacht om “staatsterrorisme” te beschrijven, wat volgens hun meest recente definitie van de term een juridische paradox is).

Trump heeft herhaaldelijk migrantengemeenschappen bedreigd, net als ICE dagelijks in openbare verklaringen doet. De regering-Trump heeft, net als paramilitaire organisaties in Latijns-Amerika door de geschiedenis heen, ook mensen aangepakt die zij beschouwt als helpers van de “interne vijand”.

De regering heeft herhaaldelijk gedreigd met sancties en zelfs juridische stappen tegen immigratieadvocaten die zich uitspreken tegen het optreden van ICE.

Zelfs de juridische rechtvaardiging op basis waarvan ICE migranten en vluchtelingen op Amerikaans grondgebied deporteert, roept herinneringen op aan bloedige contra-guerrilla operaties in Latijns-Amerika: de Insurrection Act, op grond waarvan de regering beweert dat de VS wordt “binnengevallen” door buitenlanders.

Is ICE dus “terroristisch”? Handig genoeg sluit de Amerikaanse wetgeving alle activiteiten van de VS uit van die definitie. In de meeste Latijns-Amerikaanse landen, waaronder landen die decennialang onder staatsterrorisme hebben geleden, is het antwoord echter een ondubbelzinnig “ja”.

Joshua Collins

Dit artikel verscheen eerder onder de titel “ICE is a Terror organization” op de website “Pirate Wire Services”. Joshua Collins doet al tien jaar verslag over Latijns-Amerika op het gebied van mensenrechten, de impact van criminaliteit op mensenrechten, immigratie en politiek.