Bo Salomons bij Fries huurdersprotest over bestuurders voor wie de begroting belangrijker is dan het leveren van goede huizen voor mensen

Vanochtend demonstreerden zo’n vijftien tot twintig mensen in Heerenveen tegen de torenhoge huurverhogingen in de sociale woonsector. Huurdersbelang Fryslân heeft voor dit jaar alle woningbouwcorporaties geadviseerd om niet de maximumverhoging van vijf procent door te berekenen, maar daar trokken die corporaties zich niets van aan. De organisator van het protest vanochtend, Huurdersprotest Fryslân, wil ook dat de “Rutte-afdracht” voor woningcorporaties er afgaat en dat plannen voor extra huurverhoging voor “scheefwoners” niet doorgaan.

De sprekers bij het protest hadden het over hun eigen ervaringen, over de politieke achtergrond van de woningnood, en over de noodzaak om als huurders op te staan. Na afloop raakten de aanwezige activisten, van onder meer de BPW, de SP en de CJB, met elkaar in gesprek, en werden er nieuwe banden gesmeed die hopelijk gaan leiden tot een groeiend huurdersverzet in Friesland.

Eric Krebbers

Een van de sprekers was onze gastauteur Bo Salomons. Hier zijn speech:

Ik ben Bo Salomons van de Bond Precaire Woonvormen (BPW). Wij zijn een bondgenootschap van huurders die op willen komen voor hun eigen rechten en de rechten van hun medehuurders.

Op weg naar Heerenveen zat ik in de trein te bedenken wat ik hier zou zeggen. Ik kijk uit het raam en zie weilanden, bossen en dorpjes. Het is prachtig weer, de lucht kleurt eerst roze en daarna blauw, en ik luister naar muziek. Dat maakt me emotioneel. En ook hier in Heerenveen ontmoet ik zo veel fijne, strijdbare mensen. Dat is voor mij het mooie van het leven.

En dan bedenk ik me hoe vreemd het is dat we op zo’n mooie wereld zo verschrikkelijk veel geld moeten betalen om überhaupt te mogen bestaan. Tegenover die grote, mooie wereld staat zoiets kleins en wreeds als huurbetalingen. Wij huurders moeten keihard werken om de huur te kunnen betalen, en daar houdt ook onze vrijheid op. Zolang we huur moeten betalen zijn we niet vrij om te staan en gaan waar we willen, maar zijn we gebonden aan een eeuwige dagelijkse routine.

Dat is niet altijd zo geweest. Ooit was bijna alle huur sociaal. Woningbouwverenigingen waren democratisch georganiseerd. Bewoners konden stemmen op hun bestuur, en die woningbouwverenigingen werkten nauw samen met gemeenten om te zorgen dat er voldoende goedkope huur was. Daarvoor kregen ze ook subsidie vanuit de rijksoverheid, die coördineerde hoeveel woningen bijgebouwd moesten worden. Sociale huur was er voor iedereen.

Maar in de jaren tachtig hield dat op. Een paar politici bedachten dat de volkshuisvesting verbeterd kon worden door marktwerking. Ze dachten hetzelfde voor de post, het openbaar vervoer en de zorg. Dus begon het paarse kabinet van PvdA, VVD en D66 aan de zogenaamde “bruteringsoperatie”. Hierdoor werden woningcorporaties verantwoordelijk voor hun eigen geld, en kregen ze geen subsidie meer.

Het resultaat liet zich raden. Woningcorporaties begonnen hun betaalbare huurwoningen te verkopen aan investeerders om hun kosten te dekken. Die investeerders waren private verhuurders, die de ooit zo goedkope woningen voor hoge huurprijzen gingen verhuren. Zo ontstond de dure ‘private sector”.

En opeens hadden politici het over zogenaamde “scheefwoners”: de mensen die zogenaamd “te goedkoop” of “te groot” zouden wonen. Opeens was er de verwachting dat, als je meer inkomen had, je meteen ook meer geld moest geven aan een huisbaas. Er werden zelfs regels aangenomen waardoor het verboden werd om sociaal te huren als je te veel verdiende.

Door die vermarkting is het verschil tussen sociale huur en private huur steeds kleiner geworden. Want wie hier heeft hun huisbaas democratisch gekozen? Wie mag meebeslissen op een ledenvergadering van de woningbouw? Niemand. Want om mee te doen in die nieuwe “woningmarkt” moesten woningcorporaties zich ook meer als bedrijven gaan gedragen. De woningdemocratie werd afgeschaft en maakte plaats voor zogenaamde professionele bestuurders die vonden dat ze hun succes konden meten in inkomsten en vermogen. Bestuurders voor wie de balans en de begroting belangrijker waren dan het leveren van goede, goedkope huizen voor mensen.

Van alle schandalen van het kapitalisme is woningverhuur toch wel één van de ergste. Puur om te mogen leven moeten we geld afdragen aan iemand, puur en alleen omdat zij het juridisch eigendom hebben over een woning. Slapend worden huisbazen rijk over onze rug.

En zo wordt onze volkshuisvesting gegijzeld. Want, zo vertelt de regering ons: de huren mogen niet té laag worden, want dan worden de huisbazen niet slapend rijk genoeg. Dan verkopen ze hun huurhuizen misschien wel! Dus eigenlijk is het voor ons eigen bestwil dat de huren, zowel sociaal als privaat, steeds hoger worden. Wij mogen dankbaar zijn dat we de huisbazen zo mogen spekken.

Dit kan anders. Honderd jaar geleden wist men in Wenen grote sociale woningbouwcomplexen te bouwen met publieke diensten, die werden verhuurd voor kostprijs. Waar wij tegenwoordig dertig procent of meer van ons inkomen moeten betalen aan huur, betaalden de huurders van Wenen maar vijf procent van hun inkomen aan huur. Als mensen bereid zijn om het recht op wonen boven het recht op winst te stellen, kunnen wij een wereld bouwen waarin iedereen het recht heeft om goedkoop te wonen. Dan pas hebben we het recht om ons in vrijheid door deze mooie wereld te bewegen.

En niet alleen dat. De woningcorporaties moeten ook weer democratisch bestuurd worden. Huurders moeten hun bestuurders ter verantwoording kunnen roepen. Laat deze bestuurders van de publieke zaak ook maar eens nadenken over wat de huurders willen, in plaats van alleen de accountants.

En de BPW draagt daaraan bij. Via de campagne “Wij weigeren de huurverhoging” maken mensen samen gebruik van hun wettelijke recht om de huurverhoging te weigeren. Maar dat is niet genoeg. Ook maakt de BPW zich klaar om, net als vakbonden, het stakingswapen te gebruiken. De huisbazen zijn afhankelijk van ons geld, van onze huren, en als ze niet naar ons luisteren, hebben wij het morele recht om die huren zelf te houden.

Want woningen zijn om in onze prachtige wereld te kunnen wonen, niet om geld mee te verdienen!

Huizen voor mensen, niet voor winst!