Staat van beleg in Zuid-Korea

dinsdag 3 december 2024

Net als je zowat begint te denken dat het jaar 2024 niet meer ‘interessanter’ kan worden dan het al is, gebeurt er dit: noodtoestand in Zuid-Korea. Totaal onverwachts, wat mij betreft, al zijn er bepaald een boel mensen die de Zuid-Koreaanse politiek beter volgen dan ik. De eerste tekenen zijn dat president Yoon Suk-yeol kritiek vanuit het parlement als excuus heeft aangegrepen om parlement en politieke vrijheden buiten werking te stelling. Het is een autoritaire machtsgreep.

Hopelijk komt er een furieus antwoord van onderen op vanuit de bevolking. Ook een autoritair bewind kan immers via demonstraties, stakingen en meer op te terugtocht worden gedwongen. Enkel en alleen keurig parlementair oppositievoeren tegen zo’n bewind leidt echter zelden tot zo’n terugtocht. Parlementair oppositievoeren zal ook niet meevallen: de president heeft het parlement buiten werking gesteld, en politiecordons hebben inmiddels de toegang tot het parlementsgebouw al afgegrendeld.(1)

Wat heeft de president tot zijn machtsgreep bewogen? De president aan het woord: ‘Ik stel de staat van beleg in om de vrije republiek Korea te beschermen tegen de dreiging van Noord-Koreaanse communistische krachten, om de verachtelijke pro-Noord-Koreaanse krachten te elimineren die de vrijheid en het geluk van ons volk bedreigen en om de grondwettelijke orde te beschermen.’(2) Het is weer eens wat anders dan de ‘strijd tegen antisemitisme’ van Schoof en Halsema en haar staatsknokploegen. Maar de autoritaire logica is vergelijkbaar.

Wat zit de Zuid-Koreaanse president zo dwars? Nou, hij is weliswaar gekozen, maar behoorlijk impopulair. En in het parlement heeft niet zijn conservatieve People Power partij, maar de progressief-liberale Democratische partij, de meerderheid. Parlementsleden van de oppositie blokkeren delen van de begroting van de g regering. Ze willen dat een drietal aanklagers de laan uit worden gestuurd. En ze zijn niet blij omdat de president ‘onderzoeken tegen te houden naar schandalen waarbij zijn vrouw en enkele hoge functionarissen zijn betrokken.’(3)

Ziedaar de ‘pro-Noord-Koreaanse’ activiteiten: kritiek op het regeringsbeleid, kritiek op een president die zich via zijn noodtoestand dus inderdaad gedraagt alsof hij echt iets te verbergen heeft. Zoals Biden zijn zon gratie geeft, zoals Trump aan strafvervolging ontkomt door weer president e worden, zo voorkomt Yoon mogelijk strafvervolging tegen familieleden, door een parlementaire meerderheid die daar op aandringt buiten werking te stellen met een staat van beleg en de instelling van wat niet minder is dan een dictatuur.

Inmiddels is duidelijk hoe zwaar de noodtoestand wordt doorgezet, hoe ver de staat van beleg reikt. Park An-soo, de generaal die de noodtoestand ten uitvoer brengt heeft inmiddels ‘alle politieke activiteiten “waaronder die van de Nationale Assemblee, plaatselijke raden, politieke partijen en politieke verenigingen, alsook bijeenkomsten en demonstraties’ verboden, net als ook ‘stakingen en langzaamaanacties, net als ‘”samenkomsten die sociale wanorde veroorzaken’. Personeelsleden in de gezondheidszorg kregen te horen dat ze binnen 468 uur het werk dienden te hervatten, or else.(4)

Genoemde Nationale Assemblee is het parlement; een meerderheid in dat parlement kan de noodtoestand weer opheffen, maar precies dat wordt door het buiten werking stellen van dat parlement en het blokkeren van de toegang onmogelijk gemaakt. Aan die fameuze rechtsstaat heb je weer eens niets als die rechtsstaat door de machthebbers zelf terzijde wordt geschoven, vanzelfsprekend om diezelfde rechtsstaat te redden.

Hoe nu verder? Er is kritiek ‘van politici, waaronder de leider van Yoon’s eigen conservatieve partij, Han-Dong hoon, die de beslissing ‘verkeerd” noemde (…)’(5) In de parlementaire oppositie van de Democratische Partij is men logischerwijs boos: zij staan buitenspel Ik denk dat de militaire en conservatieve machthebbers uit die hoek weinig te vrezen hebben.

Maar Zuid-Korea bestaat niet alleen bij de gratie van politici van rechts en een beetje linkser. In Zuid-Korea zijn eerder militaire machthebbers door omvangrijk, aanhoudend en zeer militant protest – demonstrerende studenten , stakende arbeiders, grootschalige straatgevechten met oproerpolitie – op de terugtocht gedwongen.

De militaire dictatuur die Zuid-Korea tot een eind in de jaren tachtig van de vorige eeuw functioneerde, is via opstand en staking ertoe gebracht zich tot een min of meer liberaal-democratisch bestel om te vormen. Stakingsstrijd bleef op op en neer en weer op golven. In 1987 vond bijvoorbeeld een immense stakingsgolf plaats, waarin ‘de druk die opgebouwd was gedurende de zware jaren van militaire dictatuur en economische boom’, een uitweg in de strijd vond.(6) Zulke opstandigheid en stakingsbereidheid zijn nu nodig om een terugkeer naar zo’n militair bewind te verhinderen. Op zijn minst.

Dit zijn summiere notities; terwijl ik dit aan het tikken ben zie ik nieuwe updates in hieronder genoemde liveblogs binnenkomen. Natuurlijk loopt mijn stuk achter tegen de tijd dat je het leest…

Noten

(1) te zien op foto’s op The Guardian. Zie Yohannes Yowe en Kirsty McEwen, ‘South Korea declares martial law – live’ The Guartdian, 3 december 2024, update 15.10 GMT, https://www.theguardian.com/world/live/2024/dec/03/south-korea-declares-emergency-martial-law-yoon-suk-yeol-north-korea-latest-updates?CMP=share_btn_url&page=with%3Ablock-674f1eb38f08282fa897ea9c#block-674f1eb38f08282fa897ea9c

(2) ‘President Zuid-Korea kondigt staat van beleg af, parlement buiten werking gesteld’, NOS, 2 december 2024, https://nos.nl/artikel/2546913-president-zuid-korea-kondigt-staat-van-beleg-af-parlement-buiten-werking-gesteld

(5) ‘South Korean president declares martial law over threat from “anti-state forces”’, The Guardian, 3 december 2024, https://www.theguardian.com/world/2024/dec/03/south-korean-president-declares-emergency-martial-law

(6) Sam Lowry, ‘1987: The Great Workers’ Struggle in South Korea’, Libcom, 18 augustus 2008, https://libcom.org/article/1987-great-workers-struggle-south-korea

Peter Storm