Plagiaat PVV-staatssecretaris Maeijer: schande, maar liever dat de pers de pijlen richt op kabinetsbeleid

“Staatssecretaris Vicky Maeijer (PVV) kopieerde bij het schrijven van haar masterscriptie honderden passages uit bestaande teksten. Het resultaat presenteerde ze vervolgens als eigen werk. Academische fraude, zeggen experts. Maeijer kan haar academische titel kwijtraken”, aldus BNR gisteren. Okay, hear me out. Niks menselijks is mij vreemd – ook niet een gezonde portie schadenfreude. Toch vind ik het, als academicus, echt onwenselijk dat de pers zich gaat bezighouden met het plagiaatchecken van oude scripties door politici/bewindslieden.

Plagiaat is, zeker in tijden van digitalisering en AI, een lastig probleem. Er wordt in het hoger onderwijs veel (mijns inziens té veel) energie gestoken in het opsporen en ontmoedigen ervan. Maar wat we écht nodig hebben is een andere onderwijscultuur.

Ik ben er van overtuigd dat als studenten meer uit intrinsieke motivatie zouden kunnen studeren (niet alleen voor “het papiertje”) en als ze meer tijd en ruimte zouden hebben om zich op hun eigen tempo te ontwikkelen (en soms te vallen en weer op te staan), er veel minder geplagieerd zou worden.

Daar komt bij dat plagiaat niet tegen is te gaan. Je kan studenten wijzen op de onwenselijkheid ervan, je kan digitale plagiaatchecks gebruiken als didactisch middel om te laten zien hoe je bronnen op een effectieve en transparante manier gebruikt. Maar voorkomen doe je het nooit helemaal.

Maar wanneer journalisten (op zoek naar potentiële ophef) lukraak scripties gaan checken op plagiaat, dan vrees ik dat dit aan de kant van onderwijsinstellingen juist leidt tot méér angst en controledrift, meer procedures, checks en instrumenten om plagiaat op te sporen, enzovoorts.

Zeker in een tijd waarin het hoger onderwijs met monsterlijke bezuinigingen wordt geconfronteerd is dit onwenselijk en gevaarlijk. De druk op studenten en docenten om zo snel en ‘efficient’ mogelijk resultaten te behalen, zal alleen maar groter worden. En daarmee die controledrift ook, vrees ik.

Dus, beste journalisten, het is beter om de plagiaatcontrole aan de docenten te laten. Zij hebben de taak en expertise om een afweging te maken. Daar zal vast wel eens iets tussendoor glippen, maar dat ten alle koste willen voorkomen is schadelijker dan die incidentele plagiaatgevallen zelf.

Richt je pijlen liever op het beleid van dit extreem-rechtse kabinet, creëer ophef over de dingen die daar binnen- en buitenskamers gedaan en gezegd worden. Daar zijn voldoende redenen te vinden om de kennis en integriteit van bewindslieden in twijfel te trekken, me dunkt.

Mathijs van de Sande

(Dit artikel verscheen eerder als draadje op Bluesky.)