Bij de dood van een invloedrijk fascist

vrijdag 12 september 2025

CW: racistische en fascistische taal

Charlie Kirk was een fascist, en hij is doodgeschoten. Die twee feiten beheersen het nieuws, maar op verhulde wijze. Dat iemand het dodelijk vuur op hem opende in Utah, zal weinigen zijn ontgaan. Dat de man een fascist was, een hele gevaarlijke, is door heel veel media niet vermeld, of slechts in verdekte, verhulde en vertraagde vorm. Het is nodig om het fascisme van Charlie Kirk luid en duidelijk aan te wijzen en te hekelen. Media doen dat niet, mondjesmaat of verdekt. Daarmee spelen zulke media een verdere groei van het fascisme in de kaart.

Voorbeelden. De NOS meldde dat het neerschieten van ‘politiek activist en invloedrijk mediapersoonlijkheid Charlie Kirk . Verderop blijkt het een bondgenoot van Trump, met nogal omstreden opvattingen die worden aangestipt verder niet worden gekenschetst. De organisatie waar hij leiding aan gaf, Turning Point USA, is in het artikel een “conservatieve jongerenvereniging’. (1) De Volkskrant spreekt van de ‘conservatieve activist Charlie Kirk’(2); de NRC duidt hem in een artikel aan als ‘conservatieve activist’, in de titel ervan als (c)onservatieve anti-abortusactivist, en verder als iemand die pleit voor ‘conservatief gedachten goed’ die een ‘conservatieve studentenvereniging’ heeft opgericht, dat al genoemde Turning Point USA. (3). In een ander NOS-artikel is Kirk een ‘prominente stem van conservatief Amerika’. (4)

Dit slag ‘journalistiek’ zou in 1932 in stata zijn geweest om Joseph Goebbels aan te duiden als ‘prominente stem van conservatief Duitsland´. Dit slag journalistiek werkt onder tafel of althans ver naar de achtergrond hoe rechts Kirk eigenlijk was, en welk soort rechts hi belichaamde. Geen rechts dat bestaande verhoudingen zoveel mogelijk intact wil houden en slechts mondjesmaat verandering wil accepteren in hele kleine stapjes. Geen voorzichtig rechts dat geen wilde experimenten met een historisch gegroeide, niet perfecte maar wel aanvaardbare maatschappij wil. Geen rechts dat verdediging van gevestigde belangen legitimeert met ‘je weet wat je hebt maar je weet niet wat je krijgt, dus voorzichtig aan alstublieft’. Geen conservatief rechts, kortom. Eerder fascistisch rechts.

Charles Kirk en zijn Turning Point USA wil(d)en scherpe veranderingen. Ze wilden de bestaande orde grondig wijzigen – in reactionaire richting. De retoriek van Kirk droop van racisme. Een zwarte poloot vond hij een eng idee.(5) De wetgeving die in de jaren 1960 een zekere mate van gelijkheid ongeacht huidskleur regelde noemde hij ‘een grote vergissing’.(6). Hij was een aanhanger van de great replacement gedachte, de samenzweringstheorie die mensen wij probeert tem maken dat er een complot is waarmee witte mensen door een geheimzinnige elite – drie keer raden van welke achtergrond – vervangen worden door migranten van kleur. Hij vond de islam ‘onverenigbaar met de Westerse beschaving’ en ‘een zwaard dat links gebruikt om Amerika de keel door te snijden’. Abortus hoorde volgens hem verboden te zijn, ook waar het een meisje van tien betreft dat via verkrachting zwanger is geworden. Artsen die werkten in klinieken voorj genderbevestigende operaties, hoorden wat hem betreft voor een tribunaal gebracht te worden dat vergelijkbaar met de Neurenberg processen tegen nazi-kopstukken.(7)

De man was racistisch, de man was een transhater en een homohater, en de man hanteerde het soort ‘redeneringen’ die thuishoren bij extreem-rechts. De man predikte verregaande verandering in extreem-rechts richting, en liet zich aan wettelijke gelijkheidsprincipes weinig gelegen liggen. Het is een goede, maar door media volstrekt verwaarloosde gewoonte om dit soort politiek aan te duiden als minstens extreem rechts. Het is volstrekt redelijk en nodig om Charlie Kirk aan te duiden als een fascist, want dat is wat hij was. Door dat niet te doen, verhullen media het gevaar dat mensen als Kirk belichamen. Door dat niet te doen camoufleren ze levensgevaarlijke politiek. Door dat niet te doen laten ze voorvechters van zulke politiek er uitzien als min of meer redelijke en aanvaardbare deelnemers aan een zinnig politiek debat. Zo helpen media de fascisten aan ruimte en aan respectabiliteit. Heel kwalijk.

En deze fascist Charlie Kirk was invloedrijk. Mede dank zij hem accepteerde Trump als presidentskandidaat Vance als kandidaat voor het vice-presidentschap.(8) Mede dankzij hem won Trump grote aanhang onder jongeren, vooral onder witte jonge mannen. Zijn Turning Poin USA is extreem-rechtse jongerenbeweging met massale aanhang. O ja, hij had ook iets te maken met het regelen van busvervoer van rechtse activisten naar het Capitool op 6 januari 2021, al nam hij aan die de extreem-rechtse poging om de verkiezing van Biden ongeldig te doen verklaren niet deel.(9) De man was dus niet enkel een fascistisch propagandist, maar een actieve agitator, organisator en invloedrijk functionaris ook. De man is nu dood. Een invloedrijke fascist in en om het Trump-bewind minder zie ik niet bepaald als reden voor groot verdriet en rouw. Evengoed dreigt er een heel onaangename aanscherping van rechtse agressie.

Kirk man is nu dus doodgeschoten, het staat nog niet vast door wie en waarom. Rechts – extreemrechts, fascistisch rechts, gene misverstand – stookt intussen het vuur van wraak en burgeroorlog op. Hier hebben we Matt Walsh: ‘Iedereen die verantwoordelijk is, iedereen die feest viert, iedereen die dit aanmoedigde of op een of andere manier opstookte – ik wil dat ze allemaal verantwoording moeten afleggen. Zij willen ons dood. Nu is niet de tijd voor kumbaya-spul. Dit is echt.’ Hier is Nancy Mace. Republikeins congreslid voor Florida, die reageert op democraten die de moord veroordelen: “Dit is een goed begin, maar ze hebben geen verantwoordelijkheid genomen voor de daden van hun eigen partij. Zij zijn de partij van geweld, de partij van moord.’ (10) Rechts scherpt de messen, stookt het vuur op en bereidt zich voor op burgeroorlog. Tegen links, tegen de Democraten, want tussen die twee maakt fascistisch rechts geen onderscheid. Dat Democratische politici bij herhaling juist doelwit zijn van rechtse aanslagen, dat de aanslag op Kirk eerder uitzondering is dan regel, laten fascisten natuurlijk graag onbenoemd.

Hoe dit zal uitpakken de komende dagen en weken? Dat zal op korte termijn afhangen van de vraag wie Kirk heeft neergeknald en waarom. Blijkt dat een links iemand, een antifascist en/of een voorvechter van de vrijheid van trans personen te zijn, dan zullen de fascistische geluiden aanzwellen tot gebrul en vallen grootschaliger aanvallen op linkse personen en groepen, en op trans personen en op de LGBTQ+-gemeenschap te vrezen. Blijkt het anders in elkaar te zitten, dan zal er een korte periode volgen waarin een deel van rechts gaat draaien en ontwijken, langs de lijn van ‘deze persoon was weliswaar geen antifa, maar links heeft wel aan het klimaat bijgedragen waarin Kirk vermoord kon worden’. Een ander deel van rechts zal in de ontkenning gaan en roepen: ‘Fake nieuws!’ ‘Een hoax!’ ‘De aanslag kwam wel degelijk van links!’ Agressief rechts is sowieso volop in de aanval. Het heeft de macht van het Amerikaanse presidentschap onder opperfascist Trump achter zich.

De situatie is wel degelijk heel griezelig, en met verheviging van repressie en rechts geweld kunnen we maar beter rekening houden. Tegelijk: dat gold ook zonder de moord op Kirk al. De aanslag zal door rechts worden gebruikt. Maar het is niet nodig om die aanslag teveel gewicht toe te kennen in deze dynamiek. Veel meer dan een extra excuus voor wat fascisten toch doen en van plan zijn hoeven we er wat dat betreft niet in te zien.

En het is nog steeds niet nodig om rechts als almachtig af te schilderen. De afgelopen maanden waren een periode van repressie en razzia’s, van de jacht op immigranten waarin tegelijk de onderdrukking van activisten die voor Palestijnen opkomen is verweven. De afgelopen maanden waren ook ene periode van zeer wijdverbreid en hardnekkig protest en verzet. Op internet vind je filmpjes van ICE, de immigratiepolitie, die mensen opjaagt, oppakt en ontvoert. Maar je ziet ook filmpjes waar agenten van de ICE de straat uit worden gejaagd door boze mensen die niet accepteren dat hun buren worden gekidnapt. We hebben grote demonstraties gezien tegen de inzet van de Nationale Garde, eerder al in Los Angeles en kort geleden ook in Washington DC (11) en in Chicago.(12) .

De vestiging van een fascistische Trump-dictatuur verloopt dus niet gladjes en niet zonder weerstand. Precies in het uitbreiden en aanscherpen van die weerstand ligt perspectief en hoop. Maar echt makkelijker is het er niet op geworden.

Noten:

(1) ‘Amerikaanse politiek activist Charlie Kirk doodgesl choten bij aanslag’, NOS, 10 september 2025, https://nos.nl/artikel/2581951-amerikaanse-politiek-activist-charlie-kirk-doodgeschoten-bij-aanslag

(2) Yassin Boutayeb, ‘ “Kirk was een van de redenen dat Trumpo zoveel van jonge Amerikanen kreeg” ‘, Volkskrant, 10 september 2025, https://www.volkskrant.nl/buitenland/trump-had-conservatieve-activist-charlie-kirk-in-zijn-armen-gesloten~b61a1981/

(3) Boris Bouwman, ‘Conservatieve anti-abortus activist Charlie Kirk doodgeschoten’, NRC, 10 september 2025, https://www.volkskrant.nl/buitenland/trump-had-conservatieve-activist-charlie-kirk-in-zijn-armen-gesloten~b61a1981/ (om de paywall heen? https://archive.ph/AqQEz)

(4) ‘Charlie Kirk was “cultuurstrijder” en stemmentrekker voor Trump’, NOS, 11 september 2025, https://nos.nl/artikel/2581970-charlie-kirk-was-cultuurstrijder-en-stemmentrekker-voor-trump

(5) Chris Stein & Dani Anguiano, ‘Charlie Kirk in his own words: ‘Prowling Blacks”and tghe “great replacement strategy”’, The Guardian, 12 september 2025, https://www.theguardian.com/us-news/2025/sep/11/charlie-kirk-quotes-beliefs Dit stuk benoemt de richting van Kirks politiek wat beter en noemt hem een ‘uiterst rechtse commentator’.

(6) Christopher D. Cook, ‘Charlie Kirk’s Toxic Legacy of Hatred and Division’ , Common Dreams, 11 september 2025, https://www.commondreams.org/opinion/charlie-kirk-legacy

(7) Chris Stein & Dani Anguiano, ‘Charlie Kirk in his own words: ‘Prowling Blacks”and tghe “great replacement strategy” ‘, The Guardian, 12 september 2025, https://www.theguardian.com/us-news/2025/sep/11/charlie-kirk-quotes-beliefs

(8) Henry J. Gomez, ‘How Charlie Kirk helped set vance on the path to the vice presidency’, NBC News, 11 september 2025, https://www.nbcnews.com/politics/jd-vance/charlie-kirk-jd-vance-path-vice-presidency-rcna230625

(9) David Smith, ‘Charlie Kirk: Trump ally and divisive provocateur who became US right’s “youth whisperer”’, The Guardian, https://www.theguardian.com/us-news/2025/sep/10/who-is-charlie-kirk-profile

(10) Emily Brooks, ‘Charlie Kirk’s assassination a turning point for conservatieve movement’, The Hill, 11 september 2025, https://thehill.com/newsletters/the-movement/5499697-charlie-kirks-assassination-turning-point-conservative-movement/

(11) ‘Duizenden mensen demonstreren tegen Nationale Garde in Washington’, Nu.nl, 7 september 2025, https://www.nu.nl/verkiezingen-vs/6368221/duizenden-mensen-demonstreren-tegen-nationale-garde-in-washington.html en ‘Tens of Thousands March in DC and Chicago Against ICE and Trump Occupation´, It’s Going Down, 8 september 2025, https://itsgoingdown.org/tens-of-thousand-march-in-dc-and-chicago-against-ice-and-trump-occupation/

(12) Jon Queally, ‘ “No Trump! No Troops!” Thousands March in Chicago as President Threatens “War”´, Common Dreams, 8 september 2025, https://www.commondreams.org/news/chicago-protest-trump en ‘Tens of Thousands March in DC and Chicago Against ICE and Trump Occupation’, It’s Going Down, 8 september 2025, https://itsgoingdown.org/tens-of-thousand-march-in-dc-and-chicago-against-ice-and-trump-occupation/

Peter Storm