Systematisch Bedrog – Gevaar Voor De Volksgezondheid En ‘Schurken Zonder Grenzen’

Neem eens aan. Je zit in een restaurant en je wordt gevraagd wat je wilt drinken. Water? Perrier? Doe dat laatste maar, want heerlijk Frans bronwater, 100% natuur! Dat dacht u. Al een aantal jaren heeft de firma Nestlé dit ‘bronwater’ in de vorm van ‘leidingwater’ verkocht, maar dan betaalde u er 200 keer zoveel voor als leidingwater. De opbrengst van deze ‘truc’ streek de firma op. Een onbewezen verdachtmaking van systematisch bedrog? Neen, lees wat ik er eerder overschreef onder de titel ‘Bronwater, geen puur natuur’ (zie Online). Maar het verhaal kent een vervolg, waarover dadelijk.

Er is namelijk eveneens een voedselschandaal. Of dat Nederland bereikt, ja langs een omweg. Bovendien oplichterij en verkoop van illegale etenswaren lijken mij ook in Nederland niet toegestaan. In ieder geval is duidelijk dat men zich niet door een grens laat tegenhouden. Wat doet zich voor?

Voedselschandaal

Het voedselschandaal voltrekt zich door invoer en doorverkoop van bekende en onbekende merken voedingsproducten uit de USA in Frankrijk. Het gaat om producten als blikjes frisdrank van Fanta, Cola, sauzen van Heinz, snoepgoed als M&M’s, ontbijtgraan-repen. Allemaal producten overmatig verzadigd van suikers, kleurstoftoevoegingen, allemaal stoffen waarvoor in Europa (of afzonderlijke landen) beperkingen en verboden gelden. Men vindt dit terug in het dossier ‘Scandale alimentaire’ (Voedingsschandaal) in het Franse weekblad Marianne (17-23 oktober 2024), dat samen met France Inter, onderzoek deed. Ik baseer mij op dit dossier en citeer eruit.

De motivatie om illegaal te handelen is snel gegeven. De directie van een import-export handelsmaatschappij, die zich met invoer in Frankrijk van de ‘verkeerde’ handelswaar bezighoudt, zegt ronduit: ‘In de Verenigde Staten wordt het gewoon gegeten, daar maken ze er geen enkel probleem van.’ De Franse douane is er echter druk mee bezig om deze handel te onderscheppen en hele ladingen te vernietigen.

Het merkwaardige is tegelijk, zo is in Marianne te lezen, dat op de tweede verdieping van BHV (de afkorting voor een groot Parijs warenhuis, rue de Rivoli, hartje stad dus) voor de klanten een soort drogisterij is ingericht met ‘producten uit de US’. Al de producten die in de USA vrij te koop zijn maar in Frankrijk verboden, vindt men in die ‘Amerikaanse store’ op de tweede verdieping te koop. Producten dus waarin in grote dosis titaandioxide zit (kleurstoftoevoeging E171) of de industriële kleurstoftoevoeging E110 (en wel acht keer zoveel als toegestaan). In het dossier worden ook nog enkele andere plaatsen in Frankrijk genoemd waar de producten, hoewel verboden, openlijk te koop zijn.

Het schandaal heeft daarmee zo’n omvang, dat er gesproken kan worden over ‘gevaar voor de volksgezondheid’. Omdat de Franse douane waakzaam is, hebben de import-export bedrijven en grossiers hun invoerroutes verlegd. Zo wordt er inmiddels gebruik gemaakt van Belgische en Nederlandse importeurs. Een van de mensen die door Marianne gesproken werden, verklaarde: ‘Mijn handelswaar arriveert in Europa via de haven van Rotterdam’. Niemand laat zich tegen houden door grenzen als er wat te verdienen valt, ook al is dat schadelijk voor de volksgezondheid. Niet voor niets gaat het om ‘schurken zonder grenzen’. In de handel heb je lak aan ‘volksgezondheid’ (hetzelfde speelt bijvoorbeeld met drugshandel als er een koopkrachtige vraag bestaat). En ook als producent zal je wegen zoeken om de zaak te belazeren, als er iets te verdienen valt, waarmee ik, als beloofd, terug ben bij het schandaal rond ‘Perrier’.

Bronwaterschandaal

Zoals reeds opgemerkt besteedde ik een aantal maanden geleden aandacht aan de massieve fraude van Nestlé Waters, of wel het bronwaterschandaal. Dat was naar aanleiding van het rapport van de Algemene directie van de Franse fraude dienst (DGCCRF). Daarin werd duidelijk dat Nestlé onder de merknaam Perrier bronwater verkocht, dat geen bronwater was omdat het ‘behandeld’ water betrof (UV en koolstof gefilterd). Daardoor was het geen natuurlijk mineraalwater meer. Wat deed Nestlé vervolgens in de sfeer van misleiding? Ze bracht in februari een nieuwe fles op de markt, naast de bestempelde met ‘Source Perrier’ (Source=Bron), nu een andere met ‘Maison Perrier’ erop (Maison=Huis; huis in de zin van huismerk, dus ook met de pretentie van bronwater).

Het laatste genoemde ‘merk’ is uitgebracht na de strafrechtelijke moeilijkheden die vanaf 2023 lopen. De Fraudedienst zat er bovenop door naar de traceerbaarheid van verschillende flessen onderzoek te doen, zo blijkt uit het artikel over dit onderwerp in Le Monde van 18 oktober 2024. Nestlé kwam niet verder dan te vertellen dat de fabrieksorders garandeerden, dat ‘behandeld’ water niet was gebruikt om de flessen ‘Maison Perrier’ te vullen. Het proces-verbaal van de inspecteurs Fraudedienst leert, dat de gegeven uitleg hen niet overtuigde en dat zij de door hen gevraagde documenten omtrent de traceerbaarheid niet verstrekt kregen. De muis krijgt ongetwijfeld nog een staartje.

Tonijnschandaal

Op de valreep bereikte mij het bericht in Le Monde van 29 oktober 2024 over tonijn, de vis die het meest vervuild is met methylkwik, een krachtige neurotoxische stof. Hoe kan consumptie, zelfs overmatige, van zo’n gewoon voedsel effecten van grote omvang veroorzaken? In een rapport, dat dinsdag 29 oktober 2024 werd gepubliceerd, geeft de niet-gouvernementele organisatie (NGO) Bloom een ​​reeks elementen voor een antwoord daarop, die volgens haar voorzitter, Claire Nouvian, neerkomen op ‘een authentiek gezondheidsschandaal’. Om tot die conclusie te komen analyseerde Bloom een monster van 150 blikjes uit vijftien Europese supermarkten: één op de tien geteste blikjes vertoonde kwikwaarden boven de toegestane limieten voor verse tonijn (1 mg/kg in Europa).

Volgens Bloom is die limiet niet gericht op het beschermen van de volksgezondheid, maar op het maximaliseren van de kans om de vis op de markt te houden. Met als gevolg, volgens Bloom, overmatige blootstelling aan giftige stoffen van bevolkingen. Met betrekking tot de gezondheidsdrempels die zijn vastgesteld door de Europese Autoriteit voor de voedselveiligheid (EFSA), die de hoeveelheid kwik schat die wekelijks kan worden opgenomen zonder gezondheidsrisico’s, gaat het om: 1,3 microgram per kilo lichaamsgewicht per week (µg/kg lichaamsgewicht/week). Dat is weer bijna de helft meer dan van zijn Amerikaanse tegenhanger, 0,7 µg/kg lichaamsgewicht/week. Wat de Europese of de nationale overheden met de bevindingen van Bloom doen, is nog niet bekend…

Thom Holterman