De krant, de trol en de hetze

woensdag 20 december 2023

Onderstaand artikel van mijn hand verscheen al op Konfrontatie Digitaal, waar het – zoals je zult lezen – niet zomaar toevallig op terechtkwam. Daar staat het dus al te lezen.

De krant, de trol en de hetze

Vorige week rolde er een e-mail bij me binnen van een zekere Kees Versteegh. Eventjes kijken: het bleek een NRC-journalist die een artikel wilde schrijven over reacties ter radicale linkerzijde op de verkiezingsuitslag. Of ik wat vragen wilde beantwoorden? Even nagedacht en geen haast gemaakt met antwoord geven: ze moeten bij de gevestigde media niet gaan denken dat ze al te belangrijk zijn. Uiteindelijk besloten om de journalist te woord te staan. Ik verwacht van zoiets niet veel, maar je weet nooit: iets van mijn standpunten rondslingeren naar mensen die daar anders niet of nauwelijks mee in aanraking komen leek en lijkt me niet verkeerd. En als ze dan toch over mijn standpunten kunnen gaan schrijven in de gevestigde media, dan ben ik daar ook graag wel bij, om er nog enige sturing aan te geven. Uit mijn woorden komen doe ik doorgaans wel, en ik let ook wel een beetje op wat ik zeg.

Nou, het interviewtje zelf liep soepel, het aanvullende mailcontact eigenlijk ook wel. Afwachten maar wat ze er van zouden bakken bij de NRC. Nou, dat weet ik intussen: sinds de nacht van zondag 17 op maandag 18 december staat het artikel online.(1) Een draak van een stuk is het geworden, wat ze in de VS een hatchet job noemen. Tendentieus, hetzerig en zeer dubieus onderbouwd ook.

Om met dat laatste te beginnen: in de eerste versie werd verwezen naar een Twitter-account onder de naam Asha Promes-Eeckhout. Al heel snel wezen welingelichte Twitteraars er op dat dit een trollen-account was, een ‘mogelijk nep-account’ zoals de NRC inmiddels in een correctie onder het artikel heeft gezet, want de ‘NRC (heeft) vergeefs proberen vast te stellen of Asha-Promes echt bestaat’. Toen dat niet lukte, is de verwijzing uit het online-artikel verwijderd. Dat begint al goed. Tot zover alvast de journalistieke zorgvuldigheid. Versteegh had natuurlijk ook van te voren eventjes wat beter kunnen kijken.

Maar het werd erger. De eerste helft van het artikel gaat sowieso al nauwelijks over linksradicale standpunten, van mij of anderszins. Ja, we krijgen een citaat van Joke Kaviaar, waarbij Versteegh het ook niet kon laten om haar andere naam te vermelden zonder dat daar ook maar enige aannemelijke reden voor wordt gegeven. We krijgen een citaat van ondergetekende. Dan de vermelding van enkele anti-Wilders-protesten, waarbij Versteegh iemand weet te citeren – via Ongehoord Nederland! – die begrip toont voor een bierflesje dat iemand op het hoofd van Baudet deed neerkomen. Dan schakelt het artikel over naar bezorgdheid die PVV-ers uiten over mogelijke tegenactie, en dan is daar de vergelijking met 2002 en het toenmalige ‘“haatklimaat van links” tegen Fortuyn waarin gewelddadige acties, zoals het gooien van taart en uiteindelijk het neerschieten van Fortuyn, konden gedijen’. Daar wil Versteegh dus heen: zijn die lefties van nu net zo eng en gevaarlijk?

Het stuk vervolgt met wat geneuzel van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTB), en dan komen er deskundologen aan het woord die over de houding ter radicale linkerzijde praten, met die vraag: hoe eng is het allemaal? Het blijkt ook al uit de titel van het artikel: ‘Radicaal-links spreekt zich stevig uit op internet: Is er serieuze dreiging?’ Daar gaat het om: linksradicale mensen framen als potentieel gevaar. Dat is echt iets anders dan een serieuze interesse van wat er in de radicale linkerflank nu eigenlijk wordt gedacht, gezegd en gedaan. Het artikel blijkt geen verkenning van standpunten, maar vooral een dreigingsanalyse. De NRC, een tweede AIVD.

Voor die dreigingsanalyse raadpleegde Versteegh dan ‘universitair hoofddocent Jelle van Buren, die promoveerde op complotdenkers’. Bij zo’n iemand zoek je dus inzicht in over linksradicale opvattingen, bij mensen dus die zich juist nogal eens vrij systematisch tegen complotdenken uitspreken. Logisch, nietwaar? Van Buuren pleit voor waakzaamheid, want met name kleinschalig geweld sluit hij niet uit. Dan krijgen we Hannah Fase, ook erg deskundig. Die heeft ‘als medewerker van The International Center for Counterterrorism’ bijgehouden wat er op Reddit te lezen valt’, want die ‘website is populair onder linkse activisten’. Ik hoor nauwelijks mensen in mijn netwerk die veel van Reddit gebruik van maken, maar ja, ik ben slechts een linksradicaal en dus geen deskundige over linksradicalisme. Het Openbaar Ministerie wordt nog even aangehaald over Volkert van der Graaf en de moord op Fortuyn, waarna ook Van Buuren nog even mag orakelen. Pas daarna is de boel ideologisch zo beveiligd dat de lezers aan de opvattingen van een gevaarlijke links-extremist kunnen worden blootgesteld, en daar verschijnen dat mijn uitspraken, relatief uitvoerig, waarmee het artikel wordt afgesloten. Op de weergave daarvan heb ik weinig aan te merken, ik sta achter wat ik daar zeg. Maar wat een bizarre hetzerige aanloop neemt Versteegh om daar te komen!

En wat een armoede aan stemmen ter radicale linkerzijde voert hij op! Natuurlijk zijn er meer inzichten te vinden van radicaal-linkse publicisten over de verkiezingsuitslag en de vraag wat ons nu te doen staat. Misschien wilde behalve mij niemand hem te woord staan. Dan kun je altijd nog gewoon grasduinen op internet. Relevante namen genoeg, ik heb eerder bijvoorbeeld artikelen besproken van Mathijs van der Linde, Bo Salomons, Peter Kodde.(2) Joke Kaviaar hoort in het lijstje, uit haar teksten is beslist meer te halen dan een enkel citaat.(3) Versteegh had kunnen kijken op Doorbraak.eu, op Globalinfo, op Konfrontatie Digitaal (4). Vanuit Indymedia had hij ongetwijfeld nog meer stemmen kunnen vinden. Er is gewoon geen excuus voor het magere aanbod waar hij mee komt, en ik had graag van mezelf een citaat minder teruggezien als er een paar citaten van anderen omheen hadden gestaan. Maar ja, om die sites te gaan bekijken moet je wel enige serieuze interesse in je onderwerp weten op te brengen.

Ik verdenk Versteegh ervan dat veel van die andere mensen geen aandacht kregen omdat die niet of minder voor onwettige en serieus disruptieve acties pleitten. Want dat is wat Versteegh zocht: statements waarmee de NRC kon wijzen op het Gevaar van Links. Zelf vind ik het dan weer jammer dat het gevaar dat radicaal-links voor de gevestigde orde oplevert, zo gering is dat een waarschuwing ervoor op kilometers afstand te herkennen is als opgeklopte stemmingmakerij.

Twee interessante vragen heb ik voor het laatst bewaard. Hoe kwam Versteegh mij op het spoor? Dat heeft een alerte twitteraar, Robert van der Noorda, duidelijk gemaakt: mijn opvattingen over de noodzaak tot verzet tegen het gevaar van een Wilders-kabinet blijken te zijn geciteerd op een tweetal rechtse websites!(5) Het heeft er nogal wat van weg dat Versteegh een deel van zijn huiswerk gewoon heeft overgenomen van die sites. Daarmee laat hij zich lelijk kennen.

Een slotvraag betreft de eerder genoemde Jelle van Buuren. Iemand die wat weet van complotdenken de expert uit laten hangen over het Gevaar van Links klinkt niet op het eerste gezicht erg logisch. Maar ook deze vraag kent een antwoord. Ik ving in mijn netwerk inmiddels op dat Van Buuren een verleden heeft in de linksradicale beweging, ja, dat hij als Ronald van Haasteren aan de wieg heeft helpen staan van het linksradicale magazine Konfrontatie! Jazeker, het blad waarvan ik de digitale opvolger af en toe ook graag van artikelen voorzie.

Ik snap dat lezers mij niet zomaar op mijn woord geloven. Ik ben dus even gaan zoeken. En ja hoor: op Konfrontatie Digitaal, de online opvolger van dat blad, staat een vijftal stukken met als auteur: Jelle van Buuren/Ronald van Haasteren.(6) Dat kan maar twee dingen betekenen: of Van Buuren en Van Haasteren waren co-auteurs en schreven die stukken samen; of Van Buren en Van Haasteren zijn dezelfde persoon. Als het twee personen waren, zou het logischer zijn geweest dat de namen door ‘en’ of ‘&’ gescheiden waren, niet door een schuine streep omhoog. Van Buuren en Van Haasteren zijn dus dezelfde persoon, zo kunnen we veilig aannemen. Ik denk dan ook dat deze Van Buuren wat uit te leggen heeft aan zijn huidige werkgever en aan instanties waar hij adviezen aan verschaft. Het is nu ook minder raadselachtig waarom hij als expert in linksradicalisme wordt opgevoerd: hij heeft immers ervaringskennis als voormalig links activist. Het is een verleden waar in zijn biografietje op de website van de Universiteit Leiden natuurlijk niets is te vinden.(7) Transparantie ten top, toch?

We ronden dit verhaal maar eens af, er zijn wel ernstiger dingen om ons mee bezig te houden dan deze shitshow. Versteegh heeft dus gebouwd op een account van een trol, op uitspraken van wat veiligheidsexperts waaronder een ex-radicale overloper naar Orde en Gezag aan wie hij zijn diensten nu levert, op wat suggestieve verwijzingen naar 2002 en op wat uitspreken van zegge en schrijven een enkele linksradicaal – een anarchist zelfs! – aan wie hij dan de schokkende uitspraak weet te ontlokken: ‘Als anarchist ben ik niet tegen het overtreden van de wet’. Dat wordt er dan via een schokkende streamer nog uitgelicht ook. Ergens is het hilarisch. Dit heet serieuze journalistiek?

(5) De ontrafeling vind je via Robert van der Noorda, 18 december 2023, https://twitter.com/g900ap/status/1736853547063369733. De twee artikelen op rechtse websites waar Van der Noorda op wijst zijn:

NieuwRechts, ‘Extreem-links belooft “Volkert-acties” bij komst PVV-kabinet: “Tijd om alle PVV’ers neer te knallen’, 24 november 2023, https://nieuwrechts.nl/95480-extreem-links-belooft-volkert-acties-bij-komst-pvv-kabinet-tijd-om-alle-pvvers-neer-te-knallen/SXVrY0I5dTNPbHB2L2dxZGc3YXE5ajdlODZyNlJoV2hNakZqQkllbGd0MXRUUnF3UWtPQw

Robert Semonsen, ‘Netherlands: Left-Wing Extremists Threaten Violence if Wilders Forms Cabinet’, European Conservative, 27 november 2023, https://europeanconservative.com/articles/news/netherlands-left-wing-extremists-threaten-violence-if-wilders-forms-cabinet/

In beide artikelen word ik vrij uitgebreid aangehaald, in beide stukken wordt het trol-account waar ook Versteegh aanvankelijk mee schermde als bron opgevoerd. De veiligheidsexperts zijn er door Versteegh zelf bij gezocht, de rest van de bronnen heeft hij gewoon over kunnen nemen van deze websites.

Beide hyperlinks zijn trouwens door mij welbewust niet als hyperlinks actief gemaakt.

(6) Zie bijvoorbeeld: Jelle van Buuren/Ronald van Haasteren, ‘De koevoet achter het vetorecht’, Konfrontatie, 1 juni 2006, https://www.konfrontatie.nl/thema-s/surveillancestaat/de-koevoet-achter-het-vetorecht In de rechtercolumn vind je, onder de kop ‘Meer bijdragen van deze auteur’ nog een viertal artikelen.

(7) ‘Jelle van Buuren’, op de website van Universiteit Leiden, https://www.universiteitleiden.nl/medewerkers/jelle-van-buuren#tab-2, gecheckt op 19 december 2023.

Peter Storm