Coronabeleid als aanfluiting, deel zoveel

vrijdag 22 december 2023

Zo, het prikje zit er weer in. Het was vandaag – vrijdag 22 december 2023 – de laatste dag dat ik de zoveelste update van het corona-vaccin kon gaan halen, de booster, en het lukte op de valreep om een afspraak te regelen. Maar mijn stekels staan intussen wel weer recht overeind. Wat voor aanfluiting de corona-aanpak is – van de overheid, het RIVM en de GGD maar ook van de maatschappij en haar leden zelf – was zichtbaar en voelbaar voor een ieder die ook maar een beetje snapt waar het om gaat. Of zou moeten gaan. Ben ik dus boos? Ja. Maar de fase van opperste verbazing ben ik allang voorbij

Eerst deze vaccinatieronde zelf. Prima natuurlijk, dat we in ieder geval de gelegenheid kregen om ons tenminste nog enigszins te beschermen via dat vaccin. Minder prima dat er zo de nadruk ligt op de zogenaamde ‘kwetsbare groepen’: ouderen, mensen met chronische aandoeningen. Als er een ding duidelijk zou horen te zijn intussen is: we zijn allemaal kwetsbaar. Ja, wie 62 jaar is is zoals ik, loopt gemiddeld gesproken wat meer kans om echt ernstig ziek te worden van dat virus dan iemand van 19 jaar. Maar we hebben inmiddels te vaak mensen kunnen waarnemen, jong, kerngezond, besmet met corona, maar een klein beetje ziek in eerste instantie … en intussen al vele maanden aan huis en deels aan bed gebonden vanwege Long Covid. Iedereen is kwetsbaar, wel met variaties maar het idee van niet-kwetsbare mensen is een ernstige misvatting. Waarom dus niet gewoon standaard iedereen dat vaccin aanbieden, en niet pas in de staart van een vaccinatieronde maar als uitgangspunt?

En waarom de vaccinatieronde vrij abrupt weer afsluiten? En dat maar erg matig aankondigen bovendien? Vandaag was letterlijk de laatste dag dat het kon, en dat hoorde ik niet van RIVM of van het ministerie van Volksgezondheid. Het staat dus niet in de uitnodigingsbrief die ik kreeg, en ik heb ook geen regen van spotjes op radio, TV of internet gezien waar het duidelijk werd vermeld. Ik hoorde het van een iemand in mijn persoonlijk netwerk. Die was zo vriendelijk om me er op te wijzen. Anders had ik het misschien tot januari laten versloffen – ook een egel heeft meer te doen dan prikjes ontvangen. En dan had het niet meer gekund. Waar slaat dit op? Zijn de doses op? Is het personeel op? Is het geld op? Alsof mensen die zonder bescherming veel zieker kunnen worden dan met, geen kostenpost zijn, als je perse alles in termen van kosten en baten wilt zien.

Nou ja, het is dus gelukt. Al mocht ik er vanuit Tilburg wel voor naar Breda want in Tilburg zat de boel vol. Ik hoefde niet lang te zoeken naar het gebouw, niet alleen loodsten verkeersregelaars toen ik aan kwam lopen de auto’s binnen op het parkeerterrein, er stond ook een rij vanuit het gebouw tot buiten. Vriendelijkheid van personeelsleden alom. Maar wat een rij! De intensieve menshouderij verkeerde duidelijk in topvorm. De procedure ging gestroomlijnd, dat wel. Zo gestroomlijnd dat de uitdrukkelijke instructie – neem uw afspraakbevestiging mee! – ter plekke overbodig bleek. Anders gezegd: ik had ook gewoon kunnen gaan zonder een afspraak te maken. En ik had me het gepruts op mijn smartphone om de mail daar te kunnen zien, kunnen besparen. De planeconomie in optima forma, en laat niemand zeggen dat zoiets haaks staat op de markteconomie waarvan deze planning onlosmakelijk dele uitmaakt.

Maar dit zijn relatieve kleinigheden, al zijn ze meer dan ergerlijk genoeg. Geen kleinigheid vormde de aanblik van zowel personeelsleden als ontvangers van de vaccinatie. Niemand te zien met een mondkapje! Nou ja, tenzij ik in de spiegel keek dan. He-le-maal niemand, ik was letterlijk de enige. In het OV en de supermarkt ben ik dat inmiddels gewend. Maar dit was de GGD! Een priklocatie! Hier gaat het expliciet over gezondheid, over bescherming tegen Covid-19! En wat doet iedereen? Zich nadrukkelijk niet beschermen tegen besmetting met het virus. En dat in een tijd waarin we de ene week vernemen dat metingen van hoeveelheden virus in het rioolwater niet eerder zo hoog zijn geweest, om de week erna te kunnen lezen dat het record alweer overtroffen is ook.(1) Links en rechts hoor je van mensen die Covid-19 hebben opgelopen, soms voor het eerst, soms al voor de zoveelste keer. Van al die besmette mensen dreigt een op de acht of tien de langdurige klachten verbonden aan Long Covid te moeten ervaren. En wart doen we, zowel zorgverleners en ander GGD-personeel als de mensen die het vaccin komen halen? We laten het simpelste beschermingsmiddel achterwege. We doen het gewoon niet, enkele dwarse enkelingen daargelaten.

Dat is deels rechtstreeks een beleidskwestie. In een gezondheidsinstelling als het GGZ hoort het dragen van mondkapjes – FFP2 mond/neusmaskers, niet die blauwe flodderdingen – vanzelf te spreken. Je wilt immers niet dat vaccinhalers via jou als vaccinprikker of coördinator van de rijen besmet raken? En je wilt toch ook zelf niet ziek worden, om het virus weer aan anderen door te geven, ongehinderd door een mondkapje? Mensen in GGD, ziekenhuis, verzorgingshuis, huisartsenpost hun werk – in contact met zorgontvangers, soms rechtstreeks met patiënten – laten doen zonder mondkapje, terwijl de aantallen corona-besmettingen zo hoog zijn als nu, en terwijl ook griep en andere kwalen om zich heen grijpen – is totaal onverantwoordelijk. Het is bekend dat mondkapjes werken tegen virusverspreiding. Het is bekend dat dit des te beter werkt als vrijwel iedereen die dingen draagt.(2) Van personeel in instellingen van gezondheidszorg mag je, naast effectieve bescherming , wel iets van een goed voorbeeld verwachten ook. Was de ventilatie zo perfect dat het niet nodig was? Is er zoiets als afdoende ventilatie, als mensen zo dicht op elkaar in rijen staan, in een gebouw met lage plafonds? En geldt zelfs met adequate ventilatie niet nog steeds het argument van het goede voorbeeld dat zorgverleners zouden kunnen geven door zelfs een mondkapje te dragen?

Dat al die mensen die een vaccin komen halen ook gene mondkapje dragen, is minder verwijtbaar maar wel frappant. Wat ik zag in de lange rijen waren vooral veel oudere mensen, soms duidelijk met een fragiele gezondheid. Gezien de mate van virusverspreiding mag je aannemen dat een op de tien of twintig mensen in die rijen zelf het virus draagt – en doodleuk verder verspreidt. Uit het het feit dat deze mensen tenminste het vaccin kwamen halen, ga je afleiden dat deze mensen enigszins bewust zijn van de risico’s van Covid-19. Dit waren geen corona-ontkenners en dergelijke. Maar dat ene dingetje doen dan je kunt om jezelf te beschermen, en de ander bovendien… dat blijkt te veel gevraagd. Ding is natuurlijk dat het ze niet eens wordt gevraagd ook.

Nee, mensen vinden het niet erg leuk om met zo’n ding rond te lopen als ze denkend at ze de enige zijn. Ook daarom zou het zo goed geweest zijn als het personeel op de priklocaties een mondkapje zou dragen, en als dat bij de bezoekers ook bekend zou zijn geweest. Beter was het natuurlijk geweest als bij de uitnodiging en de afspraakbevestiging stond: we stellen er prijs op als u een mondkapje draagt, voor uw eigen gezondheid en die van ons allemaal. En helemaal voortreffelijk was het geweest als die dingen – fatsoenlijke FFP2-dingen dus – bij de ingang gewoon werden uitgedeeld, kosteloos en met iemand erbij die desgewenst even voordeed hoe je zo’n ding goed bevestigt. Het is een schande dat zoiets niet gewoon is afgesproken, geregeld en ja, ook gefinancierd.

Dat zoiets duur is, kan wel wezen. Al die ernstig zieke mensen, al die mensen die nodeloos Long Covid krijgen, zijn ook een kostenpost, wegens zorgkosten, wegens uitval uit het arbeidsproces. Niet dat de kosten hier het argument horen te zijn natuurlijk. Je hoort gewoon mensen tegen vermijdbaar ernstig leed te beschermen. Van de gezondheidszorg zou je zelfs denken dat zoiets een kerntaak was. Van die kerntaak was vanmiddag op de GGD aan de Heerbaan in Breda bitter weinig te bespeuren. Ja, dat prikje helpt, maar intussen is de zorg intussen vrolijk de besmetting van alles en iedereen doodleuk aan het faciliteren door de virusverspreiding geen strobreed in de weg te leggen. En de overheid geeft ze daartoe alle ruimte, of erger.

Dit staat natuurlijk niet los van het hele coronabeleid. Van serieuze voorlichting over verspreiding, risico’s en bescherming is steeds minder sprake, de gegevens worden nauwelijks nog bijgehouden zelfs het toch al zo magere corona-dashboard gaat komend voorjaar dicht.(3) De adviezen die we nog krijgen gaan nauwelijks nog verder dan thuisblijven als je ziek bent. Dat mensen na vier jaar corona-ellende er zelf niet meer mee bezig willen zijn is heel begrijpelijk. Dat echter overheid en instellingen van van gezondheidszorg de zorgeloosheid bevestigen legitimeren en zelfs de schijn dat er aan COvid-19-bestrijding wordt gedaan nauwelijks nog ophouden, is een misdaad die al talloze levens heeft verwoest en nog talloze levens zal verwoesten ook.

Noten:

(1) ‘Recordaantal virusdeeltjes in rioolwateronderzoek RIVM”, NOS, 20 december 2023, https://nos.nl/artikel/2502275-recordaantal-coronavirusdeeltjes-in-rioolwateronderzoek-rivm

(2) Een pleidooi voor het standaard dragen van mond/neusmaskers in instellingen van gezondheidszorg: Michael Klompas, Meghan A. Baker, Chanu Rhee, Lindsey R. baden, ‘Strategic Masking To protect Patients from All respiratory Viral Infections’, in: New England Journal of Medicine, 6 juli 2023, https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMp2306223

Dat mondkapjes weken tegen verspreiding wordt nog eens uiteengezet door Jeanette Kras, ‘Enorme studie toont aan: zo effectief warebn mondkapjes tijdens coronapandemie’, in: Scientias, 11 november 2023, https://scientias.nl/enorme-studie-toont-aan-zo-effectief-waren-mondkapjes-tijdens-de-coronapandemie/ Niet alleen waren ze effectief, ze zijn dat natuurlijk nog steeds. Als ze tenminste worden gebruikt.

Berichtnavigatie