Vragen en antwoorden over de #WijReizenSamen-campagne

De enthousiaste nieuwe organisatie #WijReizenSamen, waaraan ook Doorbraak meedoet, publiceerde onlangs op haar website een uitgebreid verhaal over de snel groeiende campagne, wie eraan meedoen, hoe we te werk gaan, enzovoorts. Daarnaast is er nu ook een pagina met veelgestelde vragen en antwoorden daarop. Hieronder hebben we beide integraal overgenomen.

Of je nu in de stad of in een klein dorp op het platteland woont, we geven allemaal om een goed bestaan met goede basisvoorzieningen. Het openbaar vervoer dat ons naar school, het ziekenhuis, of werk brengt is daarvoor essentieel. Bovendien is goed en toegankelijk OV niet alleen belangrijk voor de reiziger, maar ook voor een transitie naar een groene toekomst.

Maar het OV wordt juist steeds slechter. Terwijl investeerders winst maken, wordt de reiziger hard geraakt. Het OV wordt steeds duurder, bussen, treinen en trams vallen uit, haltes en lijnen worden geschrapt en dorpen en de rand van steden worden steeds slechter bereikbaar. Aan de kant van de OV-werknemers stijgt de werkdruk en blijven de arbeidsvoorwaarden achter. Dit is het gevolg van politieke keuzes: er is in het openbaar vervoer de afgelopen decennia gekozen voor marktwerking en winst voor bedrijven, in plaats van investeren in een OV-netwerk waar iedereen de vruchten van plukt.

Het kan anders. Met reizigers, klimaatgroepen en georganiseerde OV-medewerkers uit het hele land slaan wij de handen ineen voor beter OV. Een openbaar vervoer dat terug in publieke handen komt en waar investeringen in de werker, de reiziger en een groene toekomst serieus genomen worden. Een openbaar vervoer met goede lonen en arbeidsvoorwaarden voor werkers, dat betaalbaar en toegankelijk is voor de reiziger.

Samen kunnen we dit bereiken. Wil jij weten hoe? Sluit je aan bij #WijReizenSamen

Wie zijn wij?

#WijReizenSamen is een grassroots initiatief, opgezet door mensen die actief zijn in de klimaat- en vakbeweging, onder andere bij Netwerk Klimaat FNV, Extinction Rebellion NL, de Internationale Socialisten en Doorbraak. Bovenal vinden wij elkaar in de gezamenlijke strijd voor een samenleving die investeert in publieke voorzieningen voor iedereen, in plaats van een systeem waar bedrijven en aandeelhouders er met de winst vandoor gaan, ten koste van mens en planeet.

Onze beweging bestaat bovendien uit steeds meer mensen die in het openbaar vervoer werken. Buschauffeurs, servicemedewerkers en conducteurs die (vaak) actief zijn bij de vakbond en het belang zien van samen optrekken met reizigers en de klimaatbeweging. In hun eigen vakbondsstrijd voor goede arbeidsvoorwaarden, maar ook in de bredere beweging voor goed OV en een leefbare planeet.

Samen zijn wij #WijReizenSamen. Werk jij in het openbaar vervoer? Ben je actief in de klimaatbeweging? Of simpelweg iemand die graag met bus, trein of tram reist? Wees welkom en sluit je bij ons aan!

Onze structuur

We zijn een decentrale beweging, die bestaat uit lokale groepen. Deze groepen zijn autonoom en doen hun eigen ding, en stemmen tegelijkertijd hun werk op elkaar af door middel van een overleg van lokale vertegenwoordigers. Ten slotte is er een coördinatiegroep, die zich bezighoud met dingen als een website, de ontwikkeling van campagne-materiaal, strategie en het contact met de vakbonden.

Wil jij meer weten over #WijReizenSamen? Er is vast een lokale groep bij jou in de buurt. Je kunt je gegevens achterlaten en dan nemen we contact met je op! Hier kan je zien welke lokale groepen er momenteel zijn.

Contact

Wil je meer weten over onze campagne, ben je op zoek naar onze perscontactpersoon of wil je contact met iemand van onze coördinatiegroep? Neem contact met ons op via het formulier!

Veel gestelde vragen

Wat gaat er mis met het Nederlandse openbaar vervoer?

Het openbaar vervoer verschraalt. Steeds vaker vallen bussen, treinen, trams en metro’s uit. Hele dorpen, de rand van de stad, maar ook ziekenhuizen en scholen worden steeds slechter bereikbaar met het openbaar vervoer. Voor de mensen die in het OV werken wordt de werkdruk bovendien steeds hoger; zij moeten meer doen met minder mensen.

Tegelijkertijd wordt het OV steeds duurder en is het voor veel mensen zelfs onbetaalbaar geworden. Zo komt het Nederlandse OV in een neerwaartse spiraal terecht: omdat de prijs omhoog gaat en de toegankelijkheid omlaag, gaan er minder mensen met het OV, waardoor er door OV-bedrijven nog meer wordt beknibbeld, hetgeen weer voor prijsverhoging en bezuiniging op de dienstverlening zorgt, enzoverder. De enige manier om uit deze spiraal te komen is dat onze overheid stevig gaat investeren in het openbaar vervoer.

Waarom is het belangrijk dat het OV weer in publieke handen komt?

Omdat de privatisering van het openbaar vervoer in de afgelopen decennia de hoofdoorzaak is van de huidige situatie. Ons belang en dat van de meeste mensen is op een betaalbare en toegankelijke manier van A naar B komen. Maar private bedrijven willen vooral vette winsten maken. Daarom beknibbelen ze op alles dat voor ons belangrijk is: toegankelijkheid (buslijnen op minder drukke/’onrendabele’ trajecten worden wegbezuinigd), betaalbaarheid (prijzen gaan alleen maar omhoog) en arbeidsvoorwaarden voor de mensen die werken in het OV (OV-werkers moeten hetzelfde of meer werk doen met steeds minder mensen). Alles om onder de streep zoveel mogelijk winst te kunnen overhouden.

Dat is niet altijd zo geweest. Dertig jaar geleden was het openbaar vervoer nog grotendeels in publieke handen en investeerde de overheid in deze basisvoorziening. Zo betaalden reizigers op dat moment slechts tien procent van de operationele kosten via het kaartje en kwam de rest uit de overheidspot. Op dit moment betaalt de reiziger negentig procent van diezelfde kosten. Het openbaar vervoer is van basisvoorziening verworden tot een lastige kostenpost voor de overheid.

Het idee van privatisering is dat OV-bedrijven juist voor een effectiever, betaalbaarder en beter openbaar vervoer zouden zorgen. De afgelopen twintig jaar hebben het tegendeel bewezen. Wanneer het openbaar vervoer weer in publieke handen komt, wordt de perverse prikkel van winst maken uit het systeem gehaald en kunnen we ons weer focussen op wat echt belangrijk is: OV als publieke dienst voor de mensen.

Waarom is goed openbaar vervoer belangrijk voor het klimaat?

Voor een duurzame toekomst is het essentieel dat we van individueel personenvervoer (= auto) overschakelen naar collectief openbaar vervoer. Reizen met de trein of bus levert slechts een paar procent van de CO2-uitstoot op van dezelfde rit met de auto.

Individueel personenvervoer maakt op nog veel meer manieren een enorme impact of ons klimaat en onze leefomgeving:

• het slijten van autobanden is de oorzaak van een groot deel van de microplastics in ons milieu.
• bouw en materiaalverbruik: niet alleen voor de rit zelf, maar ook voor het maken van de auto is enorm veel (fossiele) energie nodig. Bovendien worden er grote hoeveelheden materialen verbruikt voor auto’s die zo’n 96 procent van de tijd stilstaan.
• ook elektrische auto’s hebben een enorme impact op onze leefomgeving, voornamelijk vanwege de zeldzame metalen die nodig zijn voor de productie van de batterijen.

Om mensen te bewegen van de auto naar veel effectiever openbaar vervoer, moet het OV een gedegen alternatief bieden. Voor het behoud van een leefbare planeet moet het openbaar vervoer dus juist worden uitgebreid: elk dorp en iedere stadsrand in Nederland moet bereikbaar zijn met bus, trein, metro of tram. Investeren in het openbaar vervoer is investeren in een groene toekomst.

Wat hebben goed OV en goede arbeidsvoorwaarden voor OV-werkers met elkaar te maken?

In de eerste plaats is er zonder de conducteur, de buschauffeur, de mechanieker en de info-medewerker geen goed openbaar vervoer mogelijk. Deze mensen zijn het meest essentieel voor soepel functioneren van ons OV, maar hun lonen staan onder druk en vooral de werkdruk wordt steeds hoger.

Daarnaast is het voor onze campagne ook belangrijk om na te denken over hoe we onze eisen gaan afdwingen. Als reizigers kunnen we op allerlei manieren onze stem laten horen. Maar OV-werkers hebben een extra wapen. Zij kunnen actievoeren op hun werk en zo nodig het werk neerleggen om goede arbeidsvoorwaarden en goed OV af te dwingen. Dit is een ongelooflijk krachtig wapen voor verandering. Publieke steun helpt georganiseerde OV-werkers enorm wanneer zij actievoeren. Die steun gaat onze campagne organiseren. En zo trekken we samen op naar een toekomst met goed OV voor iedereen en de beste arbeidsvoorwaarden voor OV-werkers.

Als we OV-medewerkers meer gaan betalen, wordt het openbaar vervoer dan juist niet duurder voor de reiziger?

Dat hoeft niet. Als het openbaar vervoer weer in publieke handen is, kan onze overheid ervoor kiezen om de kosten van goede arbeidsvoorwaarden te betalen uit de gemeenschappelijke middelen. Geld dat jij en ik inleggen, via allerlei belastingen.

Het gaat dus om politieke keuzes. Op dit moment kiest onze regering er niet alleen voor om dit belastinggeld vooral uit te geven aan steeds meer asfaltwegen voor auto’s, maar wordt er bijvoorbeeld ook ieder jaar tussen de 39,7 en 46,4 miljard euro aan belastingkortingen gegeven aan bedrijven die heel veel olie, gas en kolen gebruiken. Fossiele subsidies dus. Terwijl het volledig gratis maken van al het openbaar vervoer slechts 4 miljard euro moet kosten.

Dat is bizar. En tegelijkertijd hoeven we niets anders te verwachten van de partijen die op dit moment aan de macht zijn. Zij zijn er vooral voor grote bedrijven, zoals die in het OV. Met onze campagne dwingen we hen om andere keuzes te maken.

Als we het iets breder trekken, is het belangrijk om naar de echte oorzaken van stijgende prijzen te kijken. Onderzoek laat juist zien dat het niet de lonen zijn maar de bedrijfswinsten zijn die in Nederland de inflatie aanjagen.

Kunnen we het openbaar vervoer niet helemaal gratis maken?

Dat kan zeker! Kijk maar naar Luxemburg, waar sinds 2020 het openbaar vervoer gratis is. En openbaar vervoer wordt gratis in steeds meer landen en steden op de wereld. Zie deze website voor een overzicht.

Toegankelijker en dus betaalbaarder OV is absoluut een hoofd-eis van onze beweging. Of dat ook betekent dat het openbaar vervoer helemaal gratis moet worden (en voor wie), dat moeten we samen bepalen. Voor onze beweging betekend samen vooral samen met de mensen die in het OV werken.

Zijn jullie verbonden aan de #WirFahrenZusammen campagne in Duitsland?

#WijReizenSamen is sterk geïnspireerd door het voorbeeld van onze Duitse kameraden. Zij voeren al vier jaar campagne voor betere arbeidsvoorwaarden voor OV-werkers en investeringen in het openbaar vervoer.

En met succes! In het voorjaar van 2024 organiseerden klimaatgroepen en buschauffeurs daar samen een landelijke staking, waarbij er in meer dan vijftig plekken in Duitsland samen actie gevoerd werd. Meer weten over #WirFahrenZusammen? Check hun website of kijk onderstaande video over hun campagne.

Er bestaan al allerlei andere campagnes voor beter OV. Waarom sluiten jullie je niet daar bij aan?

Wij zijn niet de enige die opstaan voor beter openbaar vervoer. Al jaren wordt er actie gevoerd tegen de uitholling van ons openbaar vervoer, onder andere via de volgende initiatieven:

– DeGoedeZaak heeft in 2024 meer dan 50.000 handtekeningen opgehaald voor hun burgerinitiatief op gratis, publiek en toeganklijk OV en die inmiddels overhandigd aan de Tweede Kamer.

– Ruim 10.0000 mensen zetten hun handtekening onder de actie Heel Holland Reist, waarmee reizigersorganisatie Rover zich inzet voor een voordelig klimaatticket naar Duits voorbeeld.

– De stadsvervoerders in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag halen handtekeningen op tegen de geplande bezuinigingen van … miljoen.

– Via de hashtag #OhNeeOV wordt campagne gevoerd voor de toegankelijkheid van het OV voor mensen met een handicap.

#WijReizenSamen werkt zo nauw mogelijk samen met al deze initiatieven en kijkt waar we elkaar mogelijk kunnen versterken. Onze campagne voegt expliciet een onderdeel toe: de opbouw van een landelijke beweging van reizigers, klimaatgroepen én OV-werkers, die zij aan zij strijden voor goed OV én goede arbeidsvoorwaarden voor OV-werkers.

# WijReizenSamen