Uruguay: Pepe Mujica kondigt vertrek aan

Pepe Mujica, voormalig president van Uruguay en een van de weinige politici die erop prat kan gaan dat hij tijdens zijn regeerperiode allen maar meer sympathie van zijn bevolking heeft gekregen, heeft aangekondigd dat hij moet stoppen met politieke activiteiten, Hij is 89, heeft kanker, en het is genoeg geweest. “ Ik bereid me nu voor op de dood” zei hij letterlijk tegen een onthutste menigte op een verkiezingsbijeenkomst.

28 oktober, 2024 3 min leestijd

(Foto Pepe Mujica in 2016, Protoplasma K, Flickr CC2.0)

Want afgelopen zondag waren er verkiezingen voor president en parlement, en twee referendums.

De kandidaat van het Breed Links Front, Frente Amplio, de partij van Mujica, Yamandú Rossi , won, maar haalde niet de absolute meerderheid en moet daarom over een maand een tweede ronde voeren tegen nummer twee, een neoliberale zakenman. Tijdens de verkiezingscampagne kondigde Pepe Mujica onverwacht aan dat hij er mee ging stoppen omdat hij nu vooral een gevecht aan het leveren was tegen de dood. Hij heeft slokdarmkanker, maar is verder nog even opgeruimd als altijd. “Voor het eerst in veertig jaar doe ik daarom niet mee aan een politieke campagne”.

Pepe Mujica is dus nog steeds enorm populair. Hij is van 2010-2015 president van het land geweest en deed dat op zijn typische flegmatieke manier als hij daarvoor parlementslid was geweest. Hij kwam in zijn ouwe volkswagen kever aantuffen, van de boerderij net buiten de hoofdstad waar hij – tot hij president werd – voor zijn bestaan bloemen kweekte (en in de stad verkocht op de markt, samen met zijn vrouw Lucia Topolansky).

Hij mocht volgens de grondwet niet een tweede achtereenvolgende keer president worden, anders was hij met overmacht herverkozen.

Minstens zo opmerkelijk als zijn zelfgekozen eenvoud, is het feit dat Pepe Mujica eerder in zijn leven bij de guerillagroep MLN Tupamaros zat, net als zijn vrouw. Dat was een legendarische verzetsbeweging die een flink aantal gewapende akties en bankovervallen op zijn konto heeft staan. Toen die, met hulp van de Amerikanen en de geheime diensten van ander Latijns-Amerikaanse dictaturen, in 1973 verslagen werd, werd Mujica met duizenden anderen gevangen gezet. Wat heet, als een van de negen aanvoerders van de Tupamaros werd hij 13 jaar onder gruwelijke omstandigheden in kerkers en holen onder de grond in militaire kazernes gevangengehouden en letterlijk gegijzeld gehouden (*). Pas toen de militairen en zakenmannen het referendum verloren, keerde in 1985 de democratie min of meer terug en kwamen de overlevenden vrij. Samen met een deel van die overlevenden richtten ze toen de MPP op, de Movimiento de Participacion Popular, die onderdeel werd van het Frente Amplio.

Pepe Mujica bleef fervent criticus van het kapitalisme, maar verklaarde ook dat hij vooral pragmatisch was geworden en dingen wilde oplossen voor de bevolking. Al bleef daarbij de utopie volgens hem belangrijk, ‘anders doe je maar wat’ .

De verkiezingen van afgelopen zondag werden gewonnen door de kandidaat van het Frente Amplio, Yamandú Rossi. Maar omdat Rossi maar zo ‘n 45 procent van de stemmen haalde, en Álvaro Delgado van de conservatieve Nationale Partij tweede werd met 28 procent, komt er een tweede ronde op 24 november. De uitkomst daarvan is allerminst zeker. Als Delgado de achterban van de overige vooral rechtse partijen overtuigt om op hem te stemmen, kan hij winnen. In het parlement heeft het FA wel al een meerderheid gewonnen in zowel congres als senaat.

Pepe Mujica is een wereldwijde beroemdheid geworden met zijn flegmatieke regeerstijl. Emir Kusturica heeft een film over hem gemaakt

https://www.youtube.com/watch?v=uu2Erk16boU

En er is ook een documentaire van hem en Noam Chomsky.

Hier ziet u hem afgelopen zondag gaan stemmen, met frisse tegenzin.

https://www.youtube.com/watch?v=Qui9J0p_Zio

*) Zie Schipbreukelingen, waarin zijn twee lotgenoten in de kerkers in 430 pagina’s vertellen wat ze overkwam. Voor de liefhebber heb ik nog wel een exemplaar van het boek liggen (ik heb het boek ooit vertaald) en anders kunt u het voor een habbekrats krijgen in Het Fort Van Sjakoo (Amstadam).