Solidariteit organiseren – lancering stakingskaart

Solidariteit is de belangrijkste kracht die de arbeidersbeweging kent, het is niet voor niks dat deze webzine, oorspronkelijk tweemaandelijks blad, die naam heeft gekozen. Maar hoe zorgen we ervoor dat solidariteit ook daadwerkelijk georganiseerd wordt? Wat kunnen we leren van recente ervaringen hier en in het buitenland?

31 juli, 2024 5 min leestijd

(Foto: van website Doorbraak)

Er zijn in Nederland, in vergelijking met andere landen, weinig stakingen. En als ze er zijn, blijken ze beperkt – tot de eigen groep of subsector. Bij de rest van de vakbeweging is het vaak niet bekend of er iets plaatsvindt. Hierop zijn uitzonderingen. Bij de stakingen in de schoonmaaksector is destijds veel solidariteit georganiseerd, ook bij acties in de winkelstraat, bij De Bijenkorf is actief gezocht naar solidariteit. Daarnaast komen bij grote manifestaties Kamerleden van SP en/of PvdA/GL hun steun betuigen. Maar dit zijn uitzonderingen: De meeste acties vinden plaats op een onbekend industrieterrein, zonder dat iemand buiten de sector er weet van heeft.

Zelforganisatie op de werkvloer

Een mislukte staking is een angstbeeld voor elke vakbond(sbestuurder). En terecht, na een mislukte staking sta je bij de volgende onderhandelingen met 3-0 achter en hebt bewezen geen deuk in een pakje boter te kunnen slaan. Dit angstbeeld zorgt ervoor dat er wordt gezocht naar zekerheid en controle. Een belangrijke factor om dit te doorbreken, is dat leden zich organiseren in een kadergroep. Dat is overigens gemakkelijker gezegd dan gedaan, weet ik uit ervaring.

Maar de ontwikkeling van een netwerk van kadergroepen die onafhankelijk van de bestuurder actief zijn, die permanent zichtbaar aanwezig zijn op de werkvloer, daar kan geen bestuurder of organiser tegenop. In grote delen van de vakbeweging is het kaderwerk individueel, als ondernemingsraadlid of consulent en ook in mijn eigen sector is het verre van ideaal. Hierdoor wordt de rol voor de vakbondsbestuurder bij de organisatie van acties veel te groot en daarmee de neiging om controle te houden op wat en waar gebeurt, inclusief wat ‘van buiten’ komt.

Solidariteit breekt isolement

Het belangrijkste doel bij de organisatie van solidariteit is de morele steun. Weten dat anderen in de maatschappij weet hebben van jouw strijd, zich daarover bekommeren en hun steun uitspreken, kan collega’s extra moed geven. Ook is het fijn als materieel kan worden ondersteund, zoals de levering van stretchers door de SP tijdens de schoonmaakstaking in de stationshal van Utrecht Centraal in 2012.

Met de kadergroep van FNV Spoor in Utrecht, waarvan ik deel uitmaak, gaan we zo veel mogelijk naar acties bij het Streekvervoer en alleen al onze aanwezigheid stimuleert de stakende buschauffeurs.

Bekend maakt bemind

Het grootste obstakel is de onbekendheid van de acties vanuit de vakbeweging. De FNV, en de rest van de vakbeweging, moet haar activiteiten beter ‘uitventen’. De stakers en staaksters kunnen echter ook het initiatief nemen om de acties beter bekend en toegankelijk te maken, zodat er tenminste de mogelijkheid ontstaat dat solidariteit georganiseerd kan worden.

Inspiratie uit Engeland

In 2020, op het hoogtepunt van de corona crisis, hebben Henry Fowler (destijds werkzaam voor de National Education Union) en Robert Poole (lid, leraar aardrijkskunde) in Engeland het initiatief genomen tot Strikemap.org. Daarmee zetten ze letterlijk alle vakbondsacties, van picket line tot demonstratie, op de kaart. Zo wisten ze de onbekendheid, waarmee ook wij te te maken hebben, te doorbreken en collega’s op te roepen.
Het eerste jaar vonden ze via het internet 700 activiteiten op hun kaart, het tweede jaar 10.000, het derde jaar 200.000. De doorbraak in het derde jaar was vooral het resultaat van het belang dat vakbonden erin zagen, actief bijdroegen aan de ‘Strikemap’ en zo hun acties openbaar konden maken in dienst van de organisatie van de solidariteit. Uit de opgedane ervaringen zijn vanuit strikemap.org ook zogenaamde Strike clubs ontstaan. Lokale groepen van vakbondsleden die betrokken willen zijn bij activiteiten van de arbeidersbeweging en hun leden mobiliseren om aan te sluiten bij picket lines.

Verschillende campagnes rond de verdediging van het stakingsrecht en gericht op de versterking van de vakbeweging zijn (mede) door Strikemap geïnitieerd. Zo is een netwerk van kaderleden ontstaan, waarmee de vakbeweging zichtbaarder en onderling sterker verbonden is geworden.

De start

Eind 2023 zochten we vanuit “de Socialisten” contact met Strikemap. Versterking van de vakbeweging is ons centraal doel en daarmee is de organisatie van solidariteit een belangrijke activiteit van onze (jonge) leden. We namen dit initiatief om Strikemap als ‘Stakingskaart’ op de Nederlandse kaart te zetten en dat met andere vrijwilligers uit te breiden.
Inmiddels hebben zich FNV kaderleden aangemeld om aan dit initiatief deel te nemen. We zien dat ook andere groepen geïnteresseerd zijn, bijvoorbeeld het FNV-Klimaatnetwerk en WijReizenSamen. De laatste is een campagne die gericht is op goed en goedkoop openbaar vervoer, in publieke handen, met extra aandacht voor solidariteit met acties door arbeiders in deze sector. Deze campagne is geïnspireerd door “WirFahrenZusammen” in Duitsland.

Strikemap is destijds opgericht door twee personen. Een dergelijke last willen we bij onze lancering voorkomen. Met zeven vrijwilligers zijn we aan het project begonnen en hopen op een snelle uitbreiding.
We beginnen met het zichtbaarder maken van activiteiten van de vakbeweging, maar willen zeker ook andere activiteiten, zoals in Engeland, stimuleren, Met name het ontstaan van stakingsclubs, waarin vakbondsleden daadwerkelijk solidariteit met vakbondsacties organiseren en stimuleren.

Uitnodiging

De website stakingskaart.nl, de Nederlandse tak van Strikemap.org, proberen we vanaf 1 september aanstaande online te hebben. Vrijwilligers zijn uiteraard zeer welkom om een aantal uren per week aan dit project deel te nemen – contact@stakingskaart.nl. Met als belangrijkste doel: contacten leggen binnen de vakbeweging om de informatie over bondsacties en andere activiteiten te verspreiden.

(1) Lid Ledenparlement FNV, sector Vervoer.