Hawzhin Azeez: “De kinderen van de oorlog kennen de menselijke kosten”

Nu de dreiging van de Derde Wereldoorlog opdoemt, roepen veel westerlingen en buitenstaanders op tot een (nieuwe) opstand van de ‘Iraanse’ volkeren tegen het IRGC-regime. Deze parasitaire benadering moet sterk veroordeeld worden omdat ze buitenproportioneel gericht zijn tegen minderheden zoals de Koerden en de Baloch, die consequent als eersten in opstand zijn gekomen tegen het Iraanse regime – juist omdat ze decennialang het ergste van zijn onmenselijke beleid hebben moeten verduren.

20 juni, 2025 6 min leestijd

Nu de dreiging van de Derde Wereldoorlog opdoemt, roepen veel westerlingen en buitenstaanders op tot een (nieuwe) opstand van de ‘Iraanse’ volkeren tegen het IRGC-regime. Deze parasitaire benadering moet sterk veroordeeld worden omdat ze buitenproportioneel gericht zijn tegen minderheden zoals de Koerden en de Baloch, die consequent als eersten in opstand zijn gekomen tegen het Iraanse regime – juist omdat ze decennialang het ergste van zijn onmenselijke beleid hebben moeten verduren. Zij waren ook de eersten die te lijden hadden onder de gevolgen en de represailles. We zagen ook hoe de solidariteit van Perzisch links tijdens de opstand van 2022 tot window dressing werd gereduceerd. We weten ook dat in 1979 aan minderheden zoals de Koerden, die ook tegen de Sjah in opstand waren gekomen, fatwa’s werden opgelegd om massaal geëxecuteerd te worden toen andere facties in de opstand de staat overnamen.

Het is aan de verschillende groepen en minderheden, waaronder de Koerden en Baloch, om te bepalen hoe – en of – ze de huidige geopolitieke situatie willen gebruiken om hun bevrijding na te streven, vooral omdat ze genoeg hebben van democratische/vreedzame opstanden met rampzalige gevolgen voor hen.

Dit is vooral cruciaal omdat hun regio’s het meest gemilitariseerd zijn en de meerderheid van de militaire voorposten en kazernes van de IRGC herbergen, waardoor ze de meest waarschijnlijke doelwitten zijn van Israëlische luchtaanvallen en Iraanse militaire reacties. Zelfs Koerden in de diaspora moeten voorzichtig zijn met het oproepen tot opstanden in Iran, terwijl we het voorrecht hebben dat we veilig zijn, ver van de dreiging van bombardementen door Iran of Israël. Uiteindelijk zijn wij niet degenen die te maken krijgen met ontheemding, luchtaanvallen of de vergelding van het regime als de regimewisseling mislukt. Het is ook goed om te onthouden dat het regime al gemilitariseerde Koerdische regio’s en steden gebruikt als menselijk schild tegen deze aanvallen, zoals we zien in Kermanshah. Opnieuw betalen Koerdische levens voor hun oorlogsspelletjes.

Tijdens de opstanden van 2022, die volgden op de brute moord op Jina Amini, waren het de Koerden die massaal protesteerden met de Koerdische slogan “Jin, Jiyan, Azadi” – een slogan die al snel werd overgenomen door ultranationalistisch Perzisch links. Deze factie bleef de Koerdische bijdragen en legitieme grieven uitwissen om haar eigen belangen te dienen. De door Perziërs gedomineerde oppositie pleitte ook op grote schaal voor de terugkeer van de Sjah, zoals ze nu ook doet, en riep op om de ene dictatuur door de andere te vervangen – met het argument dat een ultra-seculier regime te verkiezen zou zijn boven een ultra-religieus regime. Deze benadering houdt geen rekening met de genuanceerde historische realiteit van de behandeling van minderheden onder het ultranationalistische regime van de voormalige Sjah. De Koerden verwerpen ondubbelzinnig beide systemen als levensvatbare alternatieven en eisen in plaats daarvan democratie, federalisme, mensenrechten en vrouwenrechten.

Hoewel sommige Koerdische facties in Rojhilat (Oost-Koerdistan, bezet Koerdistan in Iran) hebben geprobeerd om voordeel te halen uit de Israëlische aanvallen op de IRGC, moeten deze pogingen worden gezien als de desperate hoop van lang onderdrukte minderheden die tientallen jaren van executies, gedwongen assimilatie, armoede en militarisering hebben doorstaan. Het is uitsluitend aan hen om de aard van hun verzet te bepalen – of ze de collectieve vermoeidheid en het trauma van de vergeldingsacties van het regime na de opstanden van 2022 kunnen overwinnen, en of hun verzet de vorm aanneemt van gewapende strijd of massaprotest. Laat hen beslissen in plaats van te proberen te profiteren van hun onderdrukking en hun leven.

Internationaal links moet ook oppassen dat het in zijn veroordeling van Israël en diens voortdurende genocide in Gaza niet onbedoeld het Iraanse regime afschildert als een heroïsche verzetsmacht. Beide regimes – zoals veel anarchisten al lang hebben betoogd en zoals de aard is van natiestaten – zijn zeer onderdrukkend en opereren door middel van hiërarchieën van macht en geweld die zijn ingebed in hun instellingen.

Meerdere waarheden kunnen naast elkaar bestaan: Iran is onderdrukkend; Israël is genocidaal; beide zijn even gevaarlijk; Iran begaat op grote schaal mensenrechtenschendingen; wij zijn tegen alle vormen van oorlog, genocide en geweld; en de onderdrukten kunnen dit geopolitieke machtsspel zien als een zeldzame kans om zich te bevrijden uit de dodelijke greep van de corrupte Ayatollahs.

Tegelijkertijd moeten we erkennen dat de acties van Israël niet geworteld zijn in een verlangen om anderen te bevrijden, zoals de VS dat niet deden in Afghanistan of Irak, maar in het nastreven van hun eigen regionale doelstellingen. Ondanks het overwicht van oriëntalistische en kolonialistische inkadering in het Westen, zijn de onderdrukte volkeren van het Midden-Oosten volledig in staat om de verschillende lagen van onderdrukking die ze dagelijks ervaren te articuleren en te analyseren.

Velen, vooral in de diaspora, juichen het vooruitzicht van nog meer oorlog toe. Maar wij, kinderen van de oorlog, kennen de menselijke kosten – de levenslange gevolgen die we meedragen als individu en als gemeenschap. In een ideale, utopische wereld zou een democratische massale opstand kunnen leiden tot transformatieve veranderingen binnen de IRGC. Toch is zo’n realiteit even onwaarschijnlijk als de (ongedaanmaking van de) wereldwijde normalisering van de massamoord op vrouwen en kinderen – van Congo tot Soedan, van Libië tot Syrië tot Libanon, Turtle Island, Palestina, Koerdistan en Balochistan. Als onderdrukte minderheden ervoor kiezen om de Israëlische aanvallen tegen de IRGC te gebruiken om zichzelf te bevrijden, dan is dat hun goed recht – maar ook als ze zich terughoudend en voorzichtig opstellen vanwege geweld dat in het verleden tot vergelding leidde, dan is dat hun goed recht.

Onze rol als buitenstaanders, als activisten en academici, is te luisteren naar de stemmen van de onderdrukten in Iran en deze te ondersteunen – terwijl we erkennen dat niet alle stemmen gelijk zijn. Sommigen roepen om democratie en vrouwenrechten, terwijl anderen gewoon om een andere dictatuur roepen. We moeten helder blijven in onze solidariteit, wetende dat niemand van ons vrij is totdat iedereen vrij is. Zoals we in Rojava hebben gezien, kunnen we een democratisch confederaal systeem hebben waarin verschillende etnoreligieuze groepen samen kunnen bestaan en tegelijkertijd hun volledige culturele en religieuze rechten kunnen uitoefenen.