DIY Wapenembargo in Denemarken

Foto’s : unwisemonkeys (via Junge Welt)

De volgende artikelen verschenen in het dagblad junge Welt op 24 februari 2025, het artikel “Mærsk das Handwerk legen”, en als themapagina op 3 maart 2025 het artikel “Nicht nur in Kopenhagen”, evenals het interview: “Die Maske ist gefallen”.

Geen wapens naar Israël/Denemarken

Een halt toeroepen aan Mærsk

Denemarken: protestkamp tegen internationale wapenhandel en genocide in Gaza

We kennen allemaal de Mærsk zeecontainers die soms individueel op vrachtwagens over de snelwegen van Duitsland rijden. Maar wat veel mensen niet weten: Het op één na grootste logistieke bedrijf ter wereld, gevestigd in Kopenhagen, gebruikt ze ook om wapens naar Israël te vervoeren. Honderden activisten verzamelen zich daarom sinds vrijdag in de buurt van de thuishaven van het scheepvaartbedrijf van verreweg het grootste bedrijf van Denemarken, volgens Forbes, om te eisen dat Mærsk en andere Deense bedrijven – zoals de groep die radarsystemen produceert Terma en het staatspensioenfonds ATP, dat een belang heeft in het bedrijf – zich terugtrekken uit de handel in defensiematerieel.

Als voorbeeld van de medeplichtigheid van Mærsk aan de genocide tegen de Palestijnen en de Israëlische aanvallen in Libanon, Syrië en Jemen noemen de Palestijnse Jeugdbeweging en andere groepen in hun campagne “Mask off Mærsk” de betrokkenheid van het bedrijf bij het vervoer van onderdelen uit de VS voor de Israëlische “Namer” pantservoertuigen en voor tactische voertuigen van de Oshkosh-familie. Hoewel dit gebeurt op basis van directe contracten met het Pentagon, verscheept de containermagnaat ook vleugels en andere onderdelen voor de productie van het F-35 gevechtsvliegtuig van Lockheed Martin naar de VS. De F-35 is een van de vliegtuigen die het meest door Israël wordt gebruikt om bommen te gooien boven Gaza en andere buurlanden.

Het actiekamp loopt parallel aan wat naar verwachting de laatste dagen zullen zijn van een rechtszaak van Oxfam, Amnesty International en andere organisaties tegen het Deense ministerie van Buitenlandse Zaken en de Nationale Politie. De NGO’s willen de verdachten dwingen om te stoppen met de handel in wapens met Israël op basis van het VN-wapenhandelsverdrag (ATT), EU-afspraken en de beoordeling van het Internationaal Strafhof van de mogelijke genocide in Gaza. Een vergelijkbare procedure dwong de Nederlandse regering om in februari 2024 te stoppen met de export van onderdelen van de F-35 naar Israël.

Het wapenembargo dat de activisten van het kamp nastreven heeft een eerder voorbeeld: in de jaren tachtig verzette de internationale organisatie Maritime Unions Against Apartheid zich tegen de oliehandel van Mærsk met het besmet verklaarde apartheidsregime in Zuid-Afrika. Om net als toen druk op te kunnen bouwen, zeiden de organisatoren van de workshop zaterdag echter dat er nog veel toenadering tot de havenarbeiders en zeelieden nodig is. Andere evenementen over deelnemende organisaties en campagnes, activisme op de Westelijke Jordaanoever, de Duitse en Zweedse “Shut Elbit Down” campagnes, Israëls geplande exploitatie van Gaza’s gasvelden en dabke dansen zullen plaatsvinden in het “Ungdomshuset” jeugdcentrum, bij de ingang versierd met de anarchistische chaosster, naast cappuccino drinkende hipsters in de “Demokrati Garage” en andere zelfgeorganiseerde ruimtes verspreid over de stad. Dat het de activisten echter om meer dan alleen informatie gaat, blijkt uit de actietraining en de instructie over juridische kwesties met betrekking tot mogelijke ontwrichtende acties op deze maandag.

Een spandoek bij jongerencentrum Ungdomshuset, een van de belangrijkste locaties van het kamp Cut Ties with Genocide. Foto: unwisemonkeys

Wapenembargo tegen Israël

Niet alleen in Kopenhagen

Protest tegen wapenleveringen van het Deense logistieke bedrijf Mærsk aan Israël maakt deel uit van een internationale verzetsbeweging

Gekleed in witte schilderspakken, hun kufija om hun hoofd gebonden, zitten honderden mensen voor de ingang van een van ’s werelds grootste logistieke bedrijven en scanderen: “Mærsk, Mærsk, you can’t hide, you are arming genocide!”. (Mærsk, je kunt je niet verstoppen, je bewapent genocide!) Sommige activisten zijn op het dak geklommen, lokale tv-ploegen filmen en interviewen de demonstranten – waaronder de Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg.

Vorige week maandagochtend vroeg braken activisten door een tamelijk dun bemande linie van Deense politie en bereikten de poorten van logistiekgigant Mærsk in Kopenhagen. De voorbereidingen hiervoor waren kort van tevoren getroffen op het kamp “Cut Ties with Genocide”, dat onder andere werd georganiseerd door de Palestijnse Jeugdbeweging (PYM) en de groep Collective Resistance and Care (CRAC). Het belangrijkste doel was om de druk op het Deense bedrijf op te voeren vanwege zijn wereldwijde wapentransporten, met name naar Israël.

Mærsk kondigde zelfs aan dat er die dag geen werk zou zijn op het hoofdkantoor. Pogingen om de sit-in blokkades voor de ingang of langs de glazen pui – die was beklad met graffiti – te ontmantelen, waren vruchteloos. Pas kort nadat verschillende groepen die betrokken waren bij het protest hadden besloten om de door de politie voorgestelde deal te accepteren en een demonstratie te houden door Kopenhagen en langs de Amerikaanse ambassade, ging de inmiddels versterkte politie plotseling hard optreden. De vreedzame demonstranten werden met pepperspray en wapenstokken samengedreven, tientallen traangasgranaten worden afgevuurd. Jongeren huilen, er vloeit bloed. Toch zijn de activisten tevreden. Het bedrijf, gehaat om zijn gewetenloze, bloedige handelspraktijken – zoals hulp en medeplichtigheid aan de genocide op Palestijnen – is aangepakt en het Deense publiek is bereikt. Ook buitenlandse media doen verslag.

Het is echter niet het eerste en niet het grootste succes van de beweging tegen de wapenhandel. PYM onderzoekt regelmatig wapenleveranties aan Israël en probeert daar actie tegen te ondernemen in coalitie met andere groepen. Het protest in Spanje was bijzonder effectief. Het land heeft sinds oktober 2023 geen wapens meer aan Israël verkocht, laat staan geïmporteerd. In mei vorig jaar verklaarde de regering dat ze niet langer zou toestaan dat schepen die wapens naar Israël vervoerden in haar havens zouden aanmeren. Desondanks blijven oorlogswapens Israël bereiken via Spaanse havens en vliegvelden, zoals PYM en bondgenoten herhaaldelijk hebben aangetoond. Na een rapport in november, waaruit bleek dat tot nu toe minstens 944 schepen met militaire uitrusting in Spanje hadden aangemeerd ondanks het verbod, blokkeerde de regering het aanmeren van drie schepen van Mærsk.

Toen een van deze schepen een paar dagen later aanmeerde in de Marokkaanse haven Tanger Med, werd het begroet door honderden demonstranten. De demonstranten bekritiseerden vooral het feit dat Marokko openlijk de oproep tot een wapenembargo tegen Israël had gesteund in verband met de genocideprocedure van het Internationaal Gerechtshof, maar dat desondanks het vrachtschip niet geweigerd werd.

Acties tegen de handel in oorlogsmaterieel zijn ook bijzonder succesvol verlopen in Italië. De basisvakbond Unione Sindacale di Base (USB) organiseert al jaren stakingen op schepen die geladen zijn met wapens en wapentuig, niet alleen voor Israël, maar ook voor oorlogvoerende landen als Saoedi-Arabië en Turkije. In 2021 moest een schip van het Israëlische maritieme logistieke bedrijf ZIM op zoek naar een alternatieve haven nadat arbeiders in de haven van Livorno weigerden het schip te laden vanwege de bombardementen op Gaza op dat moment.

Van de verschillende stakingen en acties van de USB en het Collectief van Autonome Havenarbeiders (CALP) in Genua vorig jaar, was die van 24 juni waarschijnlijk de grootste. De combinatie van een staking en een blokkadeactie met ongeveer 500 deelnemers verhinderde het laden van een schip naar Israël. In december was er zelfs een blokkade die heel Italië bestreek. In februari werden ook twaalf containers met bestemming Israël tegengehouden in Italiaanse havens, meldde een activist van CALP en USB in een van de workshops op het kamp “Cut Ties with Genocide”. Dit was alleen mogelijk dankzij de traditioneel sterke integratie van de anti-oorlogsbeweging met vakbonden en andere sociale bewegingen.

Demonstranten op het dak van de foyer van het hoofdkantoor van Maersk in Kopenhagen.
Foto: unwisemonkeys

Over de blokkade van Mærsk in Kopenhagen en de acties van havenarbeiders wereldwijd. Een gesprek met Nora van het “Cut Ties with Genocide”-kamp

De actie van afgelopen maandag buiten het hoofdkantoor van Mærsk was wild. Wat wilden jullie bereiken en zijn jullie verwachtingen uitgekomen?

Ons doel was om het masker van het gezicht van Mærsk af te trekken, omdat het bedrijf medeplichtig is aan de genocide op de Palestijnen door militaire goederen voor Israël te vervoeren. Met het hoofdkantoor hier in Kopenhagen is Mærsk zoiets als het kroonjuweel van Denemarken, dat zich zogenaamd inzet voor ethiek, mensenrechten en diversiteit. Wij wilden laten zien wat er werkelijk achter deze mooie façade gebeurt. En daar zijn we goed in geslaagd. Mærsk en zijn machinaties zijn nu aanwezig in de media.

Heeft het bedrijf op enigerlei wijze gereageerd op het protest?

Volgens berichten in de media werd de politie door Mærsk gebeld omdat we hun werk behoorlijk hinderden. Vandaar deze absurde repressie. Mærsk is bang.

Veel demonstranten zijn gearresteerd. Weet je meer over het onderzoek tegen hen?

Het politieoptreden was gek en absurd, we hadden het op geen enkele manier verwacht. We hebben kameraden die zeggen dat ze zoiets in de afgelopen 20 jaar nog nooit hebben meegemaakt. Maar gelukkig wordt niemand bijzonder ernstig beschuldigd. Natuurlijk niet! Wij zijn niet de misdadigers, dat zijn de oorlogsmisdadigers.

Wat was de reactie op de campagne, bijvoorbeeld van politici?

Natuurlijk hebben politici niets gezegd over de rol van het Deense bedrijf in oorlogsmisdaden en genocide. Ze hebben wel iets gezegd ter verdediging van de politieoperatie en de openbare orde – zoals altijd. Maar we zullen blijven protesteren totdat de Deense staat een wapenembargo tegen Israël invoert.

Het protestkamp en de acties vonden tegelijkertijd plaats met de eerste onderhandelingsronde in een rechtszaak tegen de Deense staat. De rechtszaak werd aangespannen om de levering van wapens aan Israël te stoppen.

We staan in contact met en zijn solidair met de organisaties die de rechtszaak hebben aangespannen, want hun werk is geweldig. De komende dagen wordt besloten of de NGO’s de juiste eisers zijn. We hopen natuurlijk dat de beslissing in hun voordeel zal zijn.

“Mask off Mærsk en de Palestijnse Jeugdbeweging hebben ook deelgenomen aan andere blokkades, vooral in het Middellandse Zeegebied. Wat is het verschil met de acties in Kopenhagen?

Eerdere blokkades door havenarbeiders in het Middellandse Zeegebied waren gericht op de specifieke logistiek van de activiteiten van Mærsk. Het is belangrijk om te onthouden dat in deze tijd, waarin zoveel digitaal gebeurt, echte acties belangrijk zijn en dat we fysieke knooppunten kunnen treffen en verlammen met de havenblokkades. Het is ook belangrijk om te laten zien dat we zelf politiek kunnen handelen in onze loonarbeid. Grote veranderingen in de geschiedenis komen vaak tot stand doordat arbeiders opstaan en in actie komen. In Kopenhagen zijn we geïnspireerd en steunen we wat havenarbeiders over de hele wereld doen. We hopen dat we ook de werknemers van Mærsk op het hoofdkantoor kunnen inspireren om mee te doen. Helaas zijn we er tot nu toe nog maar bij een paar in geslaagd.

Wat gebeurt er nu? Zijn er al verdere campagnes gepland?

De campagne “Mask off Maersk” gaat door, wereldwijd en in Denemarken. Ik denk dat dit nog maar het begin is.

https://www.maskoffmaersk.com/