De wolf wordt vogelvrij verklaard

“De provincie Gelderland heeft beloofd de ‘probleemwolf’ op de Hoge Veluwe ondanks de onlangs verkregen vergunning nog niet af te gaan schieten. De rechter wil eerst weten over welke wolf het nu precies gaat”, aldus de NRC afgelopen vrijdag. Ondertussen probeert het BBB-ministerie van Landbouw stilletjes te definiëren wat een “probleemwolf” precies is. Die regel is vandaag in internetconsultatie gegaan. Die definitie is zo breed dat alle wolven binnenkort probleemwolven zijn.

Wat is er gaande? De EU gaat de beschermde status van de wolf inperken. Tot voorheen werd de wolf “strikt beschermd”, waardoor (onder andere) het doden van een wolf verboden was. In plaats daarvan wordt de wolf nu simpelweg “beschermd”.

Dit betekent dat wolven gedood mogen worden, maar alleen als de wolvenpopulatie nog “gezond” blijft als er een wolf wegvalt. Om dat in banen te leiden, heeft het ministerie van Landbouw nu “regels” opgesteld over wanneer een wolf gedood mag worden.

Ik zet “regels” tussen aanhalingstekens, want wat het ministerie voorstelt is nauwelijks beperkend. Allereerst introduceren ze de term “probleemwolf”. De zogenaamde “probleemwolven” mogen worden gedood, indien daarvoor een vergunning is. Die term “probleemwolf” is al niet behulpzaam.

De term is geen wetenschappelijke term, maar een politieke. Het Besluit Leefomgeving bevat ook geen bepalingen over “probleembevers” of “probleemooievaars”. Deze politieke term is bedoeld om de schuld van bepaald gedrag bij de wolf te leggen.

Wat voor gedrag maakt een wolf tot een probleemwolf? De eerste categorie is “probleemsituaties”. Deze situaties zijn enorm breed. Het gaat dan om het naderen van huizen, het benaderen van aangelijnde honden, en het interesse tonen in mensen.

Neem deze wolf. Die struinde een keer door een Gelderse woonwijk. Dat is dus al “in strijd” met een aantal van deze bepalingen, zeker als het twee keer in korte tijd gebeurt. Terwijl: is deze wolf nu echt een probleemwolf?

Zeker opvallend zijn de bepalingen over het aanvallen van vee. Het aanvallen van een kudde in twee weken is ook al grond voor het doden van een wolf, als deze onder bescherming van een herder staat. Terwijl: voor vee in een stal wordt geëist dat deze voldoende beschermd worden.

Daarnaast kan je het een wolf moeilijk kwalijk nemen dat deze niet snapt wat erfgrenzen en eigendomsrechten zijn. Daar heeft een wolf geen weet van, maar vanwege deze regels wordt de wolf opeens geacht de wet te kennen. Dat is vragen om “probleemwolven”.

En dan zijn er nog de “agressieve handelingen” waardoor een wolf een probleemwolf wordt, bijvoorbeeld als deze actief agressief reageren op verstoring.

Het belangrijkste probleem met deze regels is dat ze ongelofelijk breed zijn. Een wolf hoeft maar een paar keer in de buurt te komen van de bewoonde wereld om bescherming te verliezen, terwijl die wolf dat niet kan weten of begrijpen.

Mensen bouwen hun huizen in gebied waar wolven leven, gaan fietsen in natuurgebieden, laten hun hond uit… Mensen dringen het leefgebied van de wolf binnen, maar als dat tot problemen leidt, wordt de wolf automatisch als “probleemwolf” gezien.

De regeling bevat dan ook geen uitzondering voor uitlokking. Wat als een mens iets doms doet waardoor wolven geagiteerd raken? Wat als een hond agressief doet naar een wolf? Daar wordt in de regeling geen rekening mee gehouden. De mens moet, blijkbaar, alles maar kunnen.

Neem deze situatie in Drenthe, waar een boer werd aangevallen door een wolf. Volgens deze regels grond om de wolf af te schieten, terwijl de boer het dier in het nauw heeft gedreven. De regels verplichten echter niet dat mens rekening houdt met wolf.

Maar die uitlokking kan ook verder gaan. Een boer die een wolf wil afschieten heeft nu extra reden om een wolf te lokken, bijvoorbeeld door (al dan niet geheim) aas in de tuin te leggen. Of door wolven expres aan te vallen. Of door geen beschermende rastering rond vee te bouwen.

Dat wijst op het gevaarlijke van de regeling: dat uiteindelijk alle wolven vogelvrij worden verklaard. Dat deze regeling wordt gebruikt om een aanzienlijk deel van de wolvenpopulatie als “probleemwolf” aan te merken, waardoor zij kunnen worden gedood.

In theorie is dit geen probleem omdat bij het afgeven van een schietvergunning rekening moet worden gehouden met de “instandhouding”, dus de gezonde wolvenpopulatie. Maar daar gaat het ministerie heel makkelijk overeen, met verwijzing dat er ook nog elders in de EU wolven zijn.

Dat betekent dat, net als met ons beleid op CO2-uitstoot, het grote wijzen kan beginnen. Tussen landen, maar ook tussen provincies, die straks individueel mogen bedenken welke wolven mogen worden afgeschoten. Terwijl de BBB er de dienst uitmaakt.

Als deze regeling wordt aangenomen, is de wolf in Nederland niet meer veilig. Dan is er geen enkele reden meer voor lokale overheden of boeren om te leren leven met de wolf. Zoals zo vaak kan de overheid dan simpelweg kiezen om het probleem (de probleemwolf) dood te schieten.

De regeling is nog in consultatie, dus daar kan je nog op reageren. Laat weten dat je het niet eens bent met het hele idee dat er “probleemwolven” bestaan, en dat dit niets oplost. Laat het ze maar eens horen.

Maar we gaan de BBB natuurlijk niet met rationele argumenten overtuigen. Dus kom ook in actie, zeker als je in een wolvenprovincie woont! Dat is iets om trots op te zijn, dus daar mag voor gestreden worden.

Bo Salomons

(Dit artikel verscheen eerder als draadje op Bluesky.)