Opbouwen van Solidariteit in Gdańsk – Verslag van de Bijeenkomst van de European Action Coalition

Dag 1 – Wonen en Klimaat: Eén Strijd, Eén Gevecht

Op de eerste dag van de bijeenkomst kwamen vertegenwoordigers van de verschillende wooncollectieven en klimaatactie-groepen samen om de diepe verbanden tussen hun strijd te verkennen en de basis te leggen voor een nieuwe samenwerking. Uit de discussies werd duidelijk dat de woon- en klimaatcrisis allebei voortkomen uit het kapitalistische systeem dat winst boven mensen en de planeet stelt. Klimaatgroepen wezen op belangrijke raakvlakken: de enorme uitstoot door de bouwsector en het toerisme, energiearmoede, de oorlogseconomie die publieke middelen weghaalt bij wonen en klimaat, en financiële speculatie die zorgt voor zowel milieuschade als onbetaalbare huisvesting.

Uit de deelsessies kwamen drie cruciale inzichten naar voren:

1. We hebben gemeenschappelijke vijanden. De focus moet niet liggen op individuele keuzes, maar op onze gedeelde tegenstanders: de hebzucht van bedrijven, financiële speculatie en een politiek systeem dat dit faciliteert. Het benoemen van deze concrete vijanden biedt een krachtige basis voor gezamenlijke actie.
2. Onze krachten vullen elkaar aan. De klimaatbeweging heeft ervaring met grootschalige directe actie en media (burgerlijke ongehoorzaamheid, blokkades, sabotage). De woonbeweging is sterk in het opbouwen van lokale structuren, wederzijdse hulp en het organiseren van huurders. Door deze tactieken te combineren, kunnen we bredere en veerkrachtigere campagnes opzetten.
3. We moeten ons bewust zijn van blinde vlekken. Een belangrijke uitdaging is het overbruggen van de vermeende kloof tussen de acute wooncrisis en de klimaatcrisis op lange termijn. Succes vereist een klassenbewuste en intersectionele benadering die ervoor zorgt dat klimaatacties de lage inkomens niet straffen en dat oplossingen voor de wooncrisis ecologisch verantwoord zijn.

Dag 2 – De Basis Leggen voor een Internationale Huurstaking

Op de tweede dag vond er een plenaire sessie plaats waarin werd nagedacht over strategieën voor een internationale huurstaking. Een huurstaking kan worden beschouwd als de centrale klassenstrijd tussen huurders en verhuurders – een strategisch middel waarbij huurders hun collectieve (economische) macht inzetten om te onderhandelen en de strijd aan te gaan met een systeem van privébezit dat hen uitbuit. Er werd erkend dat de deelnemende organisaties binnen de coalitie zich in verschillende fasen van ontwikkeling bevinden, en daarom richtte de discussie zich vooral op de lange termijnvisie voor het organiseren van een internationale huurstaking.

Nadat iedereen werd opgedeeld in kleinere discussiegroepjes, werd duidelijk dat we te maken hebben met een complex Europees landschap met verschillende wettelijke kaders en kwamen enkele belangrijke uitdagingen naar voren, waaronder:

1. Diverse en complexe eigendomsstructuren. In veel landen (Polen, VK, Griekenland) wordt de huurmarkt gedomineerd door kleinschalige, particuliere verhuurders, wat het organiseren van grootschalige huurstakingen bemoeilijkt.
2. Juridische risico’s en angst. De reële dreiging van snelle uitzetting en juridische represailles maakt huurders terecht voorzichtig. In sommige contexten kan wanbetaling zelfs leiden tot strafrechtelijke vervolging.
3. Culturele drempels. In verschillende regio’s is het concept van een huurstaking onbekend of wordt het als te radicaal beschouwd, en blijft de overtuiging van het eigendomsrecht op vastgoed zeer sterk.

De groepen stelden concrete vervolgstappen voor om deze obstakels te overwinnen:

1. Begin klein. Focus op specifieke grote verhuurders met gerichte, tactische campagnes.
2. Verander de retoriek. Zet lopende campagnes tegen huurverhogingen of verhoogde energiekosten neer als “gedeeltelijke huurstaking” om zo de term “huurstaking” terug te claimen en te normaliseren.
3. Bouw een toolkit. EAC zal tools ontwikkelen, waaronder juridische kaders, een lijst met strategieën en tactieken, communicatiemateriaal zoals fanzines, en een financieel steunfonds.
4. Bevorder solidariteit. Landen met meer ervaring (bijv. Spanje, Engeland) en een grotere achterban kunnen het voortouw nemen bij eerste acties, terwijl andere landen media- en solidariteitssteun bieden.
5. Verbreding van het narratief. De campagne zal de strijd verbreden naar andere bondgenoten en voorbij traditionele huurders, door ook daklozen te betrekken die onveilige opvang weigeren en woningbezitters die het opnemen tegen financiële instellingen.

Deze plenaire sessie ging niet inhoudelijk over de huurstaking zelf, maar legde de basis voor het organiseren ervan. Alle leden, waaronder BPW, hebben ingestemd met een gecoördineerde, langetermijnstrategie gericht op het opbouwen van een brede achterban, juridische voorbereiding en het veranderen van het dominante narratief om zo een internationale huurstaking in de toekomst mogelijk te maken. De internationale huurstaking staat gepland over een periode van 10 jaar. In de tussentijd gebruiken we de tijd om ons te organiseren en lokale huurstakingen uit te rollen (bijv. in Spanje). Met de organisatie van de jaarlijkse campagne Wij Weigeren de Huurverhoging en twee strategische bijeenkomsten in Utrecht heeft BPW al eerste stappen gezet naar de voorbereiding van een lokale en nationale huurstaking.

Laatste dag – Reflectie op een Succesvolle Bijeenkomst

Deze bijeenkomst was een cruciale stap naar een langetermijnstrategie voor het opbouwen van een brede achterban en de voorbereiding op een internationale huurstaking. BPW spreekt zijn oprechte dank uit aan de gastvrije organisatoren van PAL en aan alle vertegenwoordigers voor het delen van hun kennis. De solidariteit die in Gdańsk voelbaar was, versterkt onze vastberadenheid om de strijd voor woonzekerheid in heel Europa voort te zetten.

Meer informatie over de European Action Coalition vind je hier