Oorlog En Antimilitarisme – Het Leger: De Beul Van Het Volk

‘De oorlog staat voor de deur, laten we ons bewapenen en gaan! Dat is zo’n beetje wat we constant horen in de kapitalistische media. In een wereld die op zijn kop staat door een stel president-dictators die tikkertje spelen. Deze tirannen worden soms zelfs gepresenteerd als succesmodellen in de kolommen van extreemrechtse kranten, die jaloers zijn op hun ijzeren vuist, eindelijk bevrijd van de fluwelen handschoen die de vertegenwoordigende democratie tot nu toe had behouden’, zo leest men in het redactioneel van het november nummer (2025) van Le Monde libertaire (nr. 1877). [ThH]

Hoge hoeden en pantzerplaten

Het redactioneel loopt verder door, dat te zien is als een aankondiging van het thema  Antimilitarisme in dit nummer. Het leger heet handig, want het is een groep gehoorzame proletariërs, aangevoerd door de bourgeoisie, die vele doelen dient. In Frankrijk worden ze niet langer gebruikt om stakers neer te schieten zoals in de 19e eeuw, maar ze kunnen worden ingezet in de voormalige koloniën, nu speciale collectiviteiten of onafhankelijke landen. De Franse  schrijver Anatole France (1844-1924) noemde het leger ‘de school voor misdaad’ en hij zei ook: ‘We denken dat we sterven voor ons land, we sterven voor industriëlen’. Dat is nog nooit zo waar geweest. En ik voeg hier aan toe voor de Nederlandse lezer: lees de brochure van A. Den Doolaard (1901-1994)  ): Hooge hoeden en pantserplaten (1934; zie Online).

Hebben ze vrede ouderwets doen lijken?

Het is dringend noodzakelijk dat wij anarchisten herhalen dat het leger een instituut is dat tot doel heeft arbeiders elkaar te laten vermoorden om privébelangen te dienen. We moeten benadrukken dat het het laatste bolwerk van de bourgeoisie is tegen sociale opstanden en volksaspiraties. De natte dromen van de bourgeoisie over een beste wereld vormen de antithese van wat anarchisten bepleiten voor de emancipatie van vrouwen en mannen. Het is een wereld met blinde gehoorzaamheid als norm, onderwerping als ethiek en vervreemding als kader voor het leven. 

Dit alles kan slechts een planeet opleveren die verwoest is door Magere Hein, maar dan wel een die perfect is afgestemd op het dienen van de machtigen. Het leger, beul van het volk, altijd en overal! Dit aldus het redactioneel in Le Monde libertaire. 

Antimilitarisme en vuurwapens

In het onlangs verschenen eindejaarsnummer van Buiten de Orde (nr. 3, 2025) zijn eveneens enkele artikelen opgenomen over antimilitarisme. In Nederland blijkt dit onderwerp een crisis in de anarchistische beweging op te leveren. Ik vind dit eigenaardig. In geval je overheersen en onderwerpen als denk – en handelingsmodellen principieel afwijst kan antimilitarisme geen probleem zijn, zelfs een ‘must’ als je al niet een pacifistische houding aanneemt. Wie aanneemt dat NIET alle middelen het doel heiligen, wijst geweld, in de vorm van militarisme, als middel af. Dit zijn zo maar enkele uitgangspunten van het anarchisme. Als je die verlaat heb je het niet meer over anarchisme. 

Elders in het nummer kom ik nog een artikel tegen over ‘het anarchistische argument voor vuurwapens’. Waarom zou je je met zo’n onderwerp bezighouden? In het niet genoeg als de Amerikaanse country-western zanger Johnny Cash zingt ‘Don’t Take Your Guns To Town’. Want neem je ze wel mee dan loopt het verkeerd met je af (beluister Johnny Cash Online).

In gemoede vraag ik mij dan ook af: waarom pakt niemand van de jongeren het werk van de Nederlandse antimilitarist Bart de Ligt (1883-1938) op en ontwikkelt zijn ‘irenologie’ verder. Lijkt me goed voor de crisis aanpak.

Thom Holterman

Aankondiging :

Le Monde libertaire, nr. 1877, november 2025

Buiten de Orde, nr. 3, 2025.