Het probleem met de Israël-Palestina kieswijzer 2025

Op 8 oktober onthulde The Rights Forum hun Palestina-Israël kieswijzer. Het is niet de enige in zijn soort: uit alle hoeken komen kieswijzers voor de aankomende verkiezingen. Sommige, zoals deze, zijn gefocust op een bepaald thema. In dit geval Palestina. Het ziet er gelikt uit, is overzichtelijk en geeft aandacht aan zowel de partijprogramma’s als het stemgedrag in de Tweede Kamer. De informatie die er staat is correct. Maar – de presentatie en de conclusies die eruit getrokken zouden kunnen worden zijn erg misleidend.

Waarom vinden we dat?

Onderstaand overzicht lijkt een perfecte of bijna-perfecte score te geven aan wel zeven partijen! Is het dan toch niet zo somber gesteld met de Nederlandse politiek? Helaas schetst zo’n lijst met groene vinkjes een vertekend beeld van hoe “goed” deze partijen zijn. Hoe vonden deze partijen eigenlijk dat het ging op 6 oktober 2023?

De kieswijzer geeft ook een score van 0-100 gebaseerd op een combinatie van partijprogramma en stemgedrag. Dit lijkt genuanceerder maar heeft hetzelfde probleem: liberaal zionistische partijen krijgen hoge scores. Nu krijgt D66 bijvoorbeeld een dikke 8.

Hoe kunnen we ze dan wel beoordelen?

Ten eerste: Houd rekening met de Thawabet

Hoe we naar de Palestijnse kwestie kijken komt niet uit de lucht vallen. We baseren het op de basisprincipes van het Palestijnse verzet: de Thawabet. Belangrijke punten zijn:

• Het recht op verzet
• Het recht op zelfbeschikking
• Jeruzalem is de hoofdstad van Palestina
• Het recht op terugkeer van alle Palestijnen
• Palestina als één staat volgens de grenzen van historisch Palestina (voor 1948)

We kunnen er niet omheen: zolang er een zionistische staat is met ambities voor verdere annexatie, kolonisatie en het behoud van een apartheidsstaat is een duurzame vrede simpelweg niet mogelijk.

Na twee jaar genocide beginnen sommige landen eindelijk een beetje bij te draaien. Eindelijk dreigen er sancties voor Israël. Hoeveel mensen moesten er vermoord worden voordat de druk tot dit niveau kon opbouwen? Dit is het moment om de druk op Israël verder op te voeren, maar zelfs partijen die een hoge score krijgen op de kieswijzer wíllen dat helemaal niet. Maar waarom niet? Breed genomen zien we drie soorten partijen: zionistische, liberaal zionistische en anti-zionistische.

Zionistische partijen

Gekenmerkt door:

• (Onvoorwaardelijke) steun voor Israël
• Geen erkenning van de Palestijnse staat
• Criminalisering van de Palestinabeweging
• Soms: het geloof onder christenen dat het bestaan van de staat Israël nodig is voor de terugkeer van Jezus en het einde der tijden

Deze partijen geloven in het recht van de sterksten om anderen te onderdrukken voor hun eigen gewin:

Liberaal zionistische partijen

Gekenmerkt door:

• Steun voor de twee-staten “oplossing”
• Veroordeling van het (gewapend) verzet
• Wel vóór sancties, maar alleen tijdelijke
• Zachte landing voor Israël, snel terug naar de situatie zoals voor 7 oktober 2023.
• Geeft de schijn van een humane oplossing en is daarom misschien wel de meest gevaarlijke vorm van zionisme

In tijden van genocide en enorme populaire druk lijken deze partijen soms anti-zionistisch, maar in de praktijk staan ze voor normalisatie met Israël. Dat laat de deur open voor een hervatting van het genocidale geweld:

“Huh? Maar de SP en PvdD zijn toch best goed op Palestina?”

Vergeleken met de rest van de Tweede Kamer zijn ze inderdaad veel beter. Maar dit is dus waarom het zo nodig is om een analyse te maken die op zichzelf staat, buiten de context van de Tweede Kamer.

Hoe sterk ze zich ook uitspreken, zolang ze Israël blijven behandelen als een staat die alleen tijdelijk over de schreef gaat in plaats van iets dat structureel een gewelddadig en genocidaal project is, vallen ze nog steeds aan de verkeerde kant van de lijn.

Dit is waarom het zo belangrijk is dat we een echt anti-zionistisch geluid in de Tweede Kamer hebben. Hoe gangbaarder en populairder anti-zionisme wordt, hoe makkelijker het is voor andere partijen om het ook te adopteren.

Anti-zionistische partijen

Gekenmerkt door:

• Steun voor één staat met gelijke rechten tussen de rivier en de zee
• Erkent het recht op (gewapend) verzet
• Permanente sancties op Israël
• De enige weg met hoop op een rechtvaardige en duurzame vrede

Alleen deze partijen zijn bereid om de standpunten in te nemen die nodig zijn om een einde te maken aan de Nederlandse medeplichtigheid aan de genocide in Gaza en de bezetting van Palestina:

Denk is op andere vlakken, bijvoorbeeld transzorg, erg conservatief. De partij is ook zeker niet consequent in de anti-koloniale strijd. Maar feit blijft dat ze op dit moment de enige anti-zionistische partij in de Tweede Kamer is.

Friesland for Palestine

(Dit artikel verscheen eerder op hun Instagram.)

Aanvulling van de redactie. Onze kritiek op de ideeën van Denk gaat nog iets verder. Die zijn immers niet gericht op bevrijding, maar staan in dienst van een ander agressief nationalisme, dat van het (sub-)imperialistische Turkije. De partij is bijvoorbeeld vóór de bezetting van Koerdistan en Noord-Cyprus, en weigert de Armeense Genocide te erkennen.