LOS & VAST – 15: Een Jaar Na Zijn Overwinning: Trump, De Lieveling Van De Politieke Rechterzijde

De oorspronkelijke titel van onderstaand artikel luidt: ‘Een jaar na zijn overwinning is Trump, de lieveling van de Franse rechterzijde’. Het is geschreven door de Franse journalist Emmanuel Clévenot voor de Franse ecologische site Reporterre (zie Online). Daarmee concentreert het zich op de politieke situatie in Frankrijk. Maar er is niet zo veel verschil met de politieke situatie als die van Nederland. Ook daar vind je allerlei adepten van het gedachtegoed van Trump. Ik vertaalde en bewerkte het genoemde artikel. Zie hieronder. [ThH] 

Een jaar geleden raasde een schokgolf over de hele wereld. Donald Trump won de presidentsverkiezingen en maakte een glorieuze terugkeer naar het Witte Huis. In de Verenigde Staten, net als elders in de wereld, boden de schok en een afwachtende houding, de miljardair de luxe om de democratie aan te vallen, vrijwel direct nadat zijn inauguratie was aangekondigd. Het beleid van Donald Trump heeft zelfs invloed op Frankrijk waar zijn autocratische gedrag inspirerend is.

Terugtrekking uit het Klimaatakkoord van Parijs, vergunningen voor onbeperkt boren, ontmanteling van milieumaatregelen die zijn voorganger Joe Biden had genomen… Vanaf de allereerste dag van zijn tweede termijn begroef de Republikein alle vijandigheid onder een stortvloed aan presidentiële decreten – decreten met onmiddellijke gevolgen. Dit werd gevolgd door de naamswijziging van de Golf van Mexico, nu de ‘Golf van Amerika’, en het verbod op woorden als ‘klimaat’ en ‘gender’ in wetenschappelijke werken (zie Online).

De auteur van dit artikel komt een aantal kopstukken tegen uit de Franse politiek die  de politieke optiek van Trump zoals ook door anderen aan de man gebracht, helemaal zien zitten. ‘Christelle Morançais, departementale voorzitter van Horizons (centrumrechts), beschreef bijvoorbeeld Elon Musk als ‘briljant’, terwijl Guillaume Kasbarian, toenmalig minister van Ambtenarenzaken, zei dat hij graag diens bezuinigingspraktijken wilde delen’. ‘Ook het parlementslid voor Alpes-Maritimes, Éric Ciotti, en de voormalige leider van de Republikeinen, Laurent Wauquiez, hebben hun fascinatie voor het zogenaamde ‘kettingzaagbeleid’. Daarvoor verwijzen zij naar de Argentijnse president Javier Milei en eveneens naar Elon Musk toen hij aan het hoofd stond van het departement van ‘overheidsefficiëntie’.

Op dinsdagavond 11 november 2025 hoorde ik [thh] het VVD-kopstuk Henk Kamp (politicus, oud-minister, oud-informateur), in het televisie-avondpraatprogramma Pauw & de Wit, pleiten voor een stabiel rechts kabinet dat door 120 zetels gedragen zou worden. Dit extreemrechtse politiek-conglomeraat, kent een hoog gehalte fascistoïde trumpisme. Wat staat ons te wachten als dit conglomeraat de politieke macht krijgt in Nederland? Het zal niet ver af liggen van wat voor Frankrijk voorspeld wordt.

Een ‘dictator’ die het Franse extreemrechtse gedachtegoed inspireert

Terwijl de baas van Tesla, Musk, publieke instellingen ontmantelde, zoals het Amerikaanse Agentschap voor Internationale Ontwikkeling (USAID) en de Nationale Oceanische en Atmosferische Administratie (NOAA), namen de verbale aanvallen in de Franse Nationale Assemblee op overheidsinstanties toe. Zo had men het voorzien  op het Franse Bureau voor Biodiversiteit (OFB) en het Franse Agentschap voor Ecologische Transitie (Ademe). Evenzo bood Trumps retoriek van ‘regelgekte’ een vruchtbare bodem voor de Franse rechtervleugel om het wetsvoorstel van Duplomb te ontwikkelen – dat de aanleg van megareservoirs en de uitbreiding van intensieve veehouderijen moet vergemakkelijken  (met verwijzing naar Hugues Jallon, auteur van het boek Le temps des salauds, Paris, 2025 (De periode van de schoften)).

Volgens een peiling die in maart 2025 door Radio France werd gepubliceerd, beschouwen zes op de tien Fransen Donald Trump als een ‘dictator’. Toch ‘resoneert het Trumpisme met verwachtingen die vrij gangbaar zijn onder de Franse kiezers’, merkt de Franse politicoloog Luc Rouban, onderzoeksdirecteur bij het CNRS, op. Deze verwachtingen omvatten een vraag naar staatsgezag en efficiëntie, een kritiek op een rechtssysteem dat als mild en gepolitiseerd wordt beschouwd en een oproep tot economisch liberalisme. Daarnaast is er de roep om ontmanteling van regelgeving, met name milieuregelgeving. ‘Deze thema’s weerspiegelen die van de regering van de Verenigde Staten’, vervolgt de politicoloog. En niet alleen in Frankrijk, maar ook in Nederland, voeg ik toe.

Volgens klimaatexpert Neil Makaroff is dit niet zomaar van horen zeggen: ‘In werkelijkheid zit deze strategie goed in elkaar. Er is een heel duidelijke link tussen het Witte Huis en het reactionaire offensief tegen de ecologische transitie in Frankrijk en Europa. De ‘Heritage Foundation’, de Amerikaanse denktank die Donald Trump inspireerde voor zijn tweede termijn, staat voortdurend in contact met en organiseert seminars met figuren uit extreemrechts Europa. ‘Dit geldt ook voor figuren van de ‘Patriots for Europe’-groep, waarvan Jordan Bardella (RN) voorzitter is.

Het doel: Europese gekozen politici aanzetten tot verzet tegen de ‘Green Deal’, de grootste bundel klimaatwetten ooit uitgewerkt. ‘Europa verdelen over milieukwesties om het beter te besturen lijkt een tactiek te zijn die de reactionaire golf en haar beschermheer in het Witte Huis graag gebruiken’, schrijft de specialist in zijn essay Decarbonize or Decline, dat onlangs verscheen. ‘Donald Trump heeft machtige bondgenoten gevonden in de Franse Marine Le Pen, de Hongaarse Viktor Orbán, de Slowaakse premier Robert Fico en de nieuw verkozen Poolse president Karol Nawrocki om zijn invloed op het lot van de Europeanen te consolideren’.

Neil Makaroff voorspelt in een gesprek met Reporterre: ‘In deze kruistocht tegen de wetenschap criminaliseert het Franse extreemrechts activisten en onderzoekers, en gebruikt daarbij dezelfde tactieken als de regering-Trump. Toegegeven, het doet dat nog niet met dezelfde excessen of dezelfde aanvalskracht, maar de eerste tekenen zetten de toon voor wat er zou kunnen gebeuren als het een meerderheid zou behalen bij de presidentsverkiezingen van [2027]’. Hoewel het hier over Frankrijk gaat, zijn het geluiden die in Nederland herkenbaar zijn. Het door Henk Kamp (VVD) geliefde extreemrechtse politiek-conglomeraat staat er bol van. 

Emmanuel Clévenot (Bewerkte vertaling Thom Holterman. Het artikel is integraal te lezen op de site van Reporterre, zie Online.)

[Foto Trump overgenomen van Reporterre.]