FNV-er Oguz Sükür: “er is een punt bereikt dat je de chauffeur niet verder kunt uitpersen”

Gisteren was Oguz Sükür, werkzaam bij de subsector Streekvervoer van de FNV, een van de insprekers bij een vergadering van de Provinciale Staten van Zuid-Holland in het provinciehuis in Den Haag. De aanleiding voor zijn praatje werd gevormd door de concessiewisseling in het streekvervoer in de regio Zuid-Holland Noord. Sinds half december vorig jaar heeft vervoersbedrijf Qbuzz het streekvervoer overgenomen en is het busvervoer in de Leidse regio een chaos geworden. Reizigers klagen steen en been en buschauffeurs hebben massaal aangegeven dat ze enorme werkstress en andere ellende ervaren. De rampzalige gevolgen van de door neo-liberalen zo bejubelde marktwerking zijn bijzonder merkbaar. Dat is ook de reden waarom de #WijReizenSamen-campagne (WRS), waar ook Doorbraak aan deelneemt, zich uitspreekt tegen privatisering en aanbesteding in het openbaar vervoer.

Sükür is vroeger zelf buschauffeur geweest en toonde zich in zijn speech solidair met reizigers en OV-werkers die grote problemen ondervinden door de puinhoop die Qbuzz ervan heeft gemaakt. Vanuit de FNV houdt Sükür zich bezig met concessie-overgangen in het streekvervoer. Namens Qbuzz sprak gisteren ook iemand in bij de Provinciale Staten-vergadering. De vrouw zag de bui blijkbaar al hangen, na de wekenlang voortgaande golf van klachten (2) van reizigers en buschauffeurs over het vervoersbedrijf. Voorafgaand aan het debat in de Provinciale Staten zag de vrouw zich genoodzaakt om alvast namens Qbuzz excuses aan te bieden voor de verschrikkelijke gang van zaken na de concessie-overgang. WRS grijpt deze verontrustende ontwikkeling in het streekvervoer in een flink deel van de Randstad aan om ook landelijk de marktwerking aan te klagen en fundamentele veranderingen te eisen in het huidige systeem van het openbaar vervoer.

Harry Westerink

Onder de foto de tekst van de inspreekreactie van Sükür.

Geachte Provinciale Staten-leden,

Sinds de concessiewisseling van 15 december hebben reizigers het zwaar te verduren en is het vertrouwen in het openbaar vervoer in onze wijde regio tot een dieptepunt gezakt. Overal zijn er reizigers gedupeerd. De concessie Zuid-Holland Noord omvat een groot gebied tussen Haarlem, Schiphol, Utrecht, Zoetermeer en Den Haag. Reizigers in steden als Leiden, Alphen aan den Rijn en Gouda hebben veel geleden sinds de komst van Qbuzz. Forenzen die naar hun werk moeten, studenten die een tentamen moeten maken, ouderen die naar het ziekenhuis moeten, vaders en moeders met hun kinderwagens die tevergeefs op een bus staan te wachten in de kou, zelfs tijdens de feestdagen.

Ook het milieu heeft een grote klap gekregen. Impact op korte termijn: oude afgedankte vervuilende dieselbussen en touringcars die niet geschikt zijn voor openbaar vervoer, ingevlogen uit alle hoeken van Europa, terwijl er schone elektrische bussen zijn beloofd. Op lange termijn: omdat het vertrouwen onder de reizigers momenteel helemaal weg is, zal het jaren duren voordat we de reiziger weer terugkrijgen in de bus. Veel mensen zullen de betrouwbare auto blijven gebruiken. Een gemiste kans voor de o zo ambitieuze doelstellingen die de provincie Zuid-Holland voor ogen had. Doelstellingen die door de marktwerking in het openbaar vervoer optimaal zouden moeten uitpakken. Niets is minder waar, het tegenovergestelde gebeurt recht voor onze ogen.

In de afgelopen periode zijn er vanuit de werkvloer dusdanig veel alarmerende signalen bij de FNV binnengekomen dat we hebben besloten om een enquête te houden onder het personeel van Qbuzz werkzaam in de concessie Zuid-Holland Noord. Wij zijn erg geschrokken van de uitslag en hebben Qbuzz direct een brandbrief geschreven. Vijfentachtig procent van de ondervraagden geeft aan lichamelijke klachten zoals spanningen en stress te ervaren. De marktwerking is kwetsbaar en is niet goed voor de gezondheid en arbeidsomstandigheden van de medewerkers, zo blijkt. Qbuzz heeft chauffeurs zonder overleg met de vakbonden en instemming van de werknemers verplicht overgeplaatst naar andere vestigingen. Dit is een kwalijke zaak. De chauffeurs worden de weg opgestuurd met bussen waarvan noodcommunicatie niet op orde is. Noodcommunicatie die naast de chauffeur ook bedoeld is om de sociale veiligheid van passagiers te waarborgen. Slechte interne communicatie bij Qbuzz, vestigingen en vergunningen die niet op orde zijn, onvoldoende personeel, te krappe rijtijden in diensten die niet kloppen. Allemaal zaken die naar voren komen en direct effect hebben op de reiziger.

Qbuzz heeft het mandaat gekregen om met publieke gelden beslissingen te nemen die verkeerd zijn uitgepakt. De vraag is of er voldoende toezicht is gehouden op het proces van de productie en levering van de bussen. Qbuzz geeft aan zich goed te hebben voorbereid, maar een goed plan B als alternatief scenario was er klaarblijkelijk niet. Een concessie met een enorme omvang in het hart van de Randstad waar veel geld mee is gemoeid. Daar moet je als bedrijf zorgvuldig mee omgaan. De vraag is nu: is die zorgvuldigheid ook in acht genomen? Wij hebben vanuit de FNV Qbuzz al een half jaar geleden gewaarschuwd voor hun optimisme. Onze voorspellingen zijn helaas uitgekomen.

Heeft de provincie wel de juiste keuze gemaakt? Is de keuze voor zoveel mogelijk vragen voor een zo laag mogelijke prijs wel de juiste? Is Qbuzz door de marktwerking in de val gelokt? De Wet Personenvervoer 2000 laat wederom zien hoe kwetsbaar de marktwerking in het OV in Nederland is en wat voor een enorme impact de huidige aanbestedingssystematiek kan veroorzaken voor de reiziger. Zelfs wanneer de verantwoordelijke vervoerder, zoals Qbuzz nu telkens aangeeft, alles op orde heeft en de concessiewisseling tot in de puntjes heeft voorbereid. Er hoeft maar iets kleins te gebeuren en alles stort als een kaarthuis in elkaar.

Naast Twente, Zeeland en Friesland is Zuid-Holland Noord nu ook kanshebber geworden op de titel: slechtste concessiewisseling ooit! Iedere concessiewisseling lijkt telkens weer gedoemd te mislukken. De provincies zijn mede verantwoordelijk: de inschrijvingen worden steeds onrealistischer en er is een punt bereikt dat je de chauffeur niet verder kunt uitpersen. Wij hebben Qbuzz een brandbrief geschreven naar aanleiding van de enquête-uitslag en onze zorgen uitgesproken. Qbuzz is hierop ingegaan en afgelopen maandag heeft er een overleg plaatsgevonden met de FNV. Tijdens dit overleg hebben wij Qbuzz onze voorwaarden kenbaar gemaakt. Voorwaarden die concrete oplossing bieden voor de grote onrust die sinds de concessiewisseling van 15 december onder de werknemers is ontstaan.

Omdat de provincie medeverantwoordelijk is, moet u er NU op toezien dat onze eisen niet alleen ingewilligd worden, maar vooral ook uitgevoerd door Qbuzz. Want niet alleen de chauffeurs zijn de dupe, maar vooral ook de reizigers waarvoor het OV is ingericht! Qbuzz is nu aan zet, wij wachten op antwoord!

Berichtnavigatie