Apeldoorn: middagje actie tegen nazi’s

zondag 21 december 2025

Zo, Egel is weer terug in zijn egelhol, na een goed maar niet helemaal ontspannen middagje Apeldoorn. Daar probeerden fascisten te demonstreren. Daarom waren antifascisten er ook: om daar tegenwicht aan te bieden, om precies te zijn. En een van die antifascisten was en ben ik. Vandaar, dus. Hier een verslag, met wat gedachten erbij.

1.

De fasco-demonstratie was op touw gezet door de Nederlandse Nationalistische Beweging, oftewel de NNB. Dat zijn expliciete nazi’s, al willen ze niet zo genoemd worden. ‘Wij zijn nationaalsocialist, nazi is een scheldwoord’, aldus een kopstuk van die lui. Kafka.nl, waar ik dit uit haal, heeft een informatief artikel over deze lui, waarin hun nazi-ideologie wordt belicht en vooral ook hun expliciete antisemitisme voor het voetlicht wordt gebracht.(1)

Welnu, deze nazi’s waren dus vandaag, zondag 21 december 2025, in Apeldoorn. Ze stonden aan de rand van het Stationsplein, vlakbij de uitgang van het station, hoger dan het plein zelf. Tien mensen, spandoek, Nederlandse vlag. Antifascisten stonden een flink eind verder, op dat Stationsplein in de laagte, in een door dranghekken afgeschermd stuk. Bij de nazi’s stonden ook zulke hekken, maar daar stonden de fascisten gewoon vóór. Ruim aanwezige politie – ik zag flink wat agenten, ook enkele te paard, en meerdere politiebusjes – hielden nazi’s en antifascisten gescheiden. Ze verwachtten kennelijk vooral agressie van nazi-kant, want de politielinie die tussen hen en ons verscheen, keek ons voor de variatie eens met de nek aan. Wel viel het op dat de politie een camerabusje had – met de camera op ons gericht.

Wij bouwden intussen een strijdlustig antifascistisch feestje. Met onze leuzen maakten we onze afkeer van fascisten duidelijk: ‘1 2 3 4, we willen geen fascisten hier! 5 6 7 8, gooi die nazi’s in de gracht!’ ‘Toen niet, nu niet, nooit meer fascisme!’ We beklemtoonden dat we samen als antifascisten sterk zijn: ‘Siamo Tutti Antifascisti!’: ‘Wij zijn allemaal antifascisten!’ We voorspelden: ‘Jullie kinderen worden net als wij’ We bespotten de nazi’s: ‘’t Is Stil aan de Overkant’, zongen we. Helemaal stil was het aan de overkant niet, af en toe werd er iets gebruld, en er klonk ook eventjes wat muziek door een luidspreker. Maar het was dunnetjes, vergeleken bij het onophoudelijke leuzen roepen uit onze antifascistische kelen. ‘Jullie Kinderen Worden Net als Wij!’ ‘Nazi scum: off our streets!’’ ‘Apeldoorn, wees paraat, hou die nazi’s van de straat!´, ‘Nazi’s ga naar huis, nazi’s ga naar huis!’ ‘Vluchtelingen welkom – nazi’s rot op!’ (of ‘nazi’s niet!’, dat weet ik niet meer zeker), ‘Hoe laat is het? Solidariteit!’

Gezongen werd er ook. Het geval wilde dat Joke, mijn muziekpartner waarmee ik in strijdmuziekduo Your Local Pirates zit – er ook was. Dat werd dus zinguh! We zongen een keertje Bella Ciao, zelfstandig en nog een keer met een afgespeelde versterkte opname er van. Ons werd vervolgens ook nog gevraagd of we in de microfoon wat wilden zingen. Dus deden we – zonder instrumenten, gewoon a capella – ons ‘Fascisten! Pas Op!’ dat gemaakt is precies voor deze antifascistische strijd. (1) Vervolgens weer leuzen. Eigenlijk een hele opgewekte sfeer. Een leus tegen het einde van de actie vatte de zaak samen: ‘Wij zijn antifa, wij zijn antifa!’

Niet iedereen vond elke leus even geslaagd. Dat hoort erbij als je met een divers gezelschap bent. Er was soms, na aanhef van militante, kennelijk als verkeerd ervaren leuzen, aandrang om toch vooral onze ‘positieve boodschap’ te benadrukken. Beetje irritant, militante leuzen horen gewoon bij een actie als deze. Er werd geroepen om liefde tegenover de haat, een liefde die uiteindelijk overwint. Ook niet iets waar ik extra vrolijk van wordt. Het is om te beginnen feitelijk onwaar: maar al te vaak overwint de haat wel degelijk. Daarom zijn er inmiddels bijvoorbeeld vele tienduizenden Palestijnen vermoord. Slachtoffers van meedogenloze, racistische haat. Nee, de goeden winnen lang niet altijd,,de overwinning van de rechtvaardigheid, van de liefde, is bepaald geen vaststaand feit.

Plus: de ene haat is de andere niet! De haat die nazi’s ons toedichten, kunnen ze van mij terugkrijgen, met rente, bonus en toeslagen er bovenop. Niet elke haat is verwerpelijk. Haat tegen de nazi’s en waar zij voor staan is welkom en nodig. Andere demonstranten zien dat overduidelijk anders. Evengoed is het vooral prima dat we er, met onze verschillende insteek en toonzetting, wel allemaal samen stonden als antifascisten.

Die antifascisten kwamen uit verschillende richtingen. Ik zag borden van de Internationale Socialisten, vlaggen van Antifascistische Actie – twee van de gangbare versie, maar ook eentje die opgeleukt was met een hamer en een sikkel. Er wapperde een XR-vlag, er wapperde een zwart-rode anarchistische vlag, meen ik te hebben gezien. Aan het eind zag ik een groepje met spandoeken, onder meer van de socialistische organisatie Rood even ene fotoshoot doen. Anarchisten, marxisten, maar vooral ook vele mensen zonder label op hun spreekwoordelijke voorhoofd, mensen die hun zorg en verontwaardiging over fascisten op straat tot uiting kwamen brengen. Alles bij elkaar qua leeftijd en politieke achtergrond redelijk divers. Het waren wel voor het overgrote deel witte mensen.

Terwijl we zo bezig waren, kregen de NNP-nazi’s versterking: er kwam een flinke groep anderen fascisten zich bij hen voegen zodat het tiental uitgroeide tot pakweg dertig fascisten tegenover ons. Drie Nederlandse vlaggen, twee spandoeken, nog een vlag met oranje strepen erop. Nu voelde de groep zich sterk genoeg om van hun verhoging af te dalen en een flink eind onze kant op te komen. Daar stond de politie, die ook versterking kreeg, snel tussen. Heel dichtbij kwamen de nazi’s dus maar niet. Enige tijd later trokken de nazi’s zich – ik vermoed op aandrang van de politie – weer terug en namen hun eerdere positie weer in. Wij bleven aanhoudend roepen, zij riepen af en toe ook iets. Zo ging dat een hele tijd. Zij riepen, voor zover ik kon horen, vooral ‘Wij zijn Nederland!’ Waarop sommigen van ons gingen roepen: ‘Wíj zijn Nederland!’

Dat trok ik niet niet, ik ben antinationalist, en dus ook tegen de ‘eigen’ natie Nederland. Ik ging dus maar roepen, in hetzelfde ritme: ‘Weg met Nederland!’ Dat werd gelukkig overgenomen, soms na korte uitleg. Ik snap op zich de insteek wel van ‘wij zijn Nederland’ als antifascisten dat terug roepen. Je probeert een goed, sociaal, inclusief Nederland tegen het asociale en racistische Nederland van de nazi’s te zetten. Maar precies als je echt inclusief en sociaal wil zijn, kun je je beter maar niet met een concept identificeren dat door uitsluiting functioneert en van waaruit onderdrukking wordt gelegitimeerd. Weg met dat natie-idee, en dus weg met Nederland!

Uiteindelijk vertrokken de nazi’, enthousiast nagewuifd en nageroepen. We hadden er een mooie actie op zitten, wij konden ook gaan. Iemand adviseerde de deelnemers om wel in groepjes te gaan,: naziś hingen nog rond en zo, voorzichtigheid is na zo’n actie nodig. Die waarschuwing bleek geen onzin. We kregen namelijk nog een tamelijk vervelende toegift.

2.

Met de mensen waarmee ik deels meereisde, stonden we na afloop op het perron op de trein te wachten, net als nog wat antifascisten. Een groepje van pakweg tien of zo. Wat drinken, wat eten, napraten, wachten op de trein. Toen zagen we verderop iemand met zo’n naar Nederlands vlaggetje op de mouw. Even later was het een klein groepje, drie of vier mensen, waaronder de alomtegenwoordige loslopende nazi, Peter Van Vliet.

Ze kwamen op ons af, en daagden ons uit, onder het mom van het-gesprek-zoeken. Dat werd al snel heen en weer geroep van onvriendelijkheden, en ze stonden nu ook vlakbij . Wij zelf waren nauwelijks van onze plaats gekomen, zij hadden ons provocerend opgezocht, niet andersom. Vraag is wel hoe je daar het best op kunt reageren. Het zou kunnen dat zwijgen – of strak re leuzen gaan roepen, maar zelfs geen schijn van in-gesprek-gaan laten gebeuren – beter is. Maar achteraf is zoiets makkelijk gezegd. Wij werden ook gewoon opgefokt van nazi’s voor onze neuzen. We zijn antifascist met een reden.

Nu verscheen er politie, die tot dan toe op dat perron schitterde door afwezigheid. Twee agenten, nog twee, en even later stonden er zeker tien agenten tussen ons en de nazi’s in. Zo ongeveer een agent per antifascist… De nazi’s moesten een eind terug, maar wij werden ook teruggedrongen. Wat onvriendelijks naar de nazi’s roepen werd verboden, want ‘respect’. Respect voor nazi’s?!

Even later kwam de trein. Nazi’s mochten er in. Wij niet: vijf zes politieagenten beletten ons de toegang. Wij kwaad. Nazi’s blij, ze riepen ons nog na vanuit de ingang van de trein. Het was de politie die de nazi’s deze triomf bezorgde. Het was de politie die zich vooral tegen ons keerde, terwijl het de nazi’s waren die de confrontatie waren komen zoeken. Het was de politie die dit hele gedoe had kunnen zien aankomen en had kunnen voorkomen door op het perron te staan vóórdat de nazi’s daar begonnen te provoceren. Het was de politie die ervoor koos om dat dus niet te doen, het incident te laten plaatsvinden en de fascisten vervolgens een half uur eerder de aftocht gunde dan de antifascisten.

3.

Dat was dus geen leuk staartje – van een verder best prima actie. Wij hebben vrolijk onze antifascistische strijdbaarheid en solidariteit laten merken. Wij waren, ook toen de NNB versterking had gekregen, met meer dan zij. Ik denk toch zeker een vijftigtal mensen aan onze kant, en dat kan een onderschatting zijn ook. We zijn doorgegaan tot de nazi-demonstratie was beëindigd. En we hebben met onze vrolijke toonzetting ook een mooi contrast neergezet tegenover de grauwe grimmigheid aan de overkant.

Tegelijk behelst de gang van zaken ook een waarschuwing. Zonder de politie tussen ons en hun in, hadden de nazi’s ons tijdens de demonstratie geprovoceerd, agressief bejegend van dichtbij, waarschijnlijk fysiek aangevallen. Ik vermoed dat veel van de nazi’s expliciet met die bedoeling aanwezig waren. Ik vermoed ook dat veel van de aanwezige antifascisten daartegen weinig verweer zouden hebben gehad. En degenen die dat wel zouden hebben gehad, waren niet met genoeg. Dan kan zoiets heel akelig uitpakken.

Nu voorkwam de politie dat we werden aangevallen. Niet uit hartroerende onpartijdige begaanheid met onze veiligheid, maar gewoon omdat in hun concept van orde een straatgevecht op zaterdagmiddag voor de ingang van een station niet past. Maar we kunnen er niet op rekenen dat de politie dit soort bescherming altijd biedt. En uit het politieoptreden bij incident op het perron valt ook af te leiden dat de bescherming maar al te makkelijk uitdraait op beheersing en inperking – van ons, meer dan van de fascisten.

We kunnen wel eens ons voordeel doen met zulke politiebescherming, als die er is. We kunnen er echter niet op bouwen. Dat betekent: nadenken en ons voorbereiden – in gedachte en in de praktijk – op situaties waarin we tegenover agressieve nazi’s staan zonder een door blauw gemarkeerde lijn tussen hen en ons. Dee antifascistische spirit is er in ieder geval. Dat is wat we afgelopen middag in Apeldoorn in ieder geval hebben laten horen en zien.

Noten:

(1) ‘Nazi’s terug van weggeweest´, Antifascistische Onderzoeksgroep Kafka, 20 december 2025, https://kafka.nl/nnb-_-nazis-terug-van-weg-geweest/

(2) Joke Kaviaar (tekst) & Peter Storm (muziek), ‘Fascisten! Pas Op!´, Yiouyr Local Pirates, https://yourlocalpirates.noblogs.org/fascisten-pas-op/

Peter Storm