De chaos van Trump, de hoop van Netanyahu

In zijn Knesset toespraak van 18 november jongstleden nam Netanyahu afscheid van president Biden. Maar niet zonder eerst de rekening te vereffenen over de bitterheid die Biden hem het afgelopen jaar had bezorgd. Netanyahu is er zich volledig van bewust dat hij – en de Israëlische samenleving als geheel – zonder Biden vandaag niet overeind zouden zijn gebleven. Het is immers geen geheim dat hij op 7 oktober door paniek werd overmand; hij verdween, zijn luidruchtige regering viel stil en de Israëlische samenleving voelde zich zonder leider. Tien dagen later arriveerde Biden in Jeruzalem om de leemte in het leiderschap op te vullen en hoop te bieden aan Israëlische burgers.

Kort daarna besloten de Verenigde Staten om de oorlog op afstand te beheren en werkten ze actief aan de totstandkoming van politieke veranderingen in Israël. Voor Biden werd Netanyahu het belangrijkste obstakel voor vrede. Hij is de weg kwijt schreef Chuck Schumer, democraat in Senaat, en vond dat Netanyahu vervangen moest worden. Maar intussen is Biden op weg te vertrekken, is Schumer niet langer de leider van de meerderheid in de Senaat, heeft Donald Trump een klinkende overwinning behaald en is de politieke horizon van Netanyahu weer wijd opengegaan.

Zonden van Amerikaanse regering

Inmiddels heeft Netanyahu er dus in de Knesset voor gekozen zijn grieven publiekelijk te uiten, niet bang voor een Amerikaanse reactie. Hij somde op wat hij beschouwde als de zonden van de Amerikaanse regering: De Verenigde Staten maakten bezwaar tegen het betreden van Gaza stad, tegen het betreden van het Al-Shifa-ziekenhuis en tegen het betreden van Khan Yunis [stad in het Noorden van de Gazastrook], maar bovenal waren ze fel gekant tegen het betreden van Rafah. [ook in Gazastrook, grensplaats Egypte, vluchtelingenkamp]. Ze waren er niet alleen tegen, maar president Biden zei tegen mij: ‘Als je binnenkomt, sta je er alleen voor’.

Hij zei zelfs meer dan dat, namelijk dat hij de wapenleveranties zou stopzetten, inclusief specifieke wapens die erg belangrijk zijn voor ons. En dat is precies wat er gebeurde. Een paar dagen later verscheen minister van Buitenlandse Zaken Blinken en herhaalde dezelfde punten. Ik vertelde hem voor een breed gezelschap: ‘Tony, als het moet, zullen we vechten met onze vingernagels’.

Uitstel corruptieproces

Er zat niets nieuws in de woorden van Netanyahu – ze waren al bekend – maar dit was de eerste keer dat ze publiekelijk werden geuit door de premier van Israël, een land dat volledig afhankelijk is van Amerikaanse steun.
Netanyahu’s afrekening met Biden ging gepaard met een even scherpe kritiek op de juridische autoriteiten van Israël. Achter de eis van Netanyahu om lekken vanuit het leger en het kabinet te onderzoeken, schuilt een sterk verlangen om de procureur-generaal, Gali Baharav Miara die leiding geeft aan het openbaar ministerie, te ontslaan. De weigering van de officier van justitie om Netanyahu’s verzoek in te willigen om zijn getuigenis in zijn komende corruptieproces uit te stellen, heeft hem in een hoek gedreven. Evenals het besluit, begin december, van de rechtbank om hem te verplichten om te getuigen.

Niets van dit alles zou zijn gebeurd, als Netanyahu erin was geslaagd [voor 7 oktober 2023] zijn rechterlijke hervorming uit te voeren. Namelijk: de verandering van de samenstelling van het Hooggerechtshof, de overdracht van de macht aan de Knesset om uitspraken van het Hooggerechtshof terzijde te schuiven en de aanvaarding van elke wet die hij nodig acht om zijn positie te versterken.

Woede en wraakzucht

Netanyahu kijkt weemoedig naar Trump die uit de as is herrezen en van de ene op de andere dag is getransformeerd in een almachtige figuur. Trump controleert alle takken van de regering: het presidentschap, beide huizen van het Congres en het Hooggerechtshof. De campagne van Trump was in alle opzichten krankzinnig. Hij verzamelde dubieuze figuren om zich heen, zoals Elon Musk en Robert Kennedy, wier gemeenschappelijke noemer hun minachting voor het establishment is en hun bereidheid om een totale oorlog te voeren tegen de ‘vijand binnenin’. Als Netanyahu de macht had die Trump nu geniet, zou hij zijn zoon Yair tot zijn opvolger kronen en de juridische instituties inpakken, evenals de veiligheids- en media-instellingen.

Maar Trump is Netanyahu niet, en de Verenigde Staten zijn niet Israël. Wat er in Israël gebeurt, zal gevolgen hebben voor zijn burgers en de Arabische buren, terwijl wat er in de Verenigde Staten gebeurt gevolgen zal hebben voor 350 miljoen Amerikanen en nog eens zeven miljard mensen over de hele wereld. Trump keert niet terug om de onrechtvaardigheden van een meedogenloos kapitalistisch systeem te corrigeren, zoals veel van zijn aanhangers geloven. Wel om een echte revolutie te ontketenen en de status quo op zijn kop te zetten.
Zijn drijvende krachten zijn: woede over zijn verlies bij de vorige verkiezingen en verlangen naar wraak op het juridische establishment dat hem vervolgde. Aangevuld met zijn wraakzucht naar het Congres dat hem twee keer heeft afgezet, één keer wegens machtsmisbruik en een tweede keer wegens het aanzetten tot een opstand.

Verachting en haat

Trump veracht de media, omdat ze zijn leugens aan het licht brengen. Hij haat het medische establishment, omdat het de kant van de wetenschap kiest tegen zijn complottheorieën. Hij verafschuwt het militaire establishment, omdat het trouw blijft aan de Amerikaanse grondwet in plaats van trouw aan hem als leider te beloven. En hij beschouwt de academische wereld als een broedplaats voor de ‘woke’ cultuur die de Amerikaanse jeugd corrumpeert. Hij schildert het Amerika van Biden in verdraaide bewoordingen en beweert dat miljoenen immigranten op huisdieren jagen, aanvallen plegen en stelen. Hij belooft alles op te lossen, immigranten te deporteren en de prijzen te verlagen. Dit, zegt hij, zal Amerika weer groot maken.

Bron Biblio

De werkelijkheid staat echter ver af van de waanideeën van Trump. Hij begint zijn tweede termijn met uitstekende macro-economische cijfers: lage werkloosheid, gecontroleerde inflatie, een prima aandelenmarkt en bloeiende pensioenen voor de werkers. Allemaal dankzij de instellingen waaraan hij de oorlog heeft verklaard. Je kunt de hele militaire leiding ontslaan, het ministerie van Justitie ontketenen tegen de critici, de pers censureren en het stemrecht inperken. Je kunt de ziektekostenverzekeringen ontmantelen, regelgevende gezondheidsinstanties elimineren en de begrotingen van universiteiten verlagen…… Maar zo’n plan garandeert chaos. Het zou de VS vernietigen als militaire supermacht en als leider op het gebied van wetenschappelijke, medische en academische innovatie. Dit pad weerspiegelt de modellen van Turkije, Rusland en Hongarije – systemen die eeuwige heerschappij beloven, maar gepaard gaan met armoede, onderdrukking van de vrijheid van meningsuiting en met economische en wetenschappelijke stagnatie.

VS onvoorspelbaar

De Verenigde Staten hebben ongetwijfeld veranderingen nodig, de opkomst van Trump en de overweldigende steun die hij geniet zijn daar het bewijs van. Zijn herverkiezing onderstreept het disfunctioneren van het huidige systeem: een omslachtig, ondemocratisch verkiezingsproces, een Hooggerechtshof en een juridisch establishment, geselecteerd op basis van politieke voorkeur in plaats van verdienste. Bovendien domineert het kapitaal de politiek in zijn uiterste voordeel en faalt het geprivatiseerd gezondheidszorgsysteem zoals bleek bij de komst van COVID-19. Enige volkshuisvesting ontbreekt, evenals een sociaal vangnet, waardoor werkende mensen tot armoede worden veroordeeld.

Amerika heeft inderdaad een sociale en constitutionele revolutie nodig – maar dan wel één die de democratie in stand houdt en de burgerrechten waarborgt. Er zal niets goeds voortkomen uit de chaos, vernietiging en onrust waarnaar Trump het land voert. Dit is de reden waarom Israëlisch rechts geen echte reden heeft om feest te vieren. Israël heeft een functionerende Verenigde Staten nodig en geen onvoorspelbaar land waarop niet kan worden vertrouwd.

Grootheidswaanzin

Ondanks de spanningen tussen Netanyahu en Bidens regering slaagden ze erin de tegen Iran gerichte inspanningen en zijn bondgenoten te coördineren en te bemiddelen ten gunste van een staakt-het-vuren in Libanon.
De Israëlische academische wereld is sterk afhankelijk van samenwerking met die van de Verenigde Staten. Voor elk Israëlisch medicijn en voor iedere uitvinding is goedkeuring nodig van het ‘Voedsel en Medicijn’ agentschap dat Trump wil ontmantelen. De bestrijding van de volgende pandemie zal onmogelijk zijn zonder Amerikaanse vaccins en als de Amerikaanse economie een klap krijgt, zullen Israëlische bedrijven als eerste daaronder lijden.

Bron Face Book

Een disfunctionele Verenigde Staten vormen een bedreiging voor de wereld, vooral voor landen die volledig afhankelijk zijn van hun economie en leger. Zo zou het voor Israël mogelijk zijn het bezette Palestijnse gebied te annexeren en een nieuwe rechterlijke herziening uit te proberen. Maar nabootsing van Trump en zijn acties zou rampzalig zijn voor de Israëlische samenleving als geheel. Hoewel de toekomst moeilijk te voorspellen is, beloven de nieuwe benoemingen van Trump een turbulent en onvoorspelbaar pad. Hij zal de woede opwekken van miljoenen Amerikanen uit alle lagen van de bevolking die rechtstreeks schade zullen ondervinden van een falende regering.

De miljoen Amerikanen die stierven aan COVID-19 en de aanval op het Capitool van januari 2021 om de vreedzame machtsoverdracht te voorkomen, herinneren ons sterk aan Israël. Een land dat de pijnlijke prijs betaalt voor het ongecontroleerde egoïsme van een leider die verteerd wordt door grootheidswaanzin.
In Israël moet het volk degenen die verantwoordelijk zijn voor de catastrofe van 7 oktober ter verantwoording roepen. Die smet zal niet door Trump worden uitgewist, noch zal Netanyahu zichzelf gratie kunnen verlenen zoals Trump dat deed.

1. Algemeen secretaris Da’am Workers Party in Israël. Oorspronkelijke titel: Trump’s Chaos and Netanyahu’s Hopes – 29 november 2024. Contact:roni@maan.org.il.Vertaling/bewerking: Hans Boot.