Nederland dreigt in te stemmen met EU-Mercosur-vrijhandelsverdrag

Op 19 november hield de Commissie Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp een debat over met name het EU-Mercosur vrijhandelsverdrag. Dit nadat het demissionaire kabinet op vrijdagmiddag 14 november – eindelijk – hun mening over dit verdrag naar de Tweede Kamer had gestuurd. Hier de appreciatie en de bijbehorende beslisnota binnen het kabinet.
Hierop stuurde de Landbouwcoalitie voor Rechtvaardige Handel haar visie naar de Commissie BuHa & OH en Commissie Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur in de Tweede Kamer. Hierin een uitgebreide argumentatie voor de redenen tegen dit vrijhandelsverdrag. Daarnaast wordt ingegaan op het algemene EU-handelsbeleid en het Gemeenschappelijke Landbouwbeleid na 2027.

Schimmig spel, oproep tot onthouding van Nederland

Het demissionaire kabinet heeft helaas besloten voor te stemmen, ondanks dat de Tweede Kamer altijd in meerderheid tegen was en het kabinet slechts berust op 26 zetels in de Tweede Kamer. Daarbij heeft de BBB – ook in haar verkiezingsprogramma –  zich altijd fel uitgesproken tegen het verdrag. NRC hierover op 20 november: https://www.nrc.nl/nieuws/2025/11/19/coalitiepartner-bbb-zit-met-handelsverdrag-mercosur-in-zijn-maag-a4912948

In de begeleidende kabinetsbrief staat ook wat vermeld over derogatie rond de nitraatrichtlijn: ‘Hiernaast geldt dat het kabinet bij de Europese Commissie zal blijven pleiten voor een positieve grondhouding voor het openen van de derogatiegesprekken met Nederland.’ Mogelijk heeft de BBB daardoor het verzet binnen het kabinet opgegeven.

Ondanks herhaaldelijk aandringen van Platform ABC bij de Tweede Kamer over het duidelijk maken van de Nederlandse positie, wordt nu duidelijk dat het demissionaire kabinet hiermee gewacht heeft tot na de verkiezingen. Men hoopt dat er nu wel een meerderheid is, maar er zal voorlopig geen stemming plaatsvinden. Er is namelijk op 19 november geen Twee Minuten-debat aangevraagd om moties in te kunnen dienen.
Dus tot die tijd geldt de motie van 2 oktober 2025 als uitspraak van de Tweede Kamer. Hierin riepen D66, NSC en VVD op om in te stemmen met het verdrag, dit werd gesteund door CDA, JA21 en Volt. De motie werd echter verworpen met 60 stemmen voor en 90 stemmen tegen. Dus wat Platform ABC betreft, kan Nederland in deze situatie zich niet uitspreken vóór het verdrag, en moet of tegenstemmen of op zijn minst zich onthouden.

Verdere proces in de EU 

Naar verwachting zal de Europese Raad voor 20 december beslissen over het verdrag, dan is gepland dat Ursula von der Leyen als voorzitter van de Europese Commissie dit verdrag in Brazilië gaat tekenen. De kans op een blokkerende minderheid is echter nog steeds aanwezig, omdat diverse landen hun positie nog niet bekend hebben gemaakt. Tot nu toe zijn België, Frankrijk, Hongarije Ierland, Italië, Oostenrijk, Polen en Roemenië zeer kritisch. Als een aantal van deze landen tegen stemmen of zich onthouden gaat het verdrag niet door.

Daarnaast heeft een deel van het Europese Parlement een resolutie voorbereid, waarin men oproept het verdrag voor te leggen aan het Europese Hof van Justitie, omdat het strijdig is met fundamentele EU-verdragen en het oorspronkelijke onderhandelingsmandaat van EU-Mercosur. Zo zijn de nationale parlementen door splitsing van het verdrag, buiten spel gezet over het belangrijkste en controversieelste handelsdeel. Voor een uitgebreide juridische analyse: https://tradevenvironment.eu/wp-content/uploads/2025/11/Working-paper-20254-Article-21811-TFEU.pdf 

Roberta Metsola voorzitter van het Europese Parlement doet er echter alles aan om de stemming over deze resolutie in het EP uit te stellen of zelfs te voorkomen. Zij is van de Christen-Democratische EPP dus het is duidelijk dat ze hierover onder druk is gezet.

Mocht de Europese Raad onverhoopt instemmen, dan volgt er in het voorjaar van 2026 nog in een stemming in het Europees Parlement. Mede door de laatste ondemocratische ontwikkelingen, groeit daar het verzet tegen dit verdrag.

Toxic Trade Tour 21 november in Amsterdam

Om het bewustzijn onder de bevolking te vergroten over dit onrechtvaardige handelsverdrag wordt er momenteel een Toxic Trade Tour gehouden door heel Europa. Zie: https://handelanders.nl/kom-op-21-november-naar-de-toxic-trade-tour Deze komt op 21 november naar het Beursplein in Amsterdam, en wordt georganiseerd door Extinction Rebellion Landbouw, de Handel Anders!-coalitie en Platform Aarde Boer Consument. Eerder werden o.a. Duitsland, Oostenrijk, Polen, Frankrijk en Spanje aangedaan. De tour eindigt op 24 november in Brussel. Meer informatie: https://europeantradejustice.org/toxic-trade-tour/

Programma:
15.00 Inloop
15.30 Speeches door o.a. European Coordination Via Campesina, TNI, Platform Aarde Boer Consument
16.00 Kwis met politici, bij foute antwoorden riskeert met een douche met pesticiden