“Ik ben de beroerdste niet” – hoe Irshaad Kariman zijn luxeleventje bekostigt over de ruggen van gevluchte arbeiders

De recente campagne van Horeca United/Vloerwerk toont zowel de precariteit van gevluchte Oekraïense arbeiders als de malafide ondernemers die daar misbruik van maken. Middels een BOOS-aflevering is de spotlight komen te staan op één van hen: Irshaad Mohammed Ashif Kariman en zijn bedrijfje Glanstastisch B.V. En hoewel Kariman inmiddels flink heeft gezweet, heeft hij het achterstallig loon dat hij zijn arbeiders schuldig was, nog steeds niet helemaal uitbetaald. Zijn praktijk is er een die we vaker tegenkomen in de schoonmaakbranche. Mooi weer praters die op te grote voet leven over de ruggen van arbeiders.

Er werken veel Oekraïners in de schoonmaakbranche. Anders dan andere vluchtelingen mogen vluchtelingen met een Oekraïens paspoort direct na aankomst werken in Nederland. Dit komt door het associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne van 2014 en het EU kandidaat-lidmaatschap sinds 2022. Als gevolg hiervan werken er meer Oekraïense arbeiders binnen de Europese Unie. Sinds 2017, de inwerkingtreding van het associatieverdrag, werkten deze arbeiders vooral in landen als Polen, Slowakije, Roemenië en Hongarije. Echter, sinds de Russische inval in 2021 trokken ook veel Oekraïense arbeiders naar Nederland. Binnen onze arbeiderscollectieven, Horeca United en Vloerwerk, krijgen we dan ook meer verzoeken van deze Oekraïense arbeiders. Organisaties als de FNV weigeren hen te helpen omdat ze niet, of te kort, lid zijn van die vakbond. Maar Horeca United/Vloerwerk werkt niet met betaalde lidmaatschappen en handelt op grond van solidariteitsprincipes. Hierdoor kunnen wij hen wél bijstaan.

Oekraïense arbeiders werken hard. Het leven in Nederland is duur en daarbij hebben ze vaak geld nodig om anderen – veelal achtergebleven familie – te steunen. En hoewel veel Oekraïense vluchtelingen snel werk vinden is hun arbeidssituatie precair. Oekraïense arbeiders spreken niet altijd Engels of Nederlands, zijn vaak weinig op de hoogte van arbeidsrechten, en weten niet altijd hun weg te vinden naar solidariteitsnetwerken. Helaas zorgt dat allemaal voor veel uitbuiting, want werkgevers zoals Irshaad Kariman maken misbruik van hun precariteit. Zo benadert Kariman actief Oekraïense werkers om hen vervolgens niet te betalen. Via een schimmig netwerk van bedrijfjes op spookadressen, wisselende telefoonnummers en extreme afschermingsmaatregelen duikt hij onder wanneer hij op zijn verantwoordelijkheid wordt gewezen.

Patroon

De praktijken van Kariman vertonen een patroon. Hij gaat actief op zoek naar werk op sociale media en advertentiewebsites; dit kan schoonmaakwerk in de horeca zijn, opruimwerk, of tapijtreiniging. Hij stelt die diensten vervolgens veelal gratis of spotgoedkoop aan opdrachtgevers beschikbaar, in de hoop er een vast contract er uit te slepen. Wanneer een opdracht binnen is gaat Kariman actief op zoek naar arbeiders die slecht op de hoogte zijn van hun rechten, een zwak sociaal netwerk hebben, of de Nederlandse of Engelse taal niet machtig zijn. Die arbeiders betaalt hij niet of amper, maar houdt ze wél lang aan het lijntje zodat ze blijven doorwerken; dit doet hij door extra geld te beloven of te wijzen naar anderen waarvan hijzelf nog geld tegoed heeft. Wanneer het geduld van de arbeiders op is, zoekt hij met opzet de confrontatie op, om vervolgens te kunnen stellen dat hij zich bedreigd voelt en nooit meer zal reageren. Kariman verdwijnt dan en laat de arbeiders met lege handen achter. Een korte gang langs de opdrachtgevers laat ook zien dat hij ook hen een loer draait. Zo komt hij afspraken niet na, verleidt hij opdrachtgevers met ‘teaser-rates’ en worden kosten consequent te laag opgevoerd. Kortom, het zijn niet alleen de arbeiders die door Kariman gedupeerd worden.

Wanneer het Kariman te heet wordt onder zijn voeten, dan laat hij zich failliet verklaren of doekt hij zijn bedrijfjes op. Zo heeft hij een reeks failliete schoonmaakbedrijfjes gehad, waarvan Glanstastisch B.V. er één was. Al die bedrijfjes plaatst hij onder verschillende holdings, vanwege belastingvoordelen en om persoonlijke aansprakelijkheid te bemoeilijken.

Contact

Met zo’n rookgordijn is het een grote uitdaging om met Kariman in contact te komen. Horeca United/Vloerwerk heeft hier veel tijd ingestoken. Zo zijn we langs al de adressen van zijn bedrijven gegaan, hebben we contact opgenomen met de zogenaamde mede-eigenaren van zijn holdings en hebben we meerdere aangetekende brieven gestuurd. Zijn zogenaamde compagnons bleken vooral katvangers te zijn, de opgegeven adressen brievenbusfirma’s, en alle telefoonnummers waren onbereikbaar. De enige manier om Kariman te pakken te krijgen was om Glanstastisch B.V. een opdracht te verlenen, of om als werknemer te solliciteren. Na overleg met de werkers hebben we besloten dat dit laatste het beste kon worden bereikt via landelijke media. Horeca United/Vloerwerk heeft goede ervaringen met het BNN/VARA-onderzoeksjournalistiek programma BOOS.(*) Dus hebben we hen aangeschreven. Contact met de media is bij ons één stap binnen onze escalatieschaal. Na intensief onderzoek is het BOOS uiteindelijk gelukt om Kariman te vinden en hem te confronteren met zijn uitbuitingspraktijken.

De aflevering onderstreept hoe Kariman te werk gaat. Hij maakt misbruik van mensen in precaire situaties, werpt rookgordijnen op en liegt voor de camera. Zonder ook maar een greintje empathie met de uitgebuite arbeiders speelt Kariman het slachtoffer en wijst hij vooral naar anderen. Met eufemismen als “ik ben de beroerdste niet” weigert hij zijn verantwoordelijkheden te nemen en hardwerkende arbeiders te betalen.

Misbruik g-rekening

In de uitzending werpt Kariman diverse rookgordijnen op. Zo stelt hij, bijvoorbeeld, dat het loon van twee specifieke arbeiders gestort is op een g-rekening waar hij niet bij kan. Dit is opmerkelijk, want een g-rekening is een bankrekening die bedoeld is om de afdracht van loonheffingen en omzetbelasting te waarborgen; en dus niet voor loonbetalingen. G-rekeningen zijn veelvoorkomend omdat ze inleners van personeel beschermen tegen aansprakelijkheid en instanties als de Belastingdienst en het UWV voorrang verlenen als schuldeisers. Kortom, een inlener stort geen loon op een g-rekening, enkel de bedragen die bestemt zijn voor loonheffing en omzetbelasting. Dat Kariman in de aflevering zegt dat de lonen op de g-rekening staan is dus niet overtuigend, want dit is illegaal.

Hij wijst in de aflevering naar een hotel waarmee hij samen deze g-rekening heeft geopend. De arbeiders hebben daar maandenlang schoongemaakt en het hotel heeft hiervoor uitbetalingen aan Kariman gedaan. Daarbij heeft het hotel een onderscheid gemaakt: het geld voor de heffingen/belastingen werd op de g-rekening gestort en het geld voor de andere posten, waaronder het loon voor de arbeiders, werd gestort op de rekening van Glanstastisch B.V. Het is niet aannemelijk dat het hotel ook de lonen op de g-rekening heeft gestort, want daar heeft het geen enkel belang bij. Een g-rekening is een afgesloten rekening waar enkel de Belastingdienst en het UWV bij kunnen. Noch Kariman, noch het hotel hebben er voordeel bij om deze instanties onverschuldigd te betalen.

Wél is duidelijk dat het loon voor verschillende Oekraïense werkers maandenlang niet is uitbetaald. Het lijkt erop dat Kariman dit geld dus voor eigen gebruik heeft aangewend. Werknemers wijzen op Karimans’ levensstijl van snelle auto’s, dure kleding – in de BOOS-aflevering draagt hij een Gucci-jas van een paar duizend euro – hotelovernachtingen en etentjes. Daarbij suggereren meerdere commentaren bij de BOOS-aflevering dat Kariman een gokprobleem heeft en dat het loon waarschijnlijk ook daaraan is besteed. Maar in plaats van hulp te zoeken voor zijn verslaving of soberder te leven, legt Kariman de rekening liever neer bij hardwerkende gevluchte Oekraïners. Eenmaal geconfronteerd lijkt hij vooral zichzelf als slachtoffer te zien.

Dan maar failliet en onder een andere naam doorgaan.

In de BOOS-aflevering suggereert Kariman dat hij in de schuldsanering zit en dat hij failliet is. Hiermee presenteert hij zich als de kale kip waarvan men niet kan plukken. Echter, wanneer we naar de recente activiteiten van Kariman kijken krijgen we een ander beeld. Toegegeven, hij heeft Glanstastisch B.V. in augustus 2024 failliet laten verklaren, maar niet de holding waaronder dat bedrijf valt. Daarnaast heeft Kariman een nieuw schoonmaakbedrijf opgericht: Zuiver & Zeker Schoon. Maar wanneer je in de schuldsanering zit komt het bijna niet voor dat je nog eigen bedrijven mag bezitten. Zeker niet wanneer je er zo’n potje van maakt als Kariman. De schuldsanering raadt je bijna altijd aan om in loondienst te gaan zodat er een constant inkomen gegenereerd kan worden.

Alles wijst er dus op dat Kariman gewoon weer op dezelfde voet doorgaat. Het kantooradres plus de website van Zuiver & Zeker Schoon zijn dezelfde als Glanstastisch B.V. En daarbij werft Zuiver & Zeker Schoon nieuwe schoonmakers en hengelt naar klussen. Alles wijst erop dat Kariman slechts de naam heeft veranderd. Waarschijnlijk realiseerde hij zich na de interactie met Tim Hofman en de Oekraïense werkers dat Glanstastisch niet meer zo lekker bekt. Dus dan maar verder doorgaan onder de naam Zuiver & Zeker Schoon.

Wij concluderen dus dat Irshaad Kariman nog steeds met een carrousel van bedrijfjes, rookgordijnen en leugens hardwerkende arbeiders probeert uit te buiten. Maar we houden hem in de gaten en zullen hem actief beletten om deze uitbuitingspraktijken voort te zetten. Wat daarbij meehelpt is dat hij opdrachtgevers consequent ook een loer draait en hij zich door de BOOS-aflevering niet meer in de schaduw kan verstoppen.

Ook zal Horeca United/Vloerwerk niet rusten voordat de lonen tot op de laatste cent zijn uitbetaald. We hebben inmiddels een uitgebreid archief opgebouwd en bezinnen ons op volgende stappen in ons escalatiemodel. Enkele arbeiders hebben hem al gedagvaard. Uitbuiters als Kariman kunnen complexe structuren opzetten om arbeiders een rad voor ogen te draaien, maar arbeiderssolidariteit zal uiteindelijk overwinnen.

Quintus Masius via Horeca United/Vloerwerk

Noot:

(*). In het verleden hebben we deze stap wel eens eerder gezet toen barista’s werden uitgebuit door Lupi-Coffee en Hossein Akef. De interactie tussen Tim Hofman en zijn woordvoerder Nico Schraag zorgde hierbij voor veel hilariteit. Zie de aflevering hier: