Fridays For Future en Wij Reizen Samen: “Openbaar vervoer moet weer openbaar worden” (beeldverslag)

Gistermiddag vond in Amsterdam de sit in-actie plaats die was gericht tegen het flink duurder maken van treinreizen voor jongeren tot en met achttien jaar. De NS-bazen hebben namelijk per 1 juli de Jongeren Dagkaart Dal afgeschaft, wat betekent dat jongeren vooral voor langere treinreizen veel meer moeten gaan betalen. De actie was georganiseerd door de klimaatorganisatie Fridays For Future (FFF) met ondersteuning van #WijReizenSamen (WRS), de campagne voor toegankelijk en betaalbaar openbaar vervoer.

Het was de bedoeling dat de deelnemers aan het protest zouden gaan zitten op het plein voor station Amsterdam Centraal. Maar door de aanhoudende regen was dat plein kletsnat geworden en dreigde de actie in het water te vallen. Gelukkig kon het protest toch doorgang vinden, mede dankzij de onvermoeibare inzet van de mensen van Theaterstraat, die het karretje met geluidsversterking uiteindelijk aan de andere kant van het station wisten te brengen, aan het IJ.

Onder de beschutting van het station en in de nabijheid van veel winkels en voorbijgangers konden zo’n twintig activisten het gelukkig droog houden, waarna het protest van start ging met toespraken, leuzen, spandoeken en flyers. Diverse WRS-activisten zagen kans om tijdens het uitdelen van hun flyers gesprekken aan te knopen met werkers van de NS en van ProRail. Ook reizigers en winkelend publiek werden bij het protest betrokken. De jongeren van FFF hadden veel actiebordjes meegenomen, niet alleen over de problemen in het openbaar vervoer, maar ook over de strijd tegen de klimaatcrisis. Ook de genocide in Gaza kwam tijdens de actie aan de orde. Er volgde nog een korte tocht door de hal van het station, die veel bekijks had. Daarna werden de drie toespraken nog een keer herhaald en uiteindelijk kon nog een heuse sit-in op een droge vloer worden gehouden.

Het was fijn om te zien dat de activisten van WRS en die van FFF zich gaandeweg de actie meer gingen opzoeken en volop met elkaar in contact kwamen. Beide actiegroepen toonden zich verheugd over het ontstane tijdelijke samenwerkingsverband, wat zeker naar meer deed smaken. De publiekelijk uitgedragen boodschap was duidelijk: reizigers, ov-werkers en klimaatactivisten moeten zich verenigen en zich dus niet tegen elkaar laten uitspelen.

Harry Westerink

Hieronder staan de speeches van FFF-activist Flo en van WRS-activist Dawa.

De speech van Flo

Allereerst wil ik iedereen bedanken voor het komen. En op deze manier druk uit te oefenen op de NS en niet te vergeten de overheid. Ik zal me nu vooral gaan richten op de overheid. Want dat de jongerendagkaart nu van ons wordt afgenomen en het ov sowieso voor iedereen een heel stuk duurder is geworden, komt onder andere door de overheid. Ze bezuinigen namelijk enorm op het openbaar vervoer.

In 2026 zou er 335 miljoen bezuinigd moeten gaan worden op het openbaar vervoer. Nu hebben ze daar opnieuw over gestemd en wordt er 110 miljoen bezuinigd. Dat gaat alleen wel bezuinigd worden op het studenten-ov. Weer naait onze overheid dus de jongere generatie die het al zo lastig heeft. En dat is helaas structureel. Onze overheid is alles dat voor iedereen bruikbaar zou moeten zijn, aan het wegbezuinigen. Ondertussen zijn sommige partijen er blij mee dat er minder bezuinigd wordt. Maar dat verandert niks. Het ov blijft duurder worden en de prijzen zullen ook voor studenten waarschijnlijk weer gaan stijgen.

En dat begon aan het begin van het jaar al, alle prijzen gingen met ongeveer vier procent omhoog. En midden in het jaar is de jongerendagkaart ook opeens weg. NSC heeft vervolgens een motie ingediend voor het behoud van de jongerendagkaart. Hiermee doen ze het voorkomen alsof ze zelf niet mee hebben gedaan aan deze bezuinigingen. Want ze gaan er gewoon lekker in mee. Aan de ene kant de NS aanwijzen als de boosdoener, maar aan de andere kant zelf het geld daar wegnemen.

Want in plaats van dat zij en de rest van onze overheid zich druk maken om hun eigen burgers, zijn ze drukker bezig met het spekken van de rijken door veertig miljard euro aan fossiele subsidies uit te delen per jaar. Of zijn ze liever medeplichtig aan een genocide door wapens of onderdelen te blijven leveren aan Israël. Ze geven namelijk een miljard euro uit aan defensie voor Israël. Ondertussen zou het maar vier miljard euro kosten om het ov gratis te maken. Een vierde van het geld dat we nodig hebben voor gratis ov gaat dus naar genocide.

Iedereen heeft recht op mobiliteit. Onze eis is daarom dat openbaar vervoer terug aan de mensen gegeven wordt. Niemand hoort te verdienen aan een basisvoorziening. Stop met de support van de genocide in Gaza en stop met het uitdelen van fossiele subsidies. Laat dat geld dan naar het openbaar vervoer gaan. Free Palestine!

De speech van Dawa

Drie weken geleden gingen wij met Wij Reizen Samen de straat op, uit solidariteit met de stakers bij de NS. Omdat zij een eerlijk loon verdienen, en goede arbeidsvoorwaarden. Zij voeren cruciaal werk uit, zodat wij dagelijks op een groene manier kunnen reizen. Vandaag sta ik hier, solidair met alle jongeren voor wie het ov zo niet meer toegankelijk is, omdat het management van de NS heeft besloten om de jongerendagkaart te schrappen.

De NS wil ons laten geloven dat betaalbaar ov en goede arbeidsvoorwaarden niet samengaan. Zo wordt de ene groep tegen de andere uitgespeeld. Volgens hen is het: of beter loon, of een jongerendagkaart. Maar wij weten beter. Werkers en reizigers zijn de dupe van hetzelfde systeem. Een systeem waarin het ov als winstbedrijf wordt gedraaid, en kosten worden verhaald door medewerkers harder uit te knijpen en reizigers meer te laten betalen.

Daartegen zeggen wij: nee! Openbaar vervoer moet weer echt openbaar worden: een publieke voorziening waarbij niet winst centraal staat, maar het recht op vervoer dat we allemaal hebben. Dat is nodig, zodat mensen zich kunnen veroorloven om naar school. Werk, naar het ziekenhuis, naar familie en vrienden te kunnen reizen. En dat is nodig voor een duurzame toekomst.

We kunnen dit doel alleen bereiken als we de handen ineen slaan: klimaatactivisten, reizigers en ov-medewerkers. Laten we solidair zijn met elkaar, en samen een einde maken aan de sloop van het ov.