[Lezing/Discussie] De Evolutie van Liefde door Rob de Jong

Donderdag, 7 maart | begint om 20:00 | Voertaal Nederlands
Locatie: Bollox Eerste Schinkelstraat 16 Amsterdam

Je hoort het vaak tegenwoordig: we zijn dieren en zullen onze plek in de natuur recht moeten doen. Maar wat daar de consequenties van zijn, is vaag. En dat is logisch, want wie wil er leven als een aap? Wie wil er zelfs over nadenken? Toch, als je er goed over nadenkt is aanvaarding van onze dierlijkheid zeer ingrijpend. Het zou bijvoorbeeld enorme implicaties hebben voor de richting waarin men de ecologische malaise aanvliegt. Immers, wanneer het ons lukt om de economie volledig circulair te maken, op waterstof te vliegen, voldoende vlees te kweken enzovoorts, dan zijn we nog verder van huis. Met een circulaire economie worden we juist nog minder afhankelijk van de ecologie. Hetzelfde geldt voor het populaire plan om 30% van de aarde te reserveren voor natuur (zie het biodiversiteitscongres dit voorjaar in Canada). Cultuur wordt strikt gescheiden van natuur. Ter aanvulling is men na de domesticatie van plant en dier begonnen aan een soort derde domesticatiegolf. Dit keer van micro-organismen die moeten gaan dienen als voedsel.

Kortom, het losmaken van cultuur en natuur – een project dat ca. 10.000 jaar geleden, tijdens het Neolithicum, begon – is bijna voltooid. H. sapiens heeft eindelijk het bewijs geleverd dat hij geen dier is.

Echter, de ecologische malaise toont aan dat een dier zich niet los kan maken van zijn ecologie. Dit is een heldere aanwijzing dat het fundamenteel anders moet. Als dier zouden we naar de ecologie toe moeten bewegen, niet ervan af, met aanpassingen aan de ecologie, niet zonder de ecologie; kortom een symbiotische economie, geen circulaire. De groene transitie is in zijn huidige vorm geen koerswijziging maar technologische vernieuwing. Het grote voordeel van alle pogingen die de beschaving onderneemt om de metacrisis te bestrijden is dat we als halfgoden, zwevend boven de aarde in een luchtkasteel, binnen bestaande ideologische en economische kaders, kunnen blijven doen en denken als tevoren, met tot gevolg dat er slechts symptomen worden bestreden. Veranderen is moeilijk.

Als we recht willen doen aan onze banden met de natuur zullen we daadwerkelijk moeten aanvaarden dat we dieren zijn. Dat heeft enorme consequenties voor de organisatie van onze samenlevingen. Die zal moeten zijn afgestemd op onze (sociale) biologie, ecologie en evolutie.

Er is een moment geweest in onze geschiedenis dat we het gemeenschappelijk verleden met de chimpansees hadden afgeschud. Daarom kun je het kapitalistisch patriarchaat zien als een terugval in de sociale evolutie van de mens. En de vraag is of dit systeem past bij de aard van H. sapiens. Die aard is geëvolueerd in egalitaire, kleine en intieme verbanden. Als we daar rekening mee houden, biedt dat ook ruimte voor meer vrijheden, verbondenheid en gelijkheid, en verschijnt het anarchisme als stip op de horizon.