Zo versla je censuur! Zo verjaag je een regering!

dinsdag 9 september 2025

Nepal dus! Revolutie zonder terughoudendheid. Tegen een lompe censuurmaatregel, tegen dodelijk politiegeweld toen mensen aan het protesteren waren geslagen. In no time ook tegen een dorrupt bestel en een regering aan het hoofd van dat bestel. Censuurmaatregel geschrapt, premier afgetreden, parlementsgebouw in vlammen, politici opgejaagd door zeer boze mensen. En nu? Eerst maar eens even de gebeurtenissen zelf beter bekijken.

Het begon met een regeringsmaatregel tegen sociale media en dergelijke.(1) Die kregen een deadline van een week. Op 3 september 2025 moesten ze zich registreren. TikTok en enkele anderen deden dat. Veel andere platforms niet. Op 4 september verordonneerde de regering hun sluiting. De maatregel was natuurlijk bedoeld tegen misbruik en fraude, zo luidde het crensduurmotief. De maatregel was vooral een zware inperking op precies die kanalen waar het overgrote deel van de bevolking gebruik van maakt, en van de mogelijkheid om snel digitaal contact te kunnen onderhouden. Het voelde als censuur, als inperking van de mogelijkheid om te protesteren en kritiek te verbreiden – en dat was het natuurlijk ook.

Vooral de jonge generatie liet zich dit alles niet zomaar afpakken. Straatprotest volgde, met grote aantallen demonstranten op 8 september. Op straatprotest volgde politiegeweld. Maandag9 september meldden media dat er 19 dode demonstranten waren . ‘De meeste doden vielen toen de politie in Kathmandu het vuur openden op betogers die het parlement bestormden’, zo viel in de Volkskrant te lezen.(2)

De dag erop, dinsdag 9 september, boekte de opstand al resultaten. Premier Oli sraaide in de ochten de censuurmaatregel al teruggedraaid. Kort erna hield hij het zelf voor gezien en stapte op, nela s de minster van Buitenlandse Zaken. ‘Betogers gingen de straat op ondanks een uitgaansverbod dat is o ingesteld voor de hoofdstad Kathmandu’.(3) Ook het intrekken van de sociale media ban kalmeerde de toestand niet. De woede bleek veel te groot.

Al snel zagen we beelden van een parlementsgebouw dat in vlammen oping en van furieuze menigten op straat. Ook huizen van politici gaan in de fik. Het leger riep intussen op tot kalmte, een veeg teken dat er wel eens meer repressie kan komen dan ‘alleen maar’ politiegeweld. Dit is nog helemaal niet voorbij.(4) Of de opstandige menigten blijven winnen zoals ze vandaag slagen hebben gewonnen…? Het valt te hopen. De woede van deze mensen, en het verlangen tot verandering is maar al te gerechtvaardigd.

Natuurlijk gaat die woede veel verder dan die sociale-media-ban, hoe reprressief dat ook al is. Om te beginnen was er het grote politiegeweld waarmee de Nepalese stata antwoorde: schieten met scherp op grote aantallen boze jonge mensen is een uitstekende manier om die mensen nog veel bozer te krijgen.

Maar de boosheid zit dieper, zoals Aljazeera laat zien.(5) Mensen storen zich aan wijdverspreide corrupte. Mensen spreken van ‘Nepo kids’, een verwijzing naar nepotisme, in de vorm van gunsten en bevoordeling die kinderen van politici krijgen. Mensen storen zich aan de luxe levenssttijl van hooggeplaatsten. Een filmpje ging rond met de zoon van een vroegere hoge rechter die zich vertoonde bij sjieke restaurants en auto’s.

Intussen beschikt tien procent van de bevolking over 40 procent van de grond, heeft Nepal met 1400 dollar de laagste inkomen per hoofd van de bevolking van Azië en is het aantal jongeren dat gene baan heeft en ook geen onderwijs volgt, groot. Aan de armoede in het land is afgelopen jaren erg weinig veranderd.(6) Een corrupte regerende kliek, een groot contrast tussen arm en rijk en een repressief opererende staat. Het is geen wonder dat de uitbarsting van woede, toen die eenmaal op gang kwam zo’n indrukwekkende felheid kreeg.

Daar komt nog de kracht van het goede voorbeeld bij. ‘Protesten in Sri Lanka en in Bangladesh – die leidden tot de verwijdering van regeringen in de Zuid-aziatische landen, respectievelijk in in 2022 en 2024 – dienden als inspiratie’, volgens Aashul Baysal, student en aanwezig bij een van de protesten in Nepal.(7) En ik denk zomaar dat mensen in Nepal ook wel iets meegekregen zullen hebben van de opstand die de afgelopen weken vorige week op stoom kwam in Indonesië. Aziatische Lente, iemand?

Noten:

(1) Sarah Shamim, Nepal Gen Z protests amid social media, clashes kill 19: all to know’, Aljazeera, 8 september 2025, https://www.aljazeera.com/news/2025/9/8/six-killed-in-nepal-amid-gen-z-protests-after-social-media-ban-all-to-know

(2) Stieven Ramdharie, ‘Zeker 19 doden bij po protesten in Nepal tegen corruptie en afsluiten sociale media’ Volkskrant, 8 september https://www.volkskrant.nl/buitenland/zeker-19-doden-bij-protesten-in-nepal-tegen-corruptie-en-afsluiten-sociale-media~b3f6290b/

(3) ‘Premier Nepal stapt op na dodelijke protesten tegen sociaalmediaverbod’, NOS, 9 september 2025, https://nos.nl/artikel/2581772-premier-nepal-stapt-op-na-dodelijke-protesten-tegen-sociaalmediaverbod

(4) Voor de gebeurtenissen van 9 september, zie Edna Mohamed, ‘Nepal protests updates: PM Oli resigns, parliament torched, airport shut’, Aljazeera, 9 september 2025, https://www.aljazeera.com/news/liveblog/2025/9/9/nepal-protests-live-nepali-congress-office-top-leaders-homes-set-on-fire

(5) Sarah Shamim, ‘Nepali PM resigns amid protests: Why are “Nepo kids”angering youth?´, Aljazeera, 9 september 2024, https://www.aljazeera.com/news/2025/9/9/nepali-pm-oli-resigns-amid-protests-why-are-nepo-kids-angering-youth

(6) Sarah Shamim, ‘Nepali PM resigns amid protests: Why are ¨Nepo kids”angering youth?´, Aljazeera, 9 september 2024, https://www.aljazeera.com/news/2025/9/9/nepali-pm-oli-resigns-amid-protests-why-are-nepo-kids-angering-youth

(7) Sarah Shamim, Nepal Gen Z protests amid social media, clashes kill 19: all to know’, Aljazeera, 8 september 2025, https://www.aljazeera.com/news/2025/9/8/six-killed-in-nepal-amid-gen-z-protests-after-social-media-ban-all-to-know

Peter Storm