Redelijk goede demo, maar…

Toch nog even wat gedachten en indrukken over de ‘demonstratie in solidariteit met de Palestijnen en tegen criminalisering van de Palestina-beweging’ zoals die afgelopen zaterdag 30 november 2024 in Amsterdam plaats vond. Ik was er als deelnemer nog niet aan toe gekomen er verslag van te doen. Maar wil er toch wel wat over kwijt.

Het was een redelijk goede demonstratie: luid en levendig, woede en betrokkenheid bij de deelnemers waren goed te merken. De aanloop kende repressief gedoe vanuit de gemeente Amsterdam. De Dam mocht niet, want winkelend publiek, drukte en zo meer. Alsof er niet al jaar na jaar, ook in december, grote demonstraties op de Dam plaats hebben gevonden zonder dat de afzet van ondernemers als smoes tegen die demonstraties in stelling werden gebracht. Kort geding hielp niet, de rechter steunde het besluit van burgemeester Halsema en haar bende.

Dat besluit zelf is verwerpelijk. De timing is ook nog eens onbehoorlijk bestuur: ik lees bij AT5 (1) dat de demonstratie vanuit de organisatie op 8 november al is aangemeld. Het decreet om de boel niet op de Dam toe te staan kwam echter pas na bijna drie weken, op 28 november, twee dagen voor de demonstratie. Zo saboteert de gemeente niet alleen de demonstratieplannen maar maakt het gezag effectief omgaan met de onder overheidsdwang gewijzigde situatie ook nog eens extra moeilijk vanwege extra tijdsdruk.

Dit zijn dus het soort smerige staatsspelletjes die het extra nodig maken om eens op te houden met het netjes volgens voorschriften aanmelden van onze demonstraties. Openlijk aankondigen, ja. Aanmelden: nee. En zeker niet als de vanzelfsprekendheid die het in actiekringen nog veel te veel is. We hebben demonstratievrijheid nodig, niet een door de overheid in de houdgreep gehouden ‘demonstratierecht’ op staatsvoorwaarden.

De demonstratie had dus niet de Dam als verzamelpunt, maar de ruimte tussen Stopera en Amstel. Een plek die makkelijk af te grendelen is door alomtegenwoordige politie, en bovendien klein voor een flinke demonstratie. Dat afgrendelen gebeurde niet, en de ruimte bleek helaas groot genoeg, omdat het aantal demonstranten helaas in de buurt van de 1000 bleef steken. Daardoor verspreidde de menigte zich niet tot naburige straten en had de politie helemaal een makkie. Niet leuk.

Hoe was de actie zelf verder? Nou, de sfeer onder deelnemers was prima, mensen waren levendig en gemotiveerd. Die deelnemers waren de inmiddels vertrouwde mix. Veel Palestijnse vlaggen, maar ook een handvol antifa-vlaggen, iets waartoe ook expliciet door antifascisten was opgeroepen. Mooi. De Internationale Socialisten waren nadrukkelijk aanwezig met borden, krant en mensen om die dingen vast te houden. Ik zag ook wat SP-vlaggen. Kennelijk is niet iedereen in die partij helemaal ingekapseld en is niet elke SP-er op de jacht naar de imaginaire mainstream tot elke knieval bereid. Voor de partij van Jimmy Dijk zelf verwacht ik niets serieus links en radicaals. Maar het is niet nodig om elke individuele SP-er al helemaal af te schrijven. Dat bleek.

Wat verder? Ik herhaal wat mopperpunten die ik vaker naar voren breng. Het programma voordat we gingen lopen duurde weer eindeloos. Ik hoorde alleen maar goede tot uitstekende sprekers, de woorden van Jerry Afriyie van Kick Out Zwarte Piet vormden een indrukwekkend hoogtepunt. Aan de kwaliteit van de toespraken lag het dus niet, maar het waren er weer veel te veel: het duurde meer dan een uur. Ik zei het eerder en ik zeg het weer: zo worden aanwezigen als toeschouwers behandeld, als publiek bij een schouw- en luisterspel, en niet als actieve deelnemers benaderd. Ik vind dat niet goed.

Bovendien riskeert de organisatie zo dat mensen al naar huis gaan voordat het actieve deel – de optocht – is begonnen. Ik begrijp dat een manifestatie met enkele sprekers waarde heeft, met name ook voor mensen die niet het hele eind mee kunnen lopen. Maar dit was een uitputtingsslag. Bovendien, hoe goed de sprekers ook waren: zijn ze nodig? Hebben hun woorden effect? Media pikken hooguit soundbites ervan op. Daar doe je het niet voor, mag ik hopen. Aanwezigen zijn aanwezig omdat ze al weten waar het om gaat en waarom actie nodig is. Daar hoef je het ook niet voor te doen. We denken toch niet dat Netanyahu, Schoof, Biden naar onze Laatste Waarschuwing luisteren? Voor wie steken al die goede mensen dan hun goede verhalen af op zo’n kille decembermiddag? Als het de bedoeling is om mensen op te peppen voor we gaan lopen: prima, maar dat kan in een kwartier ook. Echt, lieve organisatoren van demonstraties als deze: korter, graag, dat programma. Ik weet zeker dat ik niet de enige ben die er zo over denkt. En ik blijf er op hameren.

Pas rond vier uur begon de optocht. Daar zat gelukkig leven in: er is vrijwel onophoudelijk gescandeerd. Wel vond ik het wederom jammer dat het leuzen roepen voortdurend vanuit de geluidswagen – gelukkig wel door elkaar afwisselende mensen – werd aangevoerd. We mochten mee roepen met wat voor ons als leuzen was uitgekozen. Er was inhoudelijk nauwelijks inbreng van demonstranten die niet vanuit de organisatie de rol als aangever hadden gekregen. Demonstranten mochten meedoen – en deden dat met groot elan, de gekozen leuzen waren op zich prima. Maar de demonstratie is op zo’n manier toch minder van de deelnemers zelf en samen dan ik zou willen. Pauzes nemen op de geluidwagen, ruimte bieden aan initiatief van deelnemers, en dan weer zelf inzetten als het stil valt – zo zou je dat kunnen helpen doorbreken. Deelnemers kunnen zelf natuurlijk ook assertiever hun inbreng laten horen zodra het maar eventjes stilvalt, zoals een heel enkele keer ook wel is geprobeerd.

Ik ga niet alle leuzen langs die we hebben geroepen, het was het intussen gangbare Palestina-repertoire en dat was prima. Voor het eerst hoorde ik ‘Israel is an Nazi state’ waar eerder vooral ‘Israel is a Terrorist State’ werd geroepen. Ook weerklonk ‘Stop the Holocaust’ waar eerder ‘ Stop the Genocide’ zou hebben geklonken. Beide vernieuwingen in het leuzenpakket zou ik nog niet zo heel lang geleden als over the top en enigszins misplaatst hebben beschouwd. En nee, Israël is niet LETTERLIJK een Nazi state, er zijn nog verschillen, als je goed kijkt. Nog wel. Niet elke kritische journalist is bijvoorbeeld al in een concentratiekamp gegooid of het land uit gejaagd. Nog niet. Maar de verschillen worden elke dag kleiner. Wat Israël in Gaza doet, heeft mijn terughoudendheid om zulke leuzen aan te heffen week na week, maand na moorddadige maand, doen verschrompelen. Ik heb beide leuzen gewoon mee geroepen. Als Israël-supporters dat schokkend vinden, stel ik voor dat ze gaan klagen in Tel Aviv en van Netanyahu eisen dat Israël moet ophouden zich als nazi-staat te gedragen en met haar massamoorden op Palestijnen in Gaza moet kappen.

De demonstratie werd nauwlettend bewaakt door grote aantallen agenten, met een flink aantal busjes her en der. Toen de stoet bij de Munt kwam, waar we linksaf ‘mochten’, stond rechts een dreigende politielinie om te voorkomen dat we naar rechts zouden afslaan, naar de Dam. ER ware ‘romeo’s’ ofwel ‘stillen’ ofwel agenten in burger, van die stoere enge types, die al bij de Stopera twee keer met een groepje langs de demonstranten liepen. Tegen het eind, toen we het Museumplein opkwamen, zagen we weer een groepje romeo’s. Daar hield politie kennelijk iemand aan, achteraf vernam ik dat iemand die met een bord liep waar ‘ACAB’ op stond, gearresteerd is.(2) Ik vermoed dat dit de aanhouding bij het Museumplein betrof, maar helemaal zeker ben ik niet.

Over politie en zo meer trouwens nog wel dit! De demonstratie was aangekondigd als solidariteitsactie met Palestijnen maar tevens als protest tegen de repressie die de Palestina-beweging ten deel valt. Dat tweede aspect – protest tegen bijvoorbeeld het politie4geweld tegen pro-Palestina actievoerders – bleef nogal o0nderbelicht. In de leuzen die we rieopen ontbrak dit aspect feitelijk. Sprekers aan het begin wezen er wel op hoe onterecht het is om pro-Palestina solidariteitsactuivisten als antisemieten weg te zetten. Maar alleen de spreker van de Internationale Socialisten die vanuit de organisatie van de demonstratie sprak, heb ik vrij expliciet naar de repressie horen verwijzen. Als uiting van solidariteit met de Palestijnse strijd was de demonstratie wel okay. Maar als protest tegen die repressie stelde deze demonstratie weinig voor, afgezien dan dat ACAB-bord.

Op het Museumplein werd de actie afgesloten. Al met al was ik blij dat ik was gegaan en iets minder blij dat het aantal mensen dat hetzelfde had gedaan niet veel en veel groter was. Op naar de volgende, want iets anders dan minstens stug doorgaan zit er zolang de genocide voortduurt niet bepaald in.

Noten:

(1) ‘Rechter: Halsema mag startplek pro-Palestinademonstratie verplaatsen’, AT5, 28 november 2024, https://www.at5.nl/artikelen/229776/rechter-halsema-mag-startplek-pro-palestinademonstratie-verplaatsen

(2) ‘Honderden betogers aanwezig bij “soepele” pro-Palestijnse demonstratie: “Wij laten ons niet uit elkaar spelen”’, Parool, 30 november 2024, https://www.parool.nl/amsterdam/honderden-betogers-aanwezig-bij-soepele-pro-palestijnse-demonstratie-wij-laten-ons-niet-uit-elkaar-spelen~bcf7d4369/

Peter Storm

Bericht navigatie