Drie Soedanese protesten in één weekeinde. Fatima: “Wat er in Al-Fashir gebeurt, is geen oorlog. Het is genocide” (beeldverslag)

Afgelopen weekend vonden er maar liefst drie demonstraties plaats tegen de genocide en oorlog in Soedan. De eerste demonstratie, op 8 november in Den Haag, was georganiseerd door de Darfur Union. De tweede demonstratie, eveneens op 8 november, in Amsterdam, was georganiseerd door de Sudanese Refugees Organization. En de derde demonstratie, op 9 november in Utrecht, was georganiseerd door Yalla for Sudan. Veel deelnemers hadden een Soedanese achtergrond. Het was verheugend om te zien dat ook veel niet-Soedanezen als solidaire bondgenoten meededen aan de protestacties.

Al decennialang heerst er in Soedan een militaire dictatuur. In 2023 brak er in dat land een oorlog uit tussen twee militaire fracties, de Rapid Support Forces (RSF) en de Sudanese Armed Forces (SAF). De bevolking van Soedan is daarvan het slachtoffer, met onnoemelijk veel doden, gewonden, vermisten, vluchtelingen en ontheemden als gevolg. De RSF heeft de vluchtelingenkampen rondom de stad Al-Fashir in Noord-Darfur aangevallen en vele duizenden mensen vermoord, in die kampen en in de stad zelf. Bovenop de moorden en de verwoestingen komt nog de hongersnood die blijft aanhouden. De militairen van de RSF maken zich schuldig aan het plegen van een genocide in de Darfur-regio. Om het verzet tegen die genocide te versterken zijn Soedanezen wereldwijd in actie gekomen, ook in Nederland.

In totaal deden er zo’n vierhonderd mensen mee aan de drie Soedanese demonstraties van afgelopen weekend. Vooral de protestacties in Amsterdam en Utrecht hadden een strijdbaar en enerverend karakter. Veel Soedanese vluchtelingen die in Nederland veiligheid en bescherming zoeken, hebben hun familieleden en vrienden in Soedan moeten achterlaten. Die vluchtelingen hebben alle reden om uiterst ongerust en bezorgd te zijn. Hun familieleden en vrienden zien zich vaak ook gedwongen om te vluchten. Velen raken vermist of worden het dodelijke slachtoffer van de genocidale terreur van de militairen.

Slogans

Veel demonstranten in Amsterdam en Utrecht droegen actieposters met zich mee die een grote diversiteit aan pakkende slogans bevatten. Zoals “Justice for Al-Fashir”, “Sanction the killiers, not the victims”, “Our struggle is for dignity and freedom”, “We are Sudan, we are peace”, “From Darfur to Kordofan, the pain is the same”, “Hold the RSF accountable for war crimes”, “My family is starving in Sudan – where is the world?”, “We lost our homes, don’t let us lose our hope” en “Sudanese lives matter”. Een aantal actieborden ging in op de onzekere en kwetsbare positie van Soedanese vluchtelingen in Nederland: “Our families are dying in Sudan, while we wait in the Netherlands”, “Recognize Sudan’s war. Protect Sudanese refugees”, “IND, hear our voices: speed up Sudanese cases”, “We escaped genocide, now we’re stuck in limbo” en “Refugees are survivors, not numbers”. Al deze en ook nog andere leuzen gaven een treffend en schokkend overzicht van de ontzettend zware en verschrikkelijke omstandigheden van Soedanezen in Soedan en in Nederland.

Het lijkt erop dat de huidige genocidale terreur van de militairen van de RSF meer is doorgedrongen onder niet-Soedanese activisten, getuige de deelname van relatief veel witte mensen aan de demonstraties van afgelopen weekend. De voortgaande strijd tegen de genocide in Gaza krijgt langzamerhand een vervolg in meer aandacht voor de genocide in Soedan. Dat blijkt ook uit een toename van nieuws over Soedan in mainstream media. Jarenlang moesten Soedanese vluchtelingen in Nederland opboksen tegen een gebrek aan bekendheid over de verschrikkingen van de militaire dictatuur in hun land van herkomst. Jarenlang deden er nauwelijks witte mensen mee aan hun demonstraties tegen de vroegere dictator Omar Al-Bashir. Vandaag de dag bouwen Soedanese vluchtelingen hier aan een breder netwerk van activisten tegen de genocide, met als doel om een groter bereik te hebben voor hun roep om vrede, veiligheid en rechtvaardigheid. En vanuit de noodzaak om meer druk uit te oefenen op de IND en de rest van de Nederlandse staat. Want net als bij de genocide in Gaza moet ook de medeplichtigheid van de Nederlandse regering en de wapenindustrie aan de genocide in Soedan een van de centrale pijlers worden in het verzet. En de strijd voor verblijfsrecht voor alle Soedanese vluchtelingen vormt meteen ook een aanval op de gruwelijke politiek van migratiebeheersing, die het leven van zoveel vluchtelingen in gevaar brengt.

Harry Westerink

Hieronder staat de toespraak van Fatima, een van de kartrekkers van de Sudanese Refugees Organization en de initiatiefnemer van de demonstratie op 8 november in Amsterdam (de toespraak is naar het Nederlands vertaald door Doorbraak).

Ik wil dat je je samen met mij iets voorstelt. Niet van een afstand, maar alsof je het zelf bent. Stel je voor dat je op een rustige ochtend door je straat loopt. Je ziet de zon, je hoort de vogels. Dan sla je de hoek omen zie je kinderen roerloos op de grond liggen. Acht… misschien wel tien. Het lijkt alsof ze gewoon aan het spelen waren. Slechts een van hen ademt nog. Je komt dichterbij – je wilt helpen – maar je beseft dat ze er niet meer zijn. En de stilte om hen heen schreeuwt luider dan elk geluid dat je ooit hebt gehoord.

Stel je nu voor dat je een oude man bent. Je trekt je witte jalabiya aan, je neemt je gebedskralen in je hand, je gaat naar de moskee – een plek van vrede, van routine, van geloof – en dan kom je nooit meer thuis.

Stel je voor dat je een moeder bent. Je dochter slaapt op je schoot, je zoon vraagt wanneer het lawaai buiten zal ophouden. Je zegt dat het goed komt. Je zegt het met trillende stem, omdat je niet zeker weet of je het zelf gelooft. Je houdt ze steviger vast – en bidt dat deze omhelzing genoeg zal zijn om hen te beschermen.

Stel je voor dat je een jonge vrouw bent die in één nacht haar hele familie verliest. Tien mensen – weg. Je gaat even naar buiten om water te halen – en als je terugkomt, is je huis verdwenen, je familie begraven onder het stof, je stad brandt voor je ogen. Je staat daar, met de emmer in je hand, en beseft dat je nu de enige bent die hun namen nog kent.

En dit zijn maar een paar verhalen. Er zijn er nog duizenden meer – verhalen die nooit verteld zullen worden omdat niemand het heeft overleefd om ze te vertellen.

Stel je nu voor dat je gedwongen wordt je land te ontvluchten. Je laat je huis, je werk, je dromen achter. Je komt aan in een nieuw land, waar je dacht dat veiligheid vrede zou betekenen – maar in plaats daarvan merk je dat je weer moet wachten.

Twee jaar en vier maanden wachten in een asielcentrum, de dagen tellen, horen hoe het leven van anderen verdergaat terwijl dat van jou stil staat. Je kijkt elke dag op je telefoon of er een bericht is dat nooit komt – van je vader, die in Soedan gevangen zit. Het is nu twee jaar geleden. Twee jaar stilte. Twee jaar angst. Twee jaar zonder te weten of hij nog leeft, of dat hij een nieuwe naam is op de lijst van vermisten.

En die vrouw… ben ik.

Mijn naam is Fatima Zainelabdin. Ik ben een vluchteling uit Soedan. Ik ben ook uitvoerend directeur van de Sudanese Refugees Organization hier in Nederland. Ik ben apotheker, ondernemer, dochter en overlevende.

Ik sta hier vandaag niet alleen voor mezelf, maar voor alle Soedanese vrouwen, mannen en kinderen wier stem onder het puin van de oorlog begraven ligt.

Wat er in Al-Fashir gebeurt, is geen oorlog. Het is genocide. Mensen worden opgejaagd vanwege wie ze zijn, waar ze vandaan komen, de kleur van hun huid of de stam waartoe ze behoren. Ze worden uitgeroeid – langzaam, opzettelijk en op brute wijze – terwijl de wereld zwijgend toekijkt.

Dezelfde gruwel verspreidt zich nu naar Kordofan en binnenkort naar meer steden. Het is niet langer een lokaal conflict – het is een oorlog tegen het bestaan.

En terwijl wij, de Soedanese diaspora, proberen ons leven in veiligheid weer op te bouwen, zijn we nog steeds gevangenen van hetzelfde verhaal. We leven in vrijheid, maar onze harten zijn gevangen. We slapen in vrede, maar onze geest komt nooit tot rust.

Ik sta hier vandaag om te zeggen: we kunnen niet langer wegkijken. We moeten spreken, we moeten handelen, we moeten herinneren. We roepen de wereld op om:

De oorlog in Soedan te stoppen.

Te erkennen wat er gebeurt als genocide.

De daders ter verantwoording te roepen.

En Soedanese vluchtelingen een echte kans te geven om hun leven weer op te bouwen, zodat we kunnen helpen ons land weer op te bouwen.

Omdat het leven van Soedanezen ertoe doet. Omdat elk verhaal dat u vandaag hebt gehoord het verdient om verteld te worden – en elke naam het verdient om herinnerd te worden.

Dus ik vraag u – onthoud wat u zich hebt voorgesteld. Want voor ons is het geen verbeelding. Het is onze realiteit. Het is onze dagelijkse realiteit.

En totdat er weer vrede heerst in Soedan, zullen we blijven spreken.

Dank u wel.

Hieronder beelden van het protest bij het ICC in Den Haag.

Hieronder beelden van het protest in Utrecht.