Autoritaire tech-netwerken versus Europese digitale soevereiniteit

In de VS nemen particuliere platforms en concerns steeds meer overheidsfuncties over. Wetenschappers maken dit systeem nu zichtbaar: op een interactieve website tonen ze de ‘Authoritarian Stack’ en hoe deze zich steeds meer uitbreidt naar Europa.

10 november, 2025 2 min leestijd

(Plaatje – CC-BY-NC-ND 4.0 authoritarian-stack.info)

In juli van dit jaar heeft het Pentagon een contract ter waarde van 10 miljard dollar gesloten met het bedrijf Palantir. Volgens economiste en sociologe Francesca Bria heeft de VS daarmee centrale militaire functies overgedragen aan een particulier bedrijf waarvan de oprichter, Peter Thiel, heeft verklaard dat “vrijheid en democratie niet langer verenigbaar zijn”.

Op basis van deze deal schetst Bria, die zich recentelijk uitgebreid heeft beziggehouden met de kwestie van digitale soevereiniteit in Europa, ook een somber beeld voor de politieke toekomst van Europa. In de VS is een “autoritaire stack” ontstaan die een infrastructuur van controle opbouwt – namelijk op het gebied van cloud, AI, financiën, drones en satellieten, schrijft ze. Er zou een gebied ontstaan waar niet de algemene wetten gelden, maar waar bedrijfsbesturen de regels bepalen.

Op de Engelstalige website authoritarian-stack.info tonen wetenschappers nu de personele en financiële verbanden achter de “Authoritarian Stack” – en waarschuwen ervoor om het model naar Europa te exporteren. Het project brengt met interactieve grafieken een netwerk in kaart van bedrijven, fondsen en politieke actoren die centrale overheidsfuncties omzetten in particuliere platforms. Het is gebaseerd op een open source dataset met meer dan 250 actoren, duizenden geverifieerde connecties en gedocumenteerde geldstromen ter waarde van 45 miljard dollar.

“Systematische uitbesteding van de Europese soevereiniteit”

De wetenschappers verdelen dit netwerk in de domeinen bedrijfsleven, overheid, risicokapitaal en ideologie en tonen de dwarsverbanden tussen deze domeinen aan. Het project richt zich ook op Europese verwikkelingen met de Authoritarian Stack, bijvoorbeeld de band tussen Springer-baas Mathias Döpfner en Peter Thiel, de banden tussen Duitse regionale politiediensten en Palantir, of die tussen Rheinmetall en het wapenbedrijf Anduril. In de interactieve grafiek kan met een schuifbalk het Europese perspectief worden weergegeven.

Francesca Bria waarschuwt in het licht van deze bevindingen duidelijk dat Europa voor een existentiële keuze staat: “Ofwel nu echte technologische soevereiniteit opbouwen, ofwel de heerschappij accepteren van platforms waarvan de architecten democratie als een verouderd besturingssysteem beschouwen”, aldus de website. Momenteel streeft Europa naar een “systematische uitbesteding van de Europese soevereiniteit aan Amerikaanse oligarchen”, die met elk verdrag verder wordt verdiept en op een gegeven moment onomkeerbaar wordt.